Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ Suğut Ğäräbstänendäge xärbilären çigenderä


AQŞ saqlanu ministırı D.Rumsfeld belderüenä kürä, Riyad belän Waşington Suğut Ğäräbstänendä torğan amerikan xärbilären annan çığaru turında kileşkän. Bu adım konservativ patşalıqta AQŞqa qarşı bulğan xislärne anti-amerikanizmnı sülpänäyter ide.

Quşma Ştatları distä yıldan artıq Suğut Ğäräbstänendä torğan xärbilären cäy azağına qädär çığarıp beteräçägen belderde. Çigenü eşe ike yaqnıñ kileşüe näticäsendä ğämälgä aşırıla. Amerikan xärbiläre 91-nçe yılğı Farsı Qultığı suğışınnan soñ Saddam Xösäingä qarşı anda urnaştırılğan häm Ğıraq suğışı waqıtnda alarnıñ sannarı artırılıp 10meñgä citkän ide. Bilgele bulğança Suğut Ğäräbstänennnän havalanğan oçqıçlar Könyaq Ğıraqta distä yıldan artıq küzläü oçuları alıp bardı. Amerikan xärbiläreneñ Farsı Qultığında toruı Waşington öçen strategik ähämiätkä iä bulsa da , İslamnıñ tuğan izge urınnarda çit il xärbiläreneñ toruı möselman bigräk tä fundamentalislarnıñ açuın çiğara ide. Osama bin laden xärbilärneñ izge urınnarda toruı säbäple AQŞqa terror höcümnäre oyıştırıluı aqlana dip äytkän ide . Suğut Ğäräbstäne amerikan xärbiläre öçen qurqınıçlı urın buldı . 1995 ,96nçe yıllarda oyıştırılğan ike höcümdä 24 AQŞ xärbie häläk buldı.Yözlärçä yaralandı. AQŞ xärbi bazasın urnaşu üzäklärennän yıraqqa küçerde. Şulay itep 5meñ amerikan soldatı öçen basein, sport zalları, kino , mc Donald ,qıtay restoranı, alkogolsız sıra satılğan britan stilındağı pubı bulğan keçkenä amerikan şähre bistäse buldırıldı. İke berektäş arasındağı mönäsbätlär 11nçe sintäberdän soñ şaqtıy kiskennäşep kitte. 19 terrorçınıñ 15 suğut watandaşı ide. Afgan häm Ğıraq suğışında Riyad amerikan oçqıçlarına üz hava bazasınnan höcüm oyıştıru röxsäte birmäde. Farsı Qultığı illärendä yöregän AQŞ saqlanu minsitırı D.Rumsfeld suğutlu kollegası Şäxzadä Sultan bin Abdul Aziz belän oçraşqannan soñ press konferensiädä Ğıraq suğışınıñ betüe Saddam xökümäteneñ cimerelüe, AQŞ xärbi missiäseneñ tämamlanğanın añlata . Monda az sanda ğına amerikan ğäskäriä qalaçaq dip äytep tağı bolay dide(audio) bez suğutlar belän yaxşı mönäsäbätlärebezne däwam itteräçäkbez. Bez alğa taba da alarnıñ xärbiläre belän künegülär ütkäräçäkbez, ämma bez qayber köçlärebezne monnan çığaraçaqbız. Rumsfeld belderüennän elek düşämbedä ük hava operatsiäläre üzäge Suğuttan Qatardağı Al Udeid bazasına küçte. Londonda Xalqara Strategik tikşerülär İnstitutında hava köçläre belgeçe Andrew Brooks süzlärençä (audio) Qatar cägrefik yaqtan bik kileşle urın, Anıñ zur dingez portı bar , xalıq küp tügel , rejim yaqlıy bolar möhim östenleklär , ayruça Medinä kebeke möhim islam simvollere yuq , Suğıut Ğäräbstänendä toru küpkä qıyınraq ide. Waşington –Riyad mönäsbätläreneñ neft häm saqlanu belän bäylängäne här kemgä mäğlüm . AQŞnı xäzer suğut territoriäse dä, nefte dä azıraq qızıqsındıra, Ul bez çigenäbez suğutlar inde eçke problemalarıgıznı xäl qılığız digän kündermä cibärde . Suğut Ğäräbstänendä ğıynuar ayında ilneñ tanılğan şäxesläre şäxzadäge reformalar turında möräcäğät yasadı. Anda parlament saylau, xatın qız xoquqları, törle xalıq törkemnäre arasında tigezlek urnaştıru kebek mäsälälär bar. İldä fundamentalist ruxanilär Ğıraq suğışı säbäple bötenläy şaşıp , AQŞ belän xezmätäşlek bik zur gönah digän belderülär yasadı. Tanılğan islam ğalime Mohsen Awaji AQŞnıñ çığıp kitüe patşa ğailäsen köçländeräçäk, alar reformalarğa kereşä alaçaq dip äytä.

Färidä Xämit, Praga
XS
SM
MD
LG