Accessibility links

Ğiraqta bäreleşlär däwam itä. Suğış qayçan betäçäk?


AQŞ xökümäte Ğiraqta zur bäreleşlär tämamlandı dip iğlan itsä dä älegä atışlarnıñ axırı kürenmi. Suğıştan soñğı Ğiraq digän töşençäneñ inde küptän äyläneşkä kerep kitüenä qaramastan soñğı ike ayda ğına da biredä 70-läp AQŞ häm Britan soldatı hälak buldı.

1-nçe mayda Farsı qultığındağı xärbi operatsiädän qaytıp baruçı Abraham Lincoln xärbi oçqıçlar korabında AQŞ prezidentı George Bush ciñü iğlan itkän ide:

AUDİO: Ğiraqta zur xärbi operatsiälär tämam. Ğiraq bäreleşendä Quşma Ştatlar häm bezneñ berektäşlärebez ciñügä ireşte.

Ämma Bush suğış tämam dip äytmäde. Häm küp kenä küzätüçelärneñ Ğiraqqa qarata "suğıştan soñğı Ğiraq" digän töşençäne irken räweştä qullanuına qaramastan, anda keçkenäräk bäreleşlär häm ütereş däwam itä. Prezidentnıñ älege belderüennän soñ da Ğiraqta 57 amerikan xärbie hälak buldı. Sişämbe könne beryulı 6 britan xärbie üterelde.

Gömümän alğanda, Ğiraq suğışı başlanğannan birle anda 238 AQŞ häm Britan soldatı hälak buldı.

Yış qına suğış xökümätlärneñ yäki xärbi citäkçelärneñ räsmi räweştä birelüe belän genä tämamlanmıy. Qayber küzätüçelär Bushnıñ suğış tämamlanunı iğlan itmäwen anıñ Ğiraqnı Berläşkän Millätlär Oyışması xakimiätenä tapşırırğa telämäwe belän añlata.

Ämma elek AQŞ däwlät departamentında da, saqlanu ministrlığında da küzläw häm xärbi mäs''älälär analitigı bulıp eşlägän Anthony Cordesman monıñ säbäbe başqa dip isäpli. Cordesman Bush ta anıñ ölkän yardämçeläre dä baştan uq Äfğänstandağı häm Ğiraqtağı suğışlarnıñ tiz genä tämamlanmayaçağı turında kisätep kilde, çönki ul suğışlar bik üzençälekle häm anda domşan citäkçelären totu mömkin tügel di. Cordesman fikerençä bu yaña ğasırda suğışlar asimetrik bulaçaq, ğädäti ğäskärlär bulmağan keçkenä törkemnärgä, yış qına terrorçılarğa qarşı suğışırğa turı kiläçäk. Gordesman doşman citäkçeläre qarşılıq kürsätü simvolı bulmasın öçen alarnı tabıp üterergä yäki qulğa alırğa kiräk di:

AUDİO: Asimetrik suğışlarğa kilgändä, ul suğışlarnıñ bik zur ideologik yağı da bar, anda qurqınıç irregulyar köçlärdän yäki terrorçılardan yanıy, yäki bezneñ ğäskärlär kötelmägän höcümnärgä duçar bula. Häm ul suğışlar bar tik andıy höcümnär betkännän soñ, ul ildän yäki ul köçlärdän yanağan qurqınıç yuqqa çıqqannan soñ ğına tämamlana. Ğiraq belän Äfğänstanda isä AQŞ ğäskärläre äle suğışunı däwam itä.

Waşingtonda säyäsi tikşerenülär belän şöğellänüçe Kato İnstitutınıñ saqlanu häm tışqı säyäsät tikşerenüläre bülege citäkçelärennän berse Ted Galen Carpenter Ğiraqtağı suğış tämamlanmadı barı tik üzgärde genä di:

AUDİO: Äfğänstanda da Ğiraqta da AQŞ ısulındağı bäreleşlär tämam. Tik okupatsiä suğışı äle tämamlanmdı. Ayırma barı şunda.

Carpenter Ğiraqtağı qarşılıq soñğı 50-60 yılda Afrikadağı häm Aziädäge Yewropa kolonial'' köçlärenä qarşı suğışnı xäterlätä di. Carpenter fikerençä, AQŞ häm Britaniä xäzer Ğiraqtan tiz genä çığıp kitü yağın qararğa, qanlı qarşılıq qurqıçınnan qotılırğa tırışırğa tieş:

AUDİO: Bu xällär 20-nçe ğasırdağı milli azatlıq yäki anti-imperial'' xäräkätlärne bik nıq xäterlätä. Ägär dä Quşma Ştatlar Ğiraqtağı qıyınlıqlarınıñ mömkin qädär azraq buluın teli ikän, Ğiraqtan mömkin qädär tizräk çığıp kitüneñ häm Ğiraqnı ğiraqlılarğa tapşırunıñ açıq añlayışlı strategiäsen äzerlärgä tieş. Häm bez monı näticäse bezgä oşıymı-yuqmı ikänenä qaramastan eşlärgä tieş.

Preziden Bill Clinton çorında vitse prezident Al Gorenıñ däwlät iminlege kiñäşçese bulıp eşlägän Leon Fueth älegä Amerika xalqı Ğiraqta qan qoyunıñ tuqtalmawına ällä ni rizasızlıq beldermi, ämma üterülär däwam itkändä mondıy tüzemlekneñ küpmegä suzılaçağın äyterp bulmıy di.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG