Accessibility links

Udmurtiä töbäklärennän törle millät balaların ber lager''ğa milli smena oyıştırıp yalğa cıydılar


Udmurtiä qupmillätle respublika. Biredä 70 millät weqile dustanä mönäsäbättä yäşi. Millätara mönäsäbätlärne tağın da nığıtu niäte belän milli säyäsät ministıyrlığı berniçä yıl rättän cäyge yal waqıtında şähär çitendäge lager'larda yal itüçe balalarnı tärle millätlärneñ mädäniäte, ğöref—ğadätläre belän tanıştırunı maqsat itep quyıp — duslıq kärvannarı oyıştırğan ide. Ul waqıtta sänğat tügäräklärenä yörüçe balalarnı häm yäşlärne tuplap, konsert programmaları äzerläp, lager'larda yal ituçe balalar aldında çığışlar yasap, alar belän uyınnar, çaralar oyıştırıp yördelär. Bıyıl bu eşkä beraz ikençe yunäleş birelde. Respublikada san yağınnan qupçelekne täşkil itkän cide —udmurt, rus, tatar, mari, yähüd häm nemes, çuaş milläte wäkilläre balaların «Prometey» lagerena bergä cıydı. Elege aksiä —ber berebez belen tanışıp, ber berebez xaqında qubräk meğlumat tuplıyk dip atalğan. Aksiädä qatnaşuçı balalar lager'ğa başqalardan ber atna soñraq kilüenä qaramastan, alar lager' tormışına zur üzgäreşlär kertkän. Milli törkemnärdä yal itüçe balalarnıñ citäkçese Lyudmila Muşegova moña basım yasap, bolay dide: Tasma «Kiçleren balalar diskotekada bilgele cırlar uynatıp biergä tügel, milli cırlar tıñlarğa, milli biyu xäräkätlären üzläşterergä yörde…» Döresten dä, lager'ğa kilep keru belen, monda ğadi smena bulmawı sizelep tora—tawış köçäytkeçlärennän başta tatar çırları, biyu köyläre yañğıradı, annan soñ udmurt, yevrey häm başqa milli köylär yıraqtan işetelep tordı. Qupçelek balalar milli kemnerden ide. Alar arasında tyubätäy kigän, zäñgär qamzol kigän yegetlärne yıraqtan kürep, alar yanına kildem. Balezino rayonı Kistem awılınnan fol'klor törkemenä yörüçe yegetlär häm ber qız. Citäkçeläre Kistem klubında metodist bulıp eşläwçe Rinat Gabdulla ulı Kasimov balalar äçen söyenep, awıl xucalıqlarında qızu eş waqıtı, bu beraz säyerdäräk inde, ämmä balalar räxätlänep yal ittelär dide İnde balalarnıñ uzlere belän tanışıyq, alarnıñ fikerlären dä tıñlıyq.

Tasma « biredä yal itü bik oşadı, öygä qaytası da kilmi. Bik qup millätlär, alarnıñ kul'turaları belän tanıştıq, üzebezneñ iyüllärne, cırlarnı da yarattılar yuaşqa balalar. Tatar cırları, iyülläre üzebezgä tağın da yaqın bulıp kitte…..» Dörestän dä, Kistemnän dä çıqmıy yäşägän 12—14 yäşlek yegetlärgä «Prometey» lagerında uzdırğan ber atna — zur büläk. Kistemlelär monda üzlären dä bik yaxşı yaqtan kürsätkännär, lager'dağı barlıq balalar da alarnı yaratqan, üzläre dä bik küp mäğlumat tuplağan, yaña duslar tapqan. Näq şuşı — uzara duslıqnı buldıru maqsatın quzallap, bu smenanı oyıştırdıq ta, dip añlattı respublikanıñ milli säyäsät ministrı urınbasarı Natal'ya Smirnova. Eye, şuşındıy aksiälär yışraq bulsa, balalar başqa millätlärneñ tarixı, ğöref—ğadätlre, mädäniäte belän qubräk tanışır ide. Çänki bolarnı mäktäptä däreslärdä kitaplardan uqıp häm uqıtuçı söyläwen tıñlap belep bulmıy. Tatarlarnıñ yaratqan — tatar totıp qaramıy ışanmıy digän äytemen iskä alsaq, balalar ber—berseneñ mädäniäte belän bu könnärdä uzdırılğan bäyrämnärdä, kiçlären uçaq yanında, diskotekalarda aralaşular waqıtında üzläşterde, cırların otıp qaldı — ruxi yaqtan bayıdı dip äytergä mömkin. Häm alar şuşındıy oçraşularnı tağın kötep qaluların belderde.

Xämidä Ğayfullina, İjaw
XS
SM
MD
LG