2003 yılnı "Amnesty İnternational" Rusiägä bağışladı. Uzğan noäyäberdän başlap Rusiädä keşe xoquqları bozılu turında törle xisaplar, möräcägätlär äzerlängän. Şuşı awaznı urınğa citkerü öçen oyışmanıñ Şveitsariä bülekçäse origanal'' yul saylağan. Gerhard Wyser-Thut, anıñ xatını Agnes häm "Amnesty İnternational"nıñ tağın ike xezmätkäre uzğan ayda maxsus avtobus belän Bernnan yulğa çıqqan. 100 kön eçendä Yevropanıñ törle illäre aşa ütep alar Mäskäwgä barıp citergä cıyına. Lixtenştain, Avstriä, Slovenia, Macarstan, Slovakiä aşa ütep şuşı könnärdä alar Pragağa citte. Sırtına törle tellärdä "küz aldına kiteregez" digän süzlär yazılğan zäñgär töstäge avtobus, eçendä -keşe xoquqları bozılu turında mäglümät, xatlar, möräcägätlär, fotosürätlär – üzenä kürä ber küçmä kürgäzmä. Proyektnı oyıştıruçı Christa Dold süzlärençä, alarnıñ maqsatı – törle illärdä häm bigräktä Rusiädä, keşe xoquqları bozılu turında çañ suğu. Kürgäzmädä keşe xoquqlarınıñ törle tarmaqları çağıldırılğan, şul isäptän, Çeçnyadağı wazğiät. Christa Dold söyli:
Audio: "Töp mäsälälärneñ berse, älbättä, Çeçnyadağı xällär. Anda kön sayın keşelär yuğala. Rusiä xakimiätläre alarnı uramda qulğa alıp kitä, yaqınnarı bu turıda belmi dä qala. Berniçä aydan, alar üle kileş tabıla. Ğailäläre yış qına närsä bulğanın belmi dä qala."
"Amnesty İnternational"nıñ tağın ber yünäleşe – törmälärdä cazalawlar mäsäläse. Rusiä moña qarşı BMO konvensiäsen imzalağan buluğa qaramastan, oyışma belderüençä, totqınnarnı qıynaw, elektr toğı belän cazalaw, gaz maskası belän buılu xälenä kiterülär Rusiä törmälärendä ğädäti küreneş. Tağın ber yünäleş – milli azçılıqlar mäsäläse. Alarnıñ xoquqları Rusiädä daimi bozıla, di Christa xanım. Bu yulı alar, şundıy ber qorban-millätneñ yazmışına iğtibar cälep itmäkçelär, ul da bulsa, mäsxät törekläre. Şuşı törle tarafta xoquq bozularnı tuqtatırğa taläp itep, Amnesty İnternational Rusiä prezidentı Vladimir Putin isemenä möräcägät äzerlägän, häm säfär barışında aña imzalar cıya. Avtobusnı yörtüçe Gerhard Wyser-Thut, säfärneñ awır öleşe äle alda, di: Ukraina, Moldova, Belarus, Rusiäne ütäse bar. Alay da, bar vizalar tärtiptä, räsmilär bezne ütkärer, dip ömetlänä ul:
Audio: "Bez bar kiräkle vizalarnı cıydıq, häm dä belüemçä, räsmilär bezneñ ğadi turist tügel ikänebezne belä. Tik viza ğına äle garantiä tügel, teläsälär, alar bezne kire qağa ala. Xärxäldä bez ömetlänäbez, niçek bulasız berkem belmi."
Älegä qädär barlığı 2 meñläp imza tuplanğan. Christa xanım süzlärençä, ildän ilgä küçkändä xalıqnıñ qaraşı da beraz üzgärä. Rusiägä yaqınlaşqan sayın, keşelärdä xislär arta. Kemder bezne xuplıy, kemder kiresençä, riza tügel, bigräk tä, milli azçılıq, Çeçnya mäsäläsendä. Praga uramında torğan zäñgär avtobus yanınnan ütep baruçı urta yäştäge ber xanım, Vladislava Voraçkova. Minem yäştäşlär, Sovet okupatsiäsen belgän buın, Rusiägä qarata qatnaş xislär kiçerä, di ul. (Äytkändäy, ul okupatsiägä bügen 35 yıl tuldı.) Läkin, keşe xoquqları, bernindi säyäsätkä qaramıy ütälergä tieş, di Vladilava xanım, häm Amnesty İnternational möräcägätenä imzasın quydı:
Audio: "Minem buın mäktäptä urıs telen uqıdı, bez imtixan birdek, ul minem başta. Uqıtuçıbız yaxşı ide, tel bularaq, min urıs telen yaratam. Rusiädä ber tapqır da bulğanım yuq. Läkin minemçä, ğadi keşelär bar cirdä ber törle. Kem buluına qaramastan, çexmı ul, urısmı, afrikanmı.. "
Şulay itep, Amnesty İnternational avtobusı säfären däwam itä. Anda baruçılar, bezneñ möräcägätne Mäskäw Kremlendä yöräqqä yaqın qabul iterlär, dip ömetlänä.
Ali Gilmi, Praga
Audio: "Töp mäsälälärneñ berse, älbättä, Çeçnyadağı xällär. Anda kön sayın keşelär yuğala. Rusiä xakimiätläre alarnı uramda qulğa alıp kitä, yaqınnarı bu turıda belmi dä qala. Berniçä aydan, alar üle kileş tabıla. Ğailäläre yış qına närsä bulğanın belmi dä qala."
"Amnesty İnternational"nıñ tağın ber yünäleşe – törmälärdä cazalawlar mäsäläse. Rusiä moña qarşı BMO konvensiäsen imzalağan buluğa qaramastan, oyışma belderüençä, totqınnarnı qıynaw, elektr toğı belän cazalaw, gaz maskası belän buılu xälenä kiterülär Rusiä törmälärendä ğädäti küreneş. Tağın ber yünäleş – milli azçılıqlar mäsäläse. Alarnıñ xoquqları Rusiädä daimi bozıla, di Christa xanım. Bu yulı alar, şundıy ber qorban-millätneñ yazmışına iğtibar cälep itmäkçelär, ul da bulsa, mäsxät törekläre. Şuşı törle tarafta xoquq bozularnı tuqtatırğa taläp itep, Amnesty İnternational Rusiä prezidentı Vladimir Putin isemenä möräcägät äzerlägän, häm säfär barışında aña imzalar cıya. Avtobusnı yörtüçe Gerhard Wyser-Thut, säfärneñ awır öleşe äle alda, di: Ukraina, Moldova, Belarus, Rusiäne ütäse bar. Alay da, bar vizalar tärtiptä, räsmilär bezne ütkärer, dip ömetlänä ul:
Audio: "Bez bar kiräkle vizalarnı cıydıq, häm dä belüemçä, räsmilär bezneñ ğadi turist tügel ikänebezne belä. Tik viza ğına äle garantiä tügel, teläsälär, alar bezne kire qağa ala. Xärxäldä bez ömetlänäbez, niçek bulasız berkem belmi."
Älegä qädär barlığı 2 meñläp imza tuplanğan. Christa xanım süzlärençä, ildän ilgä küçkändä xalıqnıñ qaraşı da beraz üzgärä. Rusiägä yaqınlaşqan sayın, keşelärdä xislär arta. Kemder bezne xuplıy, kemder kiresençä, riza tügel, bigräk tä, milli azçılıq, Çeçnya mäsäläsendä. Praga uramında torğan zäñgär avtobus yanınnan ütep baruçı urta yäştäge ber xanım, Vladislava Voraçkova. Minem yäştäşlär, Sovet okupatsiäsen belgän buın, Rusiägä qarata qatnaş xislär kiçerä, di ul. (Äytkändäy, ul okupatsiägä bügen 35 yıl tuldı.) Läkin, keşe xoquqları, bernindi säyäsätkä qaramıy ütälergä tieş, di Vladilava xanım, häm Amnesty İnternational möräcägätenä imzasın quydı:
Audio: "Minem buın mäktäptä urıs telen uqıdı, bez imtixan birdek, ul minem başta. Uqıtuçıbız yaxşı ide, tel bularaq, min urıs telen yaratam. Rusiädä ber tapqır da bulğanım yuq. Läkin minemçä, ğadi keşelär bar cirdä ber törle. Kem buluına qaramastan, çexmı ul, urısmı, afrikanmı.. "
Şulay itep, Amnesty İnternational avtobusı säfären däwam itä. Anda baruçılar, bezneñ möräcägätne Mäskäw Kremlendä yöräqqä yaqın qabul iterlär, dip ömetlänä.
Ali Gilmi, Praga