Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ senatorları Pentagonnı Ğiraqta tınıçlıq häm tärtip urnaştıra almawda ğäyepli


Ğiraq suğışında tiz ciñügä ireşkän koalitsiä köçläre anda küçeş çorı xökümäte oyıştırıp tınıçlıq häm tärtip urnaştıruda älegä uñışqa ireşä almıy. Pänceşämbe könne AQŞ Senatınıñ Tışqı Mönäsäbätlär Komitetında demokratlar da respublikan senatorlar da Saqlanu ministrlığın bu eşne uñışlı başqara almawda ğäyepläde. Saqlanu ministrı Paul Wolfowitz senatorlarnıñ qıyın sorawlarına cawaplar birep ul ğäyepläwlärne kire qağırğa tırıştı.

Waşingtonnıñ Ğiraqtağı plannarı turında Senatnıñ Tışqı Mönäsäbätlär Komitetında tıñlawlar kiläçäktä dä bulır dip kötelä. Kiçäge oçraşu şularnıñ berençese gena ide. Ämma anda Saqlanu ministrlığı bik qatı tänqitkä duçar buldı. Xätta prezident George Bushnıñ Respublikan partiäse äğzaları da AQŞ administratsiäsen suğıştan soñğı Ğiraqtağı anıq qına humanitar, iminlek häm säyäsi plannarın äzerli almawda ğäyepläde.

Komitet räise, respublikan Richard Lugar administratsiä suğıştan soñğı xaosqa, Säddam Xösäinne bärep töşerügä äzerlängän kebek uñışlı itep äzerlänmägän dide:

AUDİO: Bu xärbi uñış Ğiraqtağı suğışta ciñüneñ berençe adımı ğına buldı. Ägär dä bez näticäle totrıqlılıq urnaştıra almıybız, tözekländerü eşläre uñışlı barmıy ikän, çiñügä qurqınıç yanıyaçaq. Ğiraqtağı uñışnı bäyälägändä iñ möhime annan kitkändä üzebezdän soñ nindi il häm nindi oyışmalar qaldıruıbız bulaçaq.

Komitettağı demokratlar citäkçese Joseph Biden da şundıy uq qaraş belderde. Biden tärtipsezleklärneñ häm köç qullanunıñ däwam itüe säbäple Ğiraq Äfğänstannı xäterlätä başladı dide. 2001-nçe yıl axırında Talibannı bärep töşersä dä Waşington äle Äfğänstanda totrıqlılıq urnaştırmadı dide Biden:

AUDİO: Äfğänstandağı xällär häm Ğiraqta da bulırğa mömkin xällär bezgä ezleklelek citmäwen kürsätä. Bez suğışta niçek ciñep çığarğa ikänen beläbez, ämma bez äle tınıçlıq urnaştıruda alay uq kamilläşä almadıq.

Biden AQŞ planlaştıruçıları öçen suğıştan soñğı küp kenä küreneşlär, atap äytkändä, kiñküläm cäyelgän talawlar, şiği möselmannarniñ kütärelüe häm ildäge ğömümi xaos hiç tä kötelmägän xäl buldı digän tä''sir qala di.

Ul şulay uq suğışqa qädär qayber räsmilärneñ Ğiraqqa kübräk ğäskär cibärergä çaqıruın iskä töşerep Ğiraqta totrıqlılıq urnaştıru öçen anda östämä xärbilär cibärü mäs''äläsen qarawnı täqdim itte.

Ämma Saqlanu ministrı urınbasarı Wolfowitz senatorlarnıñ tänqit çığışların kire qaqtı. Azsanlı ğäskär qullanu taktik sığılmalılıq öçen kiräk ide diep Wolfowitz näq şuşı sığılmalılıq arqasında xärbi operatsiäneñ uñışlı ütüe häm AQŞ xärbiläre, ğiraqtağı tınıñ xalıq arasında küplärneñ ğömere saqlap qalınuı turında söyläde.

Şul uq waqıtta ul Ğiraqqa berençe ğäskärlär kerüdän soñ inde 67 kön uzuğa qaramastan Säddamnıñ Baat partiäse äğzalarınıñ haman da iminlekkä qurqınıç tudıruın tanıdı. Bu xakimiätneñ distälärçä meñ üterüçese häm suğış cinayätçese bulğan, alarnı tiz genä beterü mömkin tügel dide Wolfowitz:

AUDİO: Xäzer Ğiraqta tabıla baruçı kümäq qäberleklärne yasağan bu keşelär äle dä totrıqlılıqqa yanıy häm alar Bağdadtağı sınnarnı awdaru belän genä üzennän-üze yuqqa çıqmıy.

Saqlanu ministrı urınbasarı Ğiraqta tınıçlıq saqlaw eşen Bosniädäge yäki Haitidağı belän çağıştırıp bulmıy, biredä törle wazıyfalar başqarırğa, şul isäptän sülpän bäreleşlär dä alıp barırğa turı kilä di. Misal itep ul soñğı ber täwlek eçendä bulğan berniçä bäreleş häm qulğa alular turında söyläde.

Ğiraqqa tärtip saqlaw öçen kübräk ğäskär cibärergä öndäwlärgä qarata Wolfowitz öç aydan anda närsä kiräk bulaçağın bügen belü mömkin tügel dide.

Senatorlar Ğiraqta küçeş çorı xökümäten tözü barışına, anıñ ozaqqa suzıluına, haman kiçekterelüenä qarata da tänqit süzläre äytte.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG