Bu bilgelänü turında räsmi iğlan itelmäsä dä, Aq yortnıñ iseme äytelmägän räsmiläre monı inde xäl itelgän mäsälä dip sanıy. Şulay itep, Ğiraqnıñ waqıtlı idarä başlığı elekke general Jay Garnernı civil keşe, tanılğan diplomat Paul Bremer alıştıra. General isä yaña citäkçe qulı astında Ğiraqnı tözekländerü mäsäläläre belän mäşgül bulaçaq. Bu xäbärne bügen Garner üze dä rasladı. Bremernıñ kiläse atnada Bagdadqa kiläçägen äytep, ul monı küptän planlanğan närsä dip atadı.
Qayber küzätüçelär bu üzgäreşne Waşingtonda “kügärçennärneñ” “qarçığalar” östennän östenlek ala başlawı dip atadı. Kügärçennär dip däwlät sekretare Colin Powell häm anıñ tarafdarları atalsa, qarçığalar yağında – Pentagon başlığı Donald Rumsfeld häm vitse-prezident Dick Cheney keşeläre. Ser tügel, şuşı ike törkem arasında prezidentqa tä’sir öçen daimi köräş bardı. Soñğı waqıtta östenlek näq menä qarçığalar yağında ide. İsrael-Fälestin qarşılığı, Tönyaq Korea krizisı, nixayät, Ğiraq mäsäläsendä, kübräk alarnıñ süze ütep kilde. Ğärçä bu mäsälär asılda däwlät departamentı, yağni Colin Powell idaräsenä qarıy.
Suğıştan soñğı Ğiraqta Pentagonnıñ äle dä zur urın alıp toruwı, elekke bulsa da, generalnıñ waqıtlı administratsiä başlığı itep bilgelänüwe Buşnıñ tänkiçelärendä küp rizasılıq uyattı. Şuşı tänqitlär küräseñ üzeneken itkän. Ğiraq idaräsendä eleke generalnı elekke diplomat alıştıra - 6 däwlät sekretare, şul isäptän Henry Kissingernıñ yärdämçese bulıp eşlägän Paul Bremer. Küzätçelär monı Powellnıñ keçkenä ciñüwe dip atıy. Döres, däwlät departamentına yaqın torsa da, Bremer bareber saqlanu ministrı Rumsfeld aldında xisap totırğa tieş bulaçaq. Ämmä xäzer Cato İnstitutı belgeçe Ted Carpenter süzlärençä, ul xisaplar paralel räweştä däwlät departamentına da kitep toraçaq:
Audio: “Bremer räsmi räweştä Rumsfeld aldında xisap totırğa tieş bulsa da, Powell ul qaralar-kiñäşlär belän xäbärdar bulaçaq. Minemçä, bu – räsmi bulmasa da, ikelätä xisap bulaçaq.”
Ä menä ikençe belgeç, zamanında vitse-prezident Al Gore’nıñ kiñäşçese bulğan, xäzer George Waşington universitetı professorı Leon Fuerth fikerençä, Bremernıñ qayçandır däwlät departamıntında eşlägän buluwı äle berni añlatmıy. Monnan çığıp qına wäkälätlär Rumsfeldtan Powelğa küçä dip äytep bulmıy. Bar mäsälä şunda – ul üzeneñ idaräsenä kemne ala:
Audio: “Ägär ul idaräne Pentagonnan bäysez räweştä tözi ikän – ber xäl, ägär inde moña Rumsfeldnıñ fatixası kiräk bulsa – wäkälät küçü turında säyläp bulmıy.”
Berük waqıtta Leon Fuerth fikerençä, Bremernıñ bilgelänüwe – Buşnıñ tänqitçelärgä cawap bulğan, qorı PR aksiäse tügel. Täcribäle diplomat suğıştan soñğı Ğiraqqa bik möxim civil qiäfät birä ala.
Däwlät departamentındağı karyerasın uzğan ğasırnıñ 60-nçı yıllarında başlağan Paul Bremer tışqı säyäsät ölkäsendä küp törle wazifalar başqarğan, berük waqıtta terorizm belgeçe bulıp tora. 90-nçı yıllar urtasında ul, ul çaqtağı prezident Bill Clintonnı İran belän Süriägä kübräk iğtibar birergä çaqırğan bulğan. 99-da ul Kongressnıñ Terrorizm mäsälälären bağuçı komissiä räise itep bilgelängän. Şul wazifasında ul Amerikağa qarşı qotıçqıç teror xöcümnäre bulu ixtimalı turında kisätkän bulğan. Yağni, 11 sintäber faciğäsenä 2 yıl qala…
Ali Gilmi, Praga
Qayber küzätüçelär bu üzgäreşne Waşingtonda “kügärçennärneñ” “qarçığalar” östennän östenlek ala başlawı dip atadı. Kügärçennär dip däwlät sekretare Colin Powell häm anıñ tarafdarları atalsa, qarçığalar yağında – Pentagon başlığı Donald Rumsfeld häm vitse-prezident Dick Cheney keşeläre. Ser tügel, şuşı ike törkem arasında prezidentqa tä’sir öçen daimi köräş bardı. Soñğı waqıtta östenlek näq menä qarçığalar yağında ide. İsrael-Fälestin qarşılığı, Tönyaq Korea krizisı, nixayät, Ğiraq mäsäläsendä, kübräk alarnıñ süze ütep kilde. Ğärçä bu mäsälär asılda däwlät departamentı, yağni Colin Powell idaräsenä qarıy.
Suğıştan soñğı Ğiraqta Pentagonnıñ äle dä zur urın alıp toruwı, elekke bulsa da, generalnıñ waqıtlı administratsiä başlığı itep bilgelänüwe Buşnıñ tänkiçelärendä küp rizasılıq uyattı. Şuşı tänqitlär küräseñ üzeneken itkän. Ğiraq idaräsendä eleke generalnı elekke diplomat alıştıra - 6 däwlät sekretare, şul isäptän Henry Kissingernıñ yärdämçese bulıp eşlägän Paul Bremer. Küzätçelär monı Powellnıñ keçkenä ciñüwe dip atıy. Döres, däwlät departamentına yaqın torsa da, Bremer bareber saqlanu ministrı Rumsfeld aldında xisap totırğa tieş bulaçaq. Ämmä xäzer Cato İnstitutı belgeçe Ted Carpenter süzlärençä, ul xisaplar paralel räweştä däwlät departamentına da kitep toraçaq:
Audio: “Bremer räsmi räweştä Rumsfeld aldında xisap totırğa tieş bulsa da, Powell ul qaralar-kiñäşlär belän xäbärdar bulaçaq. Minemçä, bu – räsmi bulmasa da, ikelätä xisap bulaçaq.”
Ä menä ikençe belgeç, zamanında vitse-prezident Al Gore’nıñ kiñäşçese bulğan, xäzer George Waşington universitetı professorı Leon Fuerth fikerençä, Bremernıñ qayçandır däwlät departamıntında eşlägän buluwı äle berni añlatmıy. Monnan çığıp qına wäkälätlär Rumsfeldtan Powelğa küçä dip äytep bulmıy. Bar mäsälä şunda – ul üzeneñ idaräsenä kemne ala:
Audio: “Ägär ul idaräne Pentagonnan bäysez räweştä tözi ikän – ber xäl, ägär inde moña Rumsfeldnıñ fatixası kiräk bulsa – wäkälät küçü turında säyläp bulmıy.”
Berük waqıtta Leon Fuerth fikerençä, Bremernıñ bilgelänüwe – Buşnıñ tänqitçelärgä cawap bulğan, qorı PR aksiäse tügel. Täcribäle diplomat suğıştan soñğı Ğiraqqa bik möxim civil qiäfät birä ala.
Däwlät departamentındağı karyerasın uzğan ğasırnıñ 60-nçı yıllarında başlağan Paul Bremer tışqı säyäsät ölkäsendä küp törle wazifalar başqarğan, berük waqıtta terorizm belgeçe bulıp tora. 90-nçı yıllar urtasında ul, ul çaqtağı prezident Bill Clintonnı İran belän Süriägä kübräk iğtibar birergä çaqırğan bulğan. 99-da ul Kongressnıñ Terrorizm mäsälälären bağuçı komissiä räise itep bilgelängän. Şul wazifasında ul Amerikağa qarşı qotıçqıç teror xöcümnäre bulu ixtimalı turında kisätkän bulğan. Yağni, 11 sintäber faciğäsenä 2 yıl qala…
Ali Gilmi, Praga