Accessibility links

Кайнар хәбәр

Amerikan belgeçe: Basaevnıñ terrorçılar isemlegenä näq menä xäzer kertelüwe – säyäsi adım...


Quşma Ştatlar däwlät departamentı çeçen komandirı Şamil Basaevnı Amerikağa qurqınıç tudırğan terrorçılar isemlegenä kertte. Departament belderüendä Basaevnıñ uzğan yıl Mäskäw teartrında totıq alu waqiğası öçen cawaplı buluı turında äytelä. Ni öçen Waşington bu adımın näq menä xäzer yasarğa buldı? Şuşı soraw belän bez amerikan belgeçenä möräcägät ittek...

Quşma Ştatlar däwlät sekretare Colin Powellnıñ uzğan comğada bäyän itelgän belderüendä äytelgänçä, Basaev Amerika mänfägätlärenä qurqınıç tudırırğa mömkin. Basaevnıñ Äl Qaidä belän bäyläneşläre säbäple, Quşma Ştatlar belän Rusiä, Berläşkän Millätlärgä möräcägät itep, anıñ başqa illärgä kerü mömkinlegen çiklärgä çaqırdı. Basaevnıñ Amerika banklarında xisapları bulğan oçraqta Finans ministrlığı alarnı tuñdırırğa tieş bulaçaq. Döres, andıy xisaplarnıñ bulu-bulmawı bilgesez.

Departament belderüendä Basaevnıñ, Rusiädä bulğan terror ğämälläre, şul isäptän uzğan yıl Mäskäw teatrında totıq alınu öçen çawalı buluı turında äytelä. Ul totıqalrnı azat itü waqıtında Rusiäneñ maxsus xezmätläre säyer gaz qullanu arqasında 129 keşe xäläk bulğan ide. Belderüdä şulay uq Basaevnıñ uzğan yılnıñ noäberendä Rusiädäge çit il oyışmalarına yanawı turında äytelä. Qara isemlekkä şulay Çeçnyanıñ elekke prezidentı Zälimxan Yandarbiev kertelgän.

Räsmi Mäskäw çeçennarnıñ xalıqara terrorçılar isemlegenä kertelüwen küptän teli ide. Dubrovka xällärennän soñ prezident yärdämçese Sergei Yatrjembski Waşingtonğa barıp 20 çeçen oyışmasın qara isemlekkä kertergä soradı. Waşington şularnıñ 3- sen kertte. Töp bandit sanalğan Basaev älegä isemlektä yuq ide.

Basaevnıñ Rusiädäge terror ğämälläre öçen cawaplılıqnı üz östenä aluwı yañalıq tügel. Ni öçen soñ däwlät departamentı anı qara isemlekkä näq menä xäzer kertergä buldı? Şuşı soraw belän bez Amerikanıñ Çeçnyada Tınıçlıq öçen dip atalğan bäysez komitet citäkçese Christopher Swift''qa möräcägät ittek. Zamanıda Zbigniew Brzezinskinıñ yärdämçese bulğan Swift, Amerikanıñ Çeçnya mäsäläsendä aldınğı belgeçe sanala. Bezneñ sorawğa ul bolay cawap birde:

Audio: "Basaevnıñ terrorçı buluında bäxäs yuq, di Swift. Ä menä belderüneñ näq menä xäzer yasaluwına kilgändä, küräseñ ul Buş belän Putinnıñ kiläse ayda bulaçaq sammitı uñayınnan yasalğan, yağni, üzenä kürä säyäsi belderü" Läkin monda ber möxim närsägä iğtibar itergä kiräk, di Swift. Çeçnyanıñ xäzerge prezidentı Aslan Masxadov qara isemlekkä kertelmägän. Yağni, Waşington, Basaev kebek radikallar häm dä Masxadov citäkçelegendäge töp qarşılıq xäräkäte arasında ayırma buluına basım yasarğa teli, Christopher Swift:

Audio: "Masxadonı qara isemlekkä kertmäwe belän Waşington, anıñ belän äle dä söyläşülär başlaw ixtimalı buluwın, bu mömkinlekne sızıp taşlarğa telämäwen kürsätä."

Çeçnyada söyläşülär ütkärü mäsäläsenä kilgändä, Swift süzlärençä, älegä Waşingtonda bu turıda anıq fiker yuq. Yartı yıl çaması elek, Kremlneñ referendum aşa tärtip urnaştıru niäte ışanıçlı kürenä ide. Läkin soñğı aylarda Çeçnyada wazğiät kiregä bara, Rusiä östämä ğäskär kertä, blok-postlar sanı arta, di Swift:

Audio: "Bu wazğiättä amerikan xökümätendä, Kremlneñ 6 ay elek yasağan täqdimnärenä qarata şik häm tänqitlär arta."

Basaevnıñ terrorçılar isemlegenä kertelüwen döres adım dip bäyälägän mäldä, Christopher Swift, Rusiä xärbiläreneñ dä Çeçnyada qılğan ğämällärenä tiskäre bäyä birä:

Audio: "Rusiä xärbiläre şähit xöcümnärgä barmasa da, alar "zaçistka" dip atalğan ğämällären başqara: irlärne qıynıy, xatın-qızlarnı köçli, yortlarnı talıy, qurqıtu niäte belän üsmerlärne bilgesez yaqqa alıp kitä."

Amerikanıñ Çeçnyada Tınıçlıq öçen dip atalğan bäysez komitet citäkçese Christopher Swift fikeren işettegez.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG