Urta hönäri belem birüçe uqu yortlarınıñ tatar tele däreslekläre äzerlänä.

Tatarstan Respublikası Xalıqları telläre turındağı qanunnı qabul itkängä un yıldan artıq waqıt uzdı. Anı tormışqa aşıru maqsatında küpmeder eş eşlänsä dä, yuğarı häm urta belem birüçe uqu yortlarında, tatar telen uqıtu öçen däresleklär yazu haman totqarlanıp kilde. Äytergä kiräk, yazılğan qayber däresleklär berniçä yuğarı uqu yortına yarasa da, älege däreslekneñ barlığın, yazuçıdan başqa ğalimnär belmi. Mäsälän, Qazan texnik universitetında fizika buyınça çıqqan däreslekne räxätlänep başqa texnik yuğarı uqu yortlarında da qullanıp bulır ide. Ämma berdäm koordinatsion eş bulmaw, moña ayaq çala. Uçilişçe-texnikumnarğa kilgändä dä xällär maqtanırlıq tügel, awıldan tatarça uqıp kilgän balalarğa isä rusça däresleklärne üzläşterü awırraq. Soñğı aralarda Tatarstan Ministrlar Kabinetınıñ tellärne üsterü bülege bu mä’sälägä ähämiät birä başladı.

Pänceşämbe könne bu uñaydan Qazan meditsina köllätendä älege mä’sälägä qarağan utırış bulıp uzdı. Anda Respublikanıñ meditsina häm awıl-xucalığı texnikumnarı häm uçilişçeları öçen tatar telendä däreslek çığaru xaqında söyläştelär. Tatarstannıñ Bua rayonınnan kilgän meditsina uçilişçesı uqıtuçısı älege däreslek eşläwneñ bik awır buluın bilgeläp uzdı. Mäsälän, Bua meditsina uçilişçesına Ul'yannan da, Çuaşstannan dä küp kenä uquçılar kilep uqı ikän. Alarnıñ qaysı ber süz dä tatarça belmi, qaysı añlıy ämma söyläşmi, ä qayberläre söyläşä ämma yaza belmi Qısqası uquçılarnıñ tatar telen belü däräcäse törle bulu säbäple här keşe belän individual' yaqın kilep eşlärgä kiräk buluın, häm däreslekne dä şunı istä totıp çığaru zarurlığına basım yasadı Bua meditsina uçilişçesı xezmätkäre. Xäzerge waqıtta däreslekne äzerläw eşe başlanğan inde. Anı Qazan häm Bua meditsina uçilişçesınıñ xezmätkärläre eşli. Meditsina uqu yortın betergän belgeç berençe çiratta tatar awılında eşkä urnaşsa, andağı awırunı añlarğa tieş. Däreslekneñ töp maqsatı da şul.

Tağın şunısın äytep ütärgä kiräk, däreslekne äzerlägäç tä anı näşer itär aldınnan Respublikanıñ berniçä meditsina uqu yortlarına cibärep ğämäldä qullandırıp qararğa kiräk digän fiker äytelde. Çönki küp kenä däresleklär yazılışı yağınnan sıyfatlı, ämma ğämäldä qullana başlağaç uquçılar öçen öyränergä awır bulıp çığa. Tağın cıyılışta däreslektä biremnärne nindi teldä yazu buyınça şaqtıy ğına bäxäs buldı. İngliz däresleklärendä mäsälän barlıq biremnär dä ingliz telendä genä birelgän şuña tatarça ğına birergä kiräk diüçelärgä qarşı kilep Bua meditsina uçilişçesı xezmätkäre bezdä urıs balaları tatar biremnären añlamıy biremnär urısça da bulırğa tieş dide. Ä menä awıl xucalığı yünäleşe buyınça däreslek äzerläwçe, mexanika-texnologiä texnikumı uqıtuçısı Älfiä Zıyätdinova uquçılarnıñ barısı da mäktäptä küpmeder däräcädä tatarça uqığan, biremnärne genä añlıy alaçaqlar dide. Xäzer anıñ üzen tıñlap qarıyq.

Bez eşlägän eksperemental' däreslek filologik fännärne zamança berlektä uqıtu taläplärenä cawap birä. Ul maxsus uqu yortlarında belem aluçı tatar telen 9-11 klassta üzläştergän häm tatar telen aralaşa aluçı uquçılarğa adreslana. Däreslek söyläm telen üsterüdä yaña praktik basqıçı bula ala häm ul tatar telendä genä. Bu däreslek rus häm tatar tele balalarına da yaraqlı.

Sez mexanika-texnologiä texnikumı uqıtuçısı Älfiä Zıyätdinovanı tıñladığız.

Landış Xarrasova, Qazan