Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğıraqtağı talaulardan soŋ, koalitisә kөçlәreneŋ anda tәrtip hәm qanunçılıq urnaştıruları şart.


Amerikan hәm britan xәrbilәre Basra, Bagdat hәm başqa qayber şәhәrlәrne üz qullarına elәktergәnnәn soŋ, iminlekne mәsәlәse tөp temağa әylәnde. Rөximsez Saddam rejimı cimerelgәn hәr şәhәrdә talau eşe bara. Xalıqnı azıq-tөlek hәm bigerәk tә eçemlek su belәn tәmin itüdәn tış, Ğıraqta qanun hәm tәrtip urnaştıru tөp problemmağa әylәnde.

Amerikan kөçlәre Bagdat üzәgenә kergәnnәn soŋ küp tә ütmәde , xөkümәt binaların hәm kibetlәrne talau başlandı. Monann berniçә kөn elek Britan kөçlәre Basrağa kergәç tә şulay uq bulğan ide. Ğadi xalıqnıŋ nәfrәt itelgәn rejim simvolların hәm Saddam hәykәllәren cimerüen aŋlap bula. Britan hәm amerikan ğәskәrlәre monı tuqtatırğa tırışmadılar. Lәkin, talau başlanğaç, inde koalitsiә kөçlәre tәrtip urnaştırırğa kirәklegen aŋlağan bulırğa tieşlәr. Alar nәrsә eşlәrgә tieşlәr? Amerikan hәm britan kөçlәreneŋ ciŋep bulmağan senarioğa elәgülәre ixtimal. Ezәrleklәvçe kөç buluların kürsәtergә telәmәvlәre sәbәple, alar militsioner vazıyfasın ütәrgә telәmilәr. Lәkin, Saddam kөçlәreneŋ ciŋelgәn buluı sәbәple iminlek mәsәlәsendә buşlıq xasıyl buldı. Bu anarxiәgә әylәngәn xәldә, ğadi ğıraqlılarda dөçmanlıq xise tuaçaq. Angliәdә Exeter Universitetınıŋ Ğәrәp hәm Islam өyrәtülәre buyınça Instutitnıŋ regon sәyәsәte hәm tarixı buyınça belgeç Yussef Çouiri vazğiәtne bolay dip aŋlata

Audio

"Xәrbi ciŋelülәr hәm başqa sәbәplәrdәn politik buşlıq xasıyl buldı. Xөkümәt , xәrbi hәm başqa xakimiәt apaparatları yuqqa çıqtı yәisә eşlәmi. Misal өçen ber genә şәhәrne dә koalitsiә kөçlәrenә tapşıru bulmadı. Nәticәdә buşlıq xaosqa kiterde."

Jane Defense Weeklydәn Ian Kemp radiobız xәbәrçesenә birgәn әngәmәsendә , hәm amerikan hәm britan kөçlәrenneŋ suğıştan soŋ militsiә vazıyfasın ütәv tәcrbәse bulsa da, alar әle suğışalar . Bügenge kөndә xәrbilәr sanı patrul yөrerlek miqdarda tügel dip aŋlattı.

Audio

"Qanun hәm tәrtip urnaştıru, üç alu өçen qıynau hәm üterülәrne buldırmau mәsәlәlәsendә AQŞ hәm Britan kөçlәreneŋ elekke Yugoslaviәdә cıyğan tәcribәse bar. Alar Bosniada, Kosovoda hәm Afganistanda buldılar. Әlbәttә, qayber büleklәrgә, mәsәlәn auır qorallı büleklәrgә bu vazıyfanı ütәv qıyın. Cәyәlәvle berleklәrgә bu ciŋelerәk. Lәkin, bu vazıyfa xәrbi militsiәgә hәm xalıq belәn elemtәdә torğan xәrbi bulmağan şәxeslәrgә küberәk yaraqlı. Hәm әlbәttә, telne belüçelәr kirәk bulaçaq."

Şulay uq xalıq qulında bulğan qorallarnı cıu eşen tizlek belәn başlarğa kirәk. Suğıştan elek ük AQ Yort Baath pariәse ğadi ağzalarınıŋ , urta qatlam dәvlәt xezmәtkәrlәreneŋ yaŋa Ğıraq tөzü eşendә qatnaşuların telәven beldergәn ide. Lәkin, andıy şәxeslәr әlegә maydanğa çıqmıylar. AQŞ administratsiәsendә, Ğıraqta küçmә dәver mexanizmı nindi bulırğa hәm berektәşlәr anda küpme vaqıt qalırğa tieşlәr digәn mәsәlәdә berdәm fikerneŋ bulmauı da Ğıraqlılarğa bu eştә qatnaşularına qomaçaulıy. Çouirinıŋ fikerençә, AQŞ saqlanu ministerlege Pentagon tarafınnan yaqlanğan lәkin, Ğıraq xalqınıŋ küpçelege yaqlamağan Ğıraq Milli Kongressınıŋ citәkçese Ahmad Çalabineŋ hәm başqalarnıŋ nindi pozitsiә biliәçәklәre üzenә kürә sınau bulaçaq. Ğıraqlılarğa üz yazmışların üzlәreneŋme xәl itәçәklәren kürsәtәçәk.

Audio

"Ber misal Ahmad Çalabu problemması- ul nindi rol uynayaçaq? Pentagon anı başqa politik kөçlәrgә tağaçaqmı, Dәvlәt Departamentınıŋ başqa kandidatı barmı yәisә Britaniәneŋ formulası nindi? Bu küreneşlәr urta qatlam rәsmi şәxeslәrne xezmәttөşlekkә qıulandırmıy."

AQŞ Dәvlәt Departamentınıŋ Ğıraq өçen Rekonstruksiә hәm Humanitar Yardәm burosı kilәse atnada plannarınıŋ ber өleşen açıqlayaçağın belderde. Ә әlegә vazğiәt bilgesez bulıp qala birә.

Fәrit Idelle,Praga.
XS
SM
MD
LG