Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tönyaq Koreä dönyağa üz atom bombasın sınaw belän yanıy


Comğada Qıtay başqalası Pekindä Tönyaq Koreäneñ atom programması yazmışına bağışlanğan häm 6 il wäkilläre qatnaşqan söyläşülär tämamlandı, xörmätle tıñlawçılar. Anda yaqlar bu ölkädä fiker alışularnı däwam itü xaqında kileşsä dä, Tönyaq Koreäneñ tizdän üz atom qoralın sınap qararğa cıyınuwı turında iğlan itüwe söyläşülärgä zur külägä töşerde.

Pekindä barlığı 6 il - Tönyaq häm Könyaq Koreä, Amerika Quşma Ştatları, Qıtay, Yaponiä häm Rusiä wäkilläre qatnaşqan söyläşülärdän zur alğa kiteşne berkem dä kötmägänder, möğäyen. Alarnıñ ğomumän ütüwe üze ber zur qazanış bulıp tora, häm şuña kürä dä söyläşülärneñ, yaqın kiläçäktä yañadan cıyılu xaqında kileşep tämamlanuwı da kötelgän iñ uñay näticälärneñ berse diärgä bula. "Altılı" oçraşunı qabul itkän Qıtaynıñ tışqı eşlär ministrı urınbasarı Wañ Yi, "söyläşülärdä alğa kiteş tä, qarşılıqlar da buldı, läkin anda qatnaşqan bar taraf ta alarnıñ faydalı buluwı belän kileşä, söyläşülär waqıtında yaqlar nindider ber urtaq fikergä kilä aldı. Bu alarnıñ iñ möhim qazanışı bulıp tora" dip belderde.

Audio, Wañ Yi

Qıtay tışqı eşlär ministrı urınbasarı şulay uq, "altılı" söyläşülärneñ kiläçäktä däwam ittereläçäge turında da äytte.

Audio, Wañ Yi

"Bar taraflar da altı yaqlı söyläşülärne däwam itü xaqında kileşte, kiläçäk oçraşunıñ qayçan tü waqıtı mömkin qädär tizräk diplomatik kanallar aşa bilgelänäçäk" di Qıtay wäkile Wañ Yi. Könyaq Koreä häm Yaponiä wäkilläre, Pekin söyläşülärendä, bar Koreä yarımutrawınıñ atom qoralınnan azat urın bulu zaruriate mäs''äläsendä konsensusqa ireşelde dip belderä. Läkin diplomatlarnıñ wäzğiatne alsu töslär birep sürätläw säläte härkemgä mäğlüm, çınbarlıq ğädättä beraz başqa törleräk bula. Pekin oçraşuwında 6 il qatnaşsa da, anda asılda şularnıñ ikese - kommunistik Tönyaq Koreä häm anıñ atom programması uñayınnan zur borçuğa töşkän Quşma Ştatlar arasındağı qarşılıqlar qaraldı. Häm älegä şul qarşılıqlar üz çişeleşen taba almadı. Pxenyan, üzendäge atom programmasınnan waz kiçüneñ şartı itep, Waşington belän ber-bereñä höcüm itmäw turında maxsus kileşü tözüne häm Amerika Quşma Ştatları belän diplomatik mönäsäbätlär urnaştırunı quya, amerikannar isä Tönyaq Koreä belän ikeyaqlı ğına söyläşülär alıp barunı kire qağa häm anıñ bersüzsez qoralsızlanuwın teli. Şuşı suğışçan pozitsiäsen nığıtu maqsatında Tönyaq Koreä xökümäte tizdän räsmi töstä üzen atom qoralına iä däwlät dip iğlan itärgä cıyınuwın belderde. Alay ğına da tügel, monı raslaw maqsatında ul şul atom qoralın sınarğa da äzerlänä. Bu xaqta Pekin söyläşülärendä Tönyaqnıñ tışqı eşlär ministrı urınbasarı xäbär itkän, dönya mäğlümat çaralarına isä älege xäbärne amerikannar citkerde. Waşington Pxenyannıñ şul belderüwen äle haman da centekläp öyränä, häm anıñ üzendäge mäğlümat belän niçek turı kilüwen tikşerä. Amerikan yağı inde elek tä, üzendäge küzläw mäğlümatlarına tayanıp, Pxenyannıñ ber yäisä ike atom bombası bar, häm ul yaqın kiläçäktä yañaların citeşterü xälenä citep kilä dip belderep torğan ide. Quşma Ştatlardağı qayber räsmi wäkillär fikerençä, kommunistik Tönyaqnıñ soñğı belderüwe, üzen beraz qurqınıçraq partner itep kürsätergä tırışıp yasala. Ä Xalıqara atom energiäse idaräse başlığı Möxämmäd äl-Baradey isä ğomumän, Tönyaq Koreä xökümäte bar dönyanı örketü belän şöğellänä, aña hiç kenä dä ışanırğa yaramıy, Pxenyan xäzer dönyağa iñ zur qurqınıç bulıp tora dip isäpli.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG