Accessibility links

Кайнар хәбәр

Elekke kommunistik illärneñ qayberlärendä balalarnıñ ülem däräcäse Afrika illärennän dä yuğarıraq


Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ balalar fondı UNİSEF mäğlümatına qarağanda, Könçığış Yevropa häm Üzäk Aziädäge qayber illär üzlärendä yäşli ülgän balalarnıñ sanın kimetep kürsätä. Süz biredä berençe çiratta elekke sovet respublikaları turında bara. Çirattağı yazma UNİSEFnıñ şuşı xisabı turında.

UNİSEF xisabınnan kürengänçä, yäş balalarnıñ ülem däräcäse şul illärdä çınbarlıqta räsmi mäğlümatlarğa qarağanda küpkä yuğarıraq, belgeçlär xätta "balalarnıñ yäşäp qalu krizisı" turında süz alıp bara. Älege illär isemlegenä Ärmänstan, Azärbaycan, Gruziä, Qazağstan, Qırğızstan, Rumıniä, Taciqstan, Törkmänstan, Ukraina häm Uzbäkstan kerä, UNİSEF üz tikşerenülären näq menä şuşı däwlätlärdä ütkärgän. Bu oyışmanıñ Üzäk häm Könçığış Yevropa öçen cawaplı xezmätkäre Robert Cohen radiobızğa telefonnan ber äñgämä birgän ide, şunda ul, älege 10 ilneñ 9-ında balalarnıñ yäşli ülü däräcäse räsmi xakimiat birgän sannardan şaqqatırlıq xäldä ayırıla, ul küpkä yuğarı dip belderde. Cohen süzlärenä qarağanda, UNİSEF xezmätkärläre yuğarıda sanap kitelgän illärdä meñlägän xatın-qız häm sälämätlek saqlaw çeltärendä eşläwçe keşelär belän oçraşular ütkärgän, häm alar andağı räsmi xakimiatneñ yäş balalar ülü däräcäsen kimetep kürsätüwen, älege problemanıñ bu illärdä çın mäğnäsendä kiñküläm ber krizisqa äylänüwen açıqlağan.

Audio, Robert Cohen

"Bu çın mäğnäsendä balalarnıñ yäşäp qalu krizisı, çönki çınbarlıqta xäbär itelgängä qarağanda kübräk bala ülä, häm Üzäk Aziä wä Kavkazdağı ülem sannarı, Könbatış illärendäge belän çağıtırğanda yaqınça 12 märtäbä zurraq" dip belderä UNİSEF-nıñ wäkile Robert Cohen. Rumıniä belän Üzbäkstanda, misal öçen, räsmi sannar belän şuşı xalıqara oyışma açıqlağan faraz arasında ayırma 50-läp protsent täşkil itä. Şundıy uq zur ayırma Taciqstan, Gruziä häm Törkmänstan oçrağında da açıqlanğan. Alayda iñ zurı Azärbaycanda ikän, räsmi mäğlümatqa qarağanda, anda tuğan här meñ balanıñ yaqınça 17-se ülä dip iğlan itelsä, çınbarlıqta bu san 74 tiräsendä di UNİSEF wäkilläre. Şul uq Cohen bu sannar şomlı dip belderä.

Audio, Robert Cohen

"Ülem däräcäse bik yuğarı, bu xätta Latin Amerikasına qarağanda da yuğarıraq, bu Tönyaq Afrikanıqınnan da yuğarı, häm bu bik citdi problema. Räsmi sannarğa qarasaq qına da, şuşı illärdä yılına kimendä 60 meñ bala üzeneñ ber yılın da tutırmıy ülä, çın sannar isä tağın da yuğarıraq bula ala" di Cohen. Tikşerelgän illär arasında barı tik Ukrainada ğına räsmi sannarnıñ UNİSEF farazlarınnan bik ayırılmawı açıqlanğan. Anda yıl sayın yaña tuğan 1000 balanıñ 14-e ülä ikän. Cohen fikerençä, çınbarlıqnı yäşerü häm wäzğiatne yaxşırtıp kürsätergä tırışu äle sovet zamannarınnan uq kilä, qayber xastaxanälär, balalar üleme artuwı öçen xakimiat alarnı cäzalar dip, ülem oçraqların terkäwdän baş tarta. UNİSEF xäzerge waqıtta elekke kommunistik illärdä urnaşqan şul iske fikerläwne beterü maqsatında añlatu eşläre alıp bara, bıltır noyäbrdä ul näq şuşı mäs''äläne tikşerü öçen sälämätlek saqlaw ministrların inde ber cıyğan da bulğan.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG