Accessibility links

Кайнар хәбәр

Waşington Liberiägä üz ğäskärlären cibärerme?


Könbatış Afrikadağı Liberiädä xällärneñ kierenkelänep kitüwe Amerika Quşma Ştatları citäkçelegeneñ bu ildä tınıçlıq köçläre urnaştıruğa mönäsäbäten beraz üzgärtte kebek, däwlät sekretare Powell Liberiägä şul köçlärne cibärüne yaqlap çıqtı. Waşington monı asılda elek tä yaqlıy ide, läkin ul başta anda kürşe illärdän kilgän xärbilärne urnaştırunı alğa sörde. Prezident Bush bu mäs''älädä bik aşıqmaw yağında.

Amerikan däwlät sekretare Powellnıñ Liberiägä tınıçlıq ğäskärläre cibärüne yaqlawı anıñ Berläşkän Millätlär Oyışması general'' sekretare Kofi Annan belän telefonnan söyläşüwe waqıtında äytelde. Soñğı könnärdä Könbatış Afrikada urnaşqan şul däwlättä wäzğiat kisken räweştä kierenkelänep kitte. Andağı xökümätkä qarşı qorallı köräş alıp barğan ğısyançılar bu atnada Liberiä başqalası Monroviägä yaqınlaşıp, suğışlar inde şähärneñ üzendä başlandı. Xalıqara däräcädä, berençe çiratta Berläşkän Millätlär tarafınnan yasalğan basım näticäsendä ğisyançılar älegä atışlarnı tuqtatıp torırğa buldı, şuşı tänäfestän faydalanıp Liberiädäge wäzğiatne caylarğa tırışuçı xalıqara aradaşçılar xäzer ilgä mömkin qädär tizräk tınıçlıq köçlären kiterergä tırışa. Monı Quşma Ştatlar da yaqlıy, ul xätta Liberiägä üz xärbilären dä cibärergä riza, küptän tügel genä tämamlanğan Afrika säfäre barışında prezident Bush bu xaqta açıq itep beldergän ide. Tik Waşington monı üzençä kürä, başta Liberiägä kürşedäge Senegal, Nigeriä häm başqa Könbatış Afrika illäreneñ ğäskäriläre kertelergä tieş, alar üzara köräşkän yaqlarnı bülep quyğannan soñ ğına ilgä Quşma Ştatlar xärbiläre dä kilä ala. Äfğanstanda, bigräk tä Ğiraqta yuğaltular kiçergän Waşington xäzer yaña "qaynar noqta"ğa kerep cumarğa telämi. Quşma Ştatlar asılda Liberiägä üz köçlären cibärmäs tä ide, näq şundıy uq wäzğiat urnaşqan Kongo, misal öçen, fransuzlar qaramağına tapşırıldı. Läkin Liberiä oçrağında Waşingtonnıñ bu il qarşında tarixi yöklämäläre bar, şuşı däwlät zamanında Amerikada qollıqtan azat itelgän qaratänlelär tarafınnan, Quşma Ştatlar yaqlawı belän qorılğan ide. Läkin Ğiraqtağı yuğaltular sürätendä amerikannarnıñ xäzer üz ğäskärlären tağın ber qurqınıç cirgä cibärü teläge bik yuq. Prezident Bush ta, Liberiägä xalıqara tınıçlıq köçlären kertü kiräklege turında söyläsä dä, Quşma Ştatlarnıñ qatnaşuwına kilgändä bik aşıqmıy şuña kürä. Sülpänlekne ikençe ber säbäp belän añlatu da oçrıy. Waşington Liberiä ğisyançılarınıñ başqalağa kerep, xäzerge prezident Charles Taylornı bärep töşerüwen kötä ala. Ul oçraqta ildä zur bäreleşlär tuqtala häm xalıqara köçlärgä yanağan qurqınıç kimi digän süz. Prezident Bush üze inde berniçä märtäbä, Taylornı urınınnan kitärgä çaqırğan ide. Däwlät sekretare Powell xäzer, Berläşkän Millätlär Oyışması general'' sekretare Annan belän söyläşep tübändäge plan xaqında kileşte digän xäbärlär bar. Yaqlar Könbatış Afrika illäre citäkçeläre belän Liberiägä başta 1500-läp ğäskäri cibärü turında kileşä, alarnıñ nigezen Nigeriä xärbiläre täşkil itäçäk dip kötelä. Şunıñ näticäsendä Liberiädä totrıqlılıq urnaştırılğaç, Könbatış Afrika illäreneñ ğäskäri bülekçälärenä 2 meñläp amerikan quşılaçaq. Älege planda şulay uq xäzerge prezident Taylornıñ, üze wäğdä itkänçä, xakimiattän kitüwe häm anıñ başqa ilgä küçüwe qaralğan.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG