Accessibility links

Кайнар хәбәр

Makedoniä albannarı ilne ikegä bülü mäs''äläsen yañadan kütärä


Makedoniä albannarınıñ xakimiätlärgä oppozitsiädäge iñ ere oyışması Alban Demokratik Partiäse ilne ikegä bülü mäs''äläsen yañadan süz kütärde. Soñğı aylarda ilne ikegä bülü turında süz Makedoniäneñ slayvan öleşendä dä alban öleşendä dä işetelä. 2001-nçe yıldağı Ohrid tınıçlıı kileşüe atışlarnı tuqtatuğa kitergän häm ilne millätara suğıştan qotqarıp qalğan ide. Xäzer isä bu mäs''äläneñ yañadan kütärelüe älege kileşüne qurqınıç astına quya.

Uzğan atna axırında Alban Demokratik Partiäse kongresında partiä programmasına Makedoniä albannarınıñ üzbilgelänüe öçen köräşü mömkinlege dä kertelüe turında iğlan itelde. Kongressta partiäneñ elekke citäkçese Arben Xaferi yañadan partiä räise itep saylandı häm Xaferi ägä dä Ohrid kileşüe tiz arada tormışqa aşırılmasa Partiä üzbilegelänü ideyäsen qabul itärgä mömkin dide. Elegräk Alban partiäseneñ başqa citäkçeläre dä şundıyraq kisätülär yasağın ide.

İlne ikegä bülü turında süz albannar yağınnan ğına tügel Makedoniä xalqınıñ slayvan öleşendä işetelä. Alar büleneşne ildäge millätara kierenkelekne çişüneñ berdänber yulı itep kürä. Kierenkelek artunıñ töp säbäbe xökümätneñ 2001-nçı yılğı Ohrid tınıçlıq kileşüeneñ albannarğa da slavyannarnıqına tiñ xoquqlar birü turındağı qayber şartların üti almawı. Xakimiät territorial berämleklärne üzgärtü häm cirle xakimiätlärneñ üzlären üzläre finanslawı turındağı möhim qanunnar buldıra almawda ğäyeplänä. Kileşü nigezendä ul qanunnar 2004-nçı yıl başına qabul itelgän bulırğa tieş.

Makedoniäneñ elekke premyer-ministrı, ozaq waqıt slavyannarnıñ millätçe partiäsen citäklägän Lyubço Georgievski Aprel ayında uq küpmillätle Makedoniä ideyäsenä nigezlängän Ohrid kileşüen tormışqa aşıru barıp çıqmadı dip belderde. Aprel''dä basılıp çıqqan mäqäläsendä Georgievski millätara nizağqa barı tik ilne bülü aşa ğına çik quyıp bulaçaq dip yazdı. Xäzer isä ul ilne ikegä bülep slavyannar belän albannar arasında nıqlı diwar tözep quyarğa kiräk di. Şul uq aprel ayında Xaferi da Ohrid kileüeñ tormışqa aşırılmawına protest yözennän Alban Demokratik Partiä citäkçelegennän çigende häm ilne ikegä bülüne yaqlawı turında äytte.

İke yıl elek alban kütäreleşe çorında elek Georgievski citäklägän slavyan partiäse belän Xaferi citäkçelegendäge Alban Demokratik partiäse koalitsiäse xakimiättä tora ide. Häm ul çaqtya ike partiä dä Ohrid kileşüen imzaladı. Ämma bıltır parlament saylawlarında alarnıñ ikese dä bik nıq ottırıp säyäsi oppozitsiägä küçte.

Aprel ayında alban partiäse dä slavyam partiäse dä Xaferi belän Georgievski belderülären räsmi räweştä yaqlamadı. Ul çaqta Georgievski da Xaferi kebek çitäkçelektän çigende häm partiägä yaña räis kilde.

Xäzer makedoniä xökümäte häm xalıqara cämäğätçelek ilne ikegä bülü ideyäsen suğışqa çaqıruğa tiñläp ğäyepläp çığa. Alban partiäseneñ üzbilgelänü programması tiräsendä berläşü qararı Yewropa Berlege tarafınnan tänqitkä duçar buldı. Berlekneñ Makedoniädäge wäkile İrena Guselova kiçä bolay dip belderde:

AUDİO: Gömümi kileşü küpmillätle berdäm Makedoniä konsepsiäsenä nigezlänä. Bu prinsiplarğa qarşı baruçılar Makedoniäneñ Yewropa Berlegenä integratsiälänü mömkinleklären kimetä.

Guselova Alban Demokratik Partiäse Ohrid kileşüen imzaladıhäm ägär dä xäzer ul aña qarşı çıqsa monıñ öçen cawaplı bulırğa tieş dide.

Xäzerge xökümätneñ keçe partnerı bulğan İntegratsiä öçen Alban Demokratik Berlege Alban Demoktratik Partiäseneñ yaña pozitsiäsen Makedoniä Konstitusiäsenä dä Ohrid kileşüenä dä qarşı çığa dip kire qaqtı. Bu berlek citäkçese Argon Buxaku bu pozitsiä bezneñ qaraşlarnı çağıldırmıy dide:

AUDİO: Bez başqa partiälärneñ qararlarına fiker beldermibez. Alarnıñ üz program qararları bar. Waqıt-waqıt alarnıñ pozitsiäläre üzgärep tora. Ägär dä bez fiker beldersäk bu bik küp waqıt alır ide. Çönki alar pozitsiälären bik yış üzgärtä.

Albannarnıñ zurlığı yağınnan öçençe urındağı Demokratik mullıq partiäse Ohrid kileşüen tormışqa aşıru bezneñ töp maqsat dip belderde. Şulay da bu partiä räise Abdulminäf Bexeti ägär dä xökümät Ohrid kileşüen tormışqa aşırması bez Alban Demokratik Partiäseneñ üzbilgelänü programmasın yaqlarğa mömkin dide.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG