Ğıraq suğışınnan elek AQŞ räsmiläre alda torğan konflikt dönyadağı totrıqsız illärgä işarä cibärde häm bu demokratik üzgäreşlärgä yardäm itäçäk dip äytkän ide. Ğıraq suğışı kündermäse Waşingtonnıñ qara isemlegendä torğan Süriä, Tönyaq Korea häm İran kebek illärgä nindi täsir yasayaçaq? Alarnı üzgäreşkäme, ällä Amerikan köçenä qarşı toru öçen atom qorallarına iä bulu yulın ezlärgäme etäräçäk? Michigan Universitetı profesorı Raymond Tanter süzlärençä(audio)
Totrıqsız rejim üzgäreşe Bagdadta başlandı. Damasqa yul Bagdad aşa bara , Tehranğa yul Bagdad aşa bara. Bagdadta rejimnı üzgärtü belän totrıqsız illär citäkçelärenä kündermä cibärelde. Alarğa basım kerergä kiräkmi
Ğıraq suğışı betkänçe ük Quşma Ştatları kürşe Süriägä basım yasıy başladı. Waşington Damask Saddam rejimınıñ qaldıqlarına sıyınu urını birä häm ximik qorallar eşli dip anı ğäyeplep kilde . Comğa könne Süriä başqalsına kilgän däwlät sekretarı C.Powell prezident Başar äl Assad belän 3 säğätkä yaqın söyläşte. Söyläşüneñ detalläre belderelmäsä dä , Powell soñraq Beyrutta Bush administratsiäse töbäkne distälärçä yıl totrıqsızlandırğan säyäsätneñ tuqtaluın kürergä teli dip äytte. Ul Süriä citäkçesenä ütkändäge kebek bezneñ kisätülärgä qolaq salmasan, ekonomik sanksiälär yäki AQŞnıñ başqa çaraları aldında qalaçaqsız dip äytkänder.. Şulay da Powell bez Süriägä suğış açarğa cıyınmıybız dip bik açıq itep äytep quydı. Şimbädä Beyrutta ütkärelgän press konferensiädä Powell Saddamnı ciñü belän yaqın könçığışta yaña strategik wazğiät xasıyl buldı dip äytep ( audio)
Yaqın könçığışta yaña strategik wazğiät. Bez yaña strategik wazğiätkä yaraqlaşuçı Süriä belän xezmättäşlek itergä telibez.Häm Süriä belän törle çaralarda xezmätäşlek itü öçen bez alğa taba iqtibar belän qarıyaçaqbız.
Analitiklar qaraşınça ,Damasqnıñ Xämäs Xızbulla kebek suğışçan fälästin törkemnären yaqlauın tuqtatuı, alarnıñ Süriädäge ofisların yabu AQŞnıñ töp mäqsatı bulıp tora. Süriäneñ yaqlauı bulmasa fälästinnärneñ yaña premiere Mäxmud Abbas qorallı törkemnärne tizräk taratır häm İzrael belän progress tizräk bulır ide. Prezident Assad, Powelga ul kilgänçe ük fälästinnärneñ büroların yabıp quydıq dip beldergän. Qaysı törkemnärneñ büroları yabılğandır, ul turıda süz yuq, ämma Powell AQŞ Süriäneñ atlağan adımnarı ezlekleme yuqmı qarap baraçaq dip basım yasadı. Assad Powellnıñ Livandağı xärbiläregezne çığarığız häm Livanda çik aşa İsraelgä höcümnär oyıştırğan şığı Xızbulla törkemen qoral belän tämin itüne tuqtatığız digän taläplärenä ällä ni uñay cawap birmägän. Damask İzraelneñ 1967-nçe yılda okupatsiälägän Golan qalqıluqlarınnan çigenüen , strategik yaqtan möhim territorieneñ üzenä qaytarıluın taläp itä. Assad Powellğa ägär dä yaqın könçığışta solıx urnaştırırğa teläsez ,bu mäsäläne qararğa tieşsez dip äytkän . Powell belän säyäxät itkän amerikan räsmiänä qarağanda, yaqın könçığış tınıçlıq planı ‘solıx yulında Süriä ber genä märtäbä telgä alınğan . Powell İzrael belän Fälästinnär arasında progress bulğannan soñ ğına Süriäneñ taläplären qarıyaçaq dip äytkän. Powell Waşingtonğa qaytqaç ta qatnaşqan televidie programmasında ägär dä Süriä xezmätäşlek itsä , anıñ fayadasına bulaçaq , Assad belän ütkärgän söyläşülär faydalı ide dip äytkän. Profesor Tanter Amerikanıñ basımı totrıqsız illärneñ ğämällären üzgärtäçäk dip söylägändä Waşingtonda Milli Säyäsät İnstitutı direktorı Maureen Steinbruner süzlärençä (audio)
Töbäktäge İran Süriä häm başqa illär alğa artqa taba qayber adımnar atlayaçaq , ber yaqtan alar üzlären kileşmäüçän itep kürsätmäs öçen pozitsiälären üzgärteçäk ämma alar riza da bulmayaçaq .
Damask, Powell belän söyläşülärendä birgän wağdäläreneñ küpmesen ütär , anısın waqıt kürsätäçäk. Ämma Ğıraq suğışınnan soñ Waşington belän tınıçılq yulın saylar dip kötergä kiräk.
Färidä Xämit, Praga
Färidä Xämit, Praga