Accessibility links

Кайнар хәбәр

Cäyge yallar çorında Waşingtonda däwlät sekretare Powellnıñ wazıyfasında ikençe möddätkä qalırğa telämäwe turında imeş-mimeşlärgä iğtibar arta


Avgust ayında Waşingtondağı säyäsi tormışta çağıştırmaça tınlıq xökem sörgändä, Prezident George Bush Teksastağı utarında yal itep yatqanda, jurnalistlar üzlärenä azıqnı başqa tirädän ezlärgä mäcbür. Däwlät sekretare Colin Powellnıñ, Bush ikençe möddätkä saylanğan oçraqta da, üz wazıyfasında qalırğa telämäwe tiräsendäge spekulyatsiälärneñ iğtibar üzägenä elägüe bälki şul mäğlümät qıtlığı belän bäyleder.

Cäyge yallar çorındağı mäğlümät qıtlığı başlanuğa Waşingtonda töp iğtibar däwlät sekretare Powellnıñ kiläçäge tiräsendäge bilgesezlekkä yünältelde. Powell turındağı spekulyatsiä dulqını düşämbe könne Washington Post gazetında çıqqan mäqälän soñ başlanıp kitte. Gazeta ägär dä Bush ikençe möddätkä prezident bulıp saylansa Powell häm däwlät sekretare urınbasarı Richard Armitage uz wazıyfalarında ikençe möddätkä qalmıyaçaq dip xäbär itkän ide. İseme äytelmägän çığanaqqa nigezlänep yazılğan älege xäbärdä Armitage bu turıda prezidentnıñ däwlät iminlege kiñäşçese Condoleezza Riceqa beldergän dielä.

Aq Yort, Däwlät Departamentı häm Powell üze bu xäbärne şunda uq kire qaqtı. Däwlät Departamentı wäkile Phillip Reeker bolay dip östäde:

AUDİO: Äytkänemçä, bu xäbärneñ bez nigeze dä yuq. Däwlät sekretare Powell üzeneñ häm däwlät sekretare urınbasarınıñ prezidentnı qänäğätländerü öçen eşläwen häm eşliäçägen härwaqıt äytep kilä.

Reeker Washington Post xäbären cäyge tınlıq çorında yuq-bar xäbärlärneñ sensatsiä bularaq berençe bitlärdä basılıp çığuı bularaq añlattı.

Qayber küzätüçelär älege xäbärne tışqı säyäsättä kügärçennär belän laçınnar arasındağı köräşneñ çağılışı dip qarıy. Powell kügärçen bularaq sürätlänsä, Saqlanu ministrı Donald Rumsfeld belän vitse prezident Dick Cheney qatı säyäsätne yaqlawçı laçınnar törkemen citäkli.

Soñğı aylarda laçınnar Powellğa qarşı qatı höcüm alıp bara. Foreign Policy jurnalında Wäkillär Palatasınıñ elekke respublikan räise, Newt Gingrich Powellnı Ğiraqqa, Tönyaq Koreağa, İranğa häm Yaqın Könçığışqa qarata alıp barılğan qatı säyäsätne yomşartuda ğäyepläde. Gingrich Däwlät Departamentın töp iğtibarnı faktlarğa, qimmätlärgä häm näticälärgä birmiçä eş protsesı häm kompromis belän artıq mawığuda ğäyepläp departamentnı tulısınça üzgärtergä kiräk di.

İke törkem arasında köräşneñ qıza baruı turında Miçigan Universitetı professorı Raymond Tenter da äytä. Elekke prezident Ronald Reagannıñ Däwlät İminlege Şurası äğzası bulğan Tanter Bush administratsiäsendäge ike taraf belän dä tığız elemtädä tora. Anıñ äytüençä, xäzer Waşington häm prezidentıñ iğtibarı öçen suğış bara. Bu köräştä kemneñ çiñep çığaçağı başqalarnıñ ğämällärenä, ğömümi wäzğiätkä bäyle, säyäsi wäzğiät ni qädär naçaraysa, prezidentnıñ qıyınlıqları ni qädär artsa anıñ Powellğa iğtibarı da şul qädär nığraq artaçaq di Tenter.

Qayber kiñküläm mäğlümät çaraları Washington Post xäbäre artında Powellnıñ anı izolyatsiädä qaldırırğa teläwçe doşmannarı torırğa mömkin digän fiker belderde. Ämma, Tenter fikerençä, bu xäbär, kiresençä, Powellnıñ positsiäsen köçäytä genä.

Cato İnstitutı analitigı Ted Galen Carpenter fikerençä, bu xäbärne Powell tarafdarı oyıştırğan bulırğa mömkin. Anıñ äytüençä, mäqäläneñ maqsatı Bushnıñ şunda uq Powellnı yaqlap çığış yasawına häm şunıñ belän Däwlät Sekretarenıñ pozitsiäsen köçäytüenä ireşu bulğan.

Çınnan da, sişämbe könne ük Powell xatını belän bergä Teksastağı Bush utarına kilde. Aq Yort wäkilläre alarnıñ utarğa kiçke aşqa cıyıluı ällä qayçan uq planlaştırılğan ide dip äytsä dä, mäğlümät çaralarında bu prezidentnıñ Washington Post mäqäläsenä reaksiäse bularaq kürsätelde.

Şulay da, Carpenter Powell üz wazıyfasınnan kitäçäk dip isäpli. Bu fikeren ul bolay dip nigezli. Powell Bush administratsiäsendä tışqı säyäsätne bilgeläwçe töp şäxes tügel. Bush yañadan 4 yılğa saylansa, Powell ul çornı barıber administratsiädäge başqa şäxeslär belän daimi köräştä ütkärärergä turı kiläçägen añlıy. Şuña kürä ul şäxsi tormışnı, tınıçlıqqa kitüne östenräk kürergä mömkin.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG