Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqnıñ küpläp üterü qoralı turındağı mäglümät küpertelgän bulğan, digän ğäyepläwlärne Buş administratsiäse kire qağa


Ğiraq suğışı inde betügä qaramastan, anı başlaw öçen töp säbäp bulğan Saddamnıñ küpläp üterü qoralı, döresräge, anıñ bulu-bulmawı tiräsendä bäxäs däwam itä. Qayber belgeçlär Buş administratsiäsen bu qoral turındağı mäglümätne küpertüdä ğäyepli. Yäkşämbedä däwlät sekretare Colin Powell häm Buşnıñ iminlek kiñäşçese Condoleezza Rice televizor ekrannarına çığıp şuşı ğäyepläwlärne kire qağırğa tırıştı..

Amerikan prezidentı George Buş ta, britan premierı Tony Blair da, Ğiraqqa qarşı xärbi kampaniä başlar aldınnan, Saddam Xösäineñ küpläp üterü qoralı, bu qoralnıñ terorçılar qulına elägü quqrınıçı turında söyläde. Suğış waqıtında Ğiraq xärbiläreneñ ximik yä biologik qoral qullanu ixtimalı turında äytelde, amerikan häm britan xärbiläre Ğiraqqa maxsus saqlanu kiemnäre kiep kerde. Ämmä Saddamnıñ suğışçıları bu qoralnı ber genä tapqır da qullanmadı. Suğış betkännän soñ Ğiraqta yözlägän amerikan belgeçe tikşerü eşläre başladı. Läkin alar da, ike trailernı sanamağanda, Saddamnıñ küpläp üterü qoralı buluın isbatlağan anıq dälillär taba almadı.

Ul arada häm Britaniä, häm Quşma Ştatlarda Saddannıñ qoralı turında mäglümät suğışnı aqlaw, terorğa qarşı koalitsiägä kübräk illär cälep itü öçen maxsus räweştä küpertelgän digän ğäyepläwlär yañğırıy. Uzğan çärşämbedä Tony Blair Britan parlamentı aldında cawap totıp, bu ğäyepläwlärne kire qaqtı. (Azatlıq radiosı bu turıda söylägän ide.)

Yäkşämbe könne çirat Amerikan räsmilärenä citte. Başta däwlät sekertare Colin Powell, annarı Buşnıñ iminlek kiñäşçese Condoleezza Rice, ber-ber artlı televizor ekranına çığıp, şul uq ğäyepläwlärne kire qağırğa tırıştı.

Fox News televideniesendä çığış yasap Colin Powell, Ğiraqnıñ andıy qoralı bulğanına ber şik tä yuq, Saddamnıñ andıy qoralı härwaqıt buldı, anıñ ximik qoral qullanğanı bar, ul üzendä biologik qoral buluın tanıdı, ä menä ul qorallarnıñ yuq itelüwenä dälil kiterelmäde, dide. Colin Powell Ğiraqlılarnı "yalğan häm yäşerü ostaları" dip atadı häm ul qoralnıñ qayçan da bulsa tabılaçağın äytte.

Buşnıñ iminlek kiñäşçese Condoleezza Rice NBC televideniesendä çığış yasap, administratsiä suğış başlağanda bik centekle küzläw mäglümätlärenä tayandı, citdi belgeçlärneñ bersendä dä Saddamnıñ andıy qoralı buluında şiq yuq ide, dide. Buş administratsiäsen bu mäglümätlärne küpertüdä ğäyeplägän demokratlarnı Rice xanım "tarix üzgärtüçelär" dip atadı. Ul şulay uq, Saddamnıñ qoralı buluıda şiklänmäwen, läkin anı tabu öçen waqıt kiräk buluın äytte.

Suğış betkännän soñ Ğiraqqa yözlägän amerikan belgeçe kilep tikşerülär başlasa da, älegä anıq dälillär yuq. Ğiraqnıñ tönyağında tabılğan ike trailerda bilogik matdälär tabılmadı. Ğiraq ğalimnäre bu trailerlar hawa balonnarı öçen vodorod citerü öçen dip äytsä dä, amerikan belgeçläre moña ışanmıy, andağı cihazlar barı tik qoral citeşterü öçen bula ala, dip sanıy. Bu trailerlarnı inde 3 fänni törkem tikşerde. Berençe ikese – äye, bu küçmä laboratoriägä oşağan disä, öçençe, däräcäleräk törkem – bolay dip äytü öçen ciätrlek dälil yuq digän näticä çığardı.

Amerikan prezidentı Buş ta, ber atna elek Peterburda çağında, bu trailerlarnı Ğiraqnıñ küpläp üterü qoralına dälil dip atağan ide. Alay da, moñarçı Saddamnıñ andıy qoral buluında hiç kenä dä şiklänmägän Buş, soñğı waqıtta beraz yomşağraq belderülär yasıy başladı. Uzğan atnakiç Qatardağı amerikan xärbiläre aldında çığış yasap, ul älege trailerlar Saddamnıñ qoralı buluı tügel, ä anıñ andıy qoralnı yasarğa sälätle buluı turında äytte. Bu isä suğışqa qädär äytelgän süzlär belän çağıştırğanda zur ayırma.

Ali Gilmi, Praga

XS
SM
MD
LG