Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarstan yañalıqları…


Räsmi oyışmalar yal itä torğan bu könnärdä Tatarstandağı däwlät häm cämğiät tormışı üzençälekle. Alarnıñ küp kenäse İdel belän bäyle. Köymägä utırıp, säyäxät itüçelär Qazanda tuqtalıp, Tatarstan belän tanışıp kitä. Rusiäneñ soñğı patşası näselennän bulğan Böyek knyaginya Mariä Angliädä yäşäsä dä, Rusiägä kilergä, anda kilgäç Qazanğa da kerep çığarğa yarata. Uzğan atna axırında ul Volgogradtan Tübän Novgorodqa barışlıy, berniçä säğätkä Qazanğa tuqtaldı. Anı räsmi oyışma wäkilläre qarşılap, Kreml'ne, anda urnaşqan Blagoveşçenie soborın kürsättelär. “Николай Некрасов” köymäsenä utırğan patşa qärdäşläre düşämbe könne Tübän Novgorodqa barıp citü öçen Qazannan İdel buylap yuğarığa menep kittelär.

Ber ay elek Qazan aşa iñ borınğı qimmätle maşinağa utırğan ataqlı prins ta ütep kitkän ide. Qazannı urap ütü çınnan da ciñel tügelder. Düşämbe könne Rusiäneñ olimpiä komitetı räise Leonid Tyagaçov Qazanğa kilep, Tatarstandağı sport üsterü şartları belän tanıştı, respublika citäkçeläre belän söyläşülär alıp bardı. Tabiği ki, zur xalıqara sport yarışlarınıñ qayber törläre Qazanda da ütärgä mömkin.

Tatarstannıñ fikere säyäsätçelär öçen dä bik möhim. Mintimer Şäymiev “İnterfax” agentlığına cawap birgändä, ike möhim belderü yasadı. Mintimer Şäymiev fikerençä, Duma saylawların Prezident saylawları niçek planlaştırılğan, şulay barırğa tieş. Tatarstan prezidentı xosusıylaştırunı kiregä qaytarıp, yäğni mölkät tiräsendä yaña ığı-zığılar çığarunı da xuplamıy. Busı inde qayber qüät strukturalarınıñ, “Yukos” häm başqa bay kompaniälärne tentep, Xodorkovskiynı doprosqa tarttırıp, böten dönyanı qurqıtuğa cawap bularaq añlaşıla.

Milli-mädäni tormış kübräk yuğarı mäktäplär tiräsendä. İnstitutlarda soñğı imtixannar, anda alınğan bilgelärne xisaplaw bara. Tatar kongressı xästärlägän kvotalarnı qullanu haman räsmi räweştä tanılıp betmägän. Kemneñ uquğa kerüe, kemneñ töşep qaluı – näq menä şuşı künnärdä bilgelänä.

“Azatlıq” radiosınıñ yäkşämbe tapşıruında Başqortostan prezidentı administratsiäse xezmätkäre Ämir Yuldaşbaev Tatar kongressınıñ Başqortostan tatarlarına mönäsäbäte turında ber belderü yasağan ide. Anıñ qaraşınça, Bötendönya tatar kongressınıñ Başqortostan tatarları syezdın tanımaw älläni möhim tügel. “Başqortostan Tatarstannıñ filialı tügel”, dide Ämir Yuldaşbaev. Bu xaqta Bötendönya tatar kongressı Başqarma komitetı räise Rinat Zakirovnıñ da fikeren soradıq. Rinat äfände äytüençä, Tatar kongressı, Tatarstan Başqortostan tatarları problemaların ber waqıtta da tikşergäne yuq. Distä yıl däwamında ber genä küçmä utırışnıñ da Başqortostanda ütkärelgäne yuq. Çönki bu respublikada tatarlar turında mäğlümatnı barı tik räsmi orğannar ğına iğlan itä, yäisä tatarlar isemennän çığış yasawçı qayber çinovniklar äytä. Ä tatarlarnıñ ixtıäri cıyılışları, üzläreneñ qararları turında işetelgäne yuq. Millionnan artıq Başqortostan tatarı däwlät orğannarınıñ milke xälendä bulğaç, andağı kongress başqarma komitetı Bötendönya tatar kongressı ustavın ütäw belän qızıqsınmıy. İctimaği oyışmanıñ eşen tulısınça däwlät alıp baru grajdanlıq cämğiäte qısalarına sıymıy. Bälki Başqortostanda xällär al da gölder, ämma monı raslap bulmıy. Yäki inqar itep bulmıy. Çönki Eduart Xämitov xakimiätne maqtıy, ämma tatar çaraların üze ütkärmi, ütkärelgännärenä ğomumtatar oyışması wäkillären çaqırmıy.

Şulay itep, Bötendönya tatar kongressınıñ ağımdağı eşçänlegendä Başqortostan tatarlarınıñ räsmi oyışması citäkçelege bötenläy qatnaşmıy diärlek. Eduard Xämitov Qazanda ütkärelgän utırışlarğa kilmi, Ufadağı cıyılışlarğa Bötendönya tatar kongressı wäkilläre çaqırılmıy, başqa milli oyışmalar äzerlägän fänni konferensiälär räsmi dairälär tarafınnan kiçekterelä yäki bötenläy tıyıla. Möstäkıyl' fikerle keşelär Başqortostan tatarları qorıltaylarına kertelmägäç, alar üz problemaların xäl itär öçen Qazanğa yäki Mäskäwgä baralar. Şul uq waqıtta tatar milli oyışmalarınıñ çaraların Başqortostan xakimiät orğannarı üzläre ütkärep, dilbegäne qatı qullarda totalar. Mondıy şartlarda Başqortostandağı prezident saylawları tiräsendäge köräş bulmağan oçraqta da, mäs’äläneñ oçına çığarlıq tügel. Härxäldä, Qazandağı zıyalılar, kongress wäkilläre Başqortostan prezidentı kem bulaçaq, törle ximiä şirkätläre kem qulına eläkkän digän sorawlar belän bötenläy qızıqsınmıylar. Ä Başqortostandağı tatarlar räsmi orğannar äytkänçä, bäxetle häm tigez tormış kiçeräme, ällä ruxi basım astında yäşilärme ikänlegen hiç añlap bulmıy. Dimäk, haman da äle obyektiv mäğlümat, rayonnarda, şähärlärdä bulıp yatqan waqiğalar turında xäbärlär citmi.

Rimzil Wäli. Qazan.
XS
SM
MD
LG