22nçe sintäberdä «Piramida» binasında açılğan XVII Mendeleev qorıltayında 17 dönya ilennän 1 meñnän artıq ğalim qatnaşa. Alar arasında ike Nobel büläge iäse dä bar: Fransiä wäkile Jan-Mari Lenn häm Yaponiä keşese Ryoji Nayori. Şulay uq, fänni cıyın eşendä Rusiä fännär akademiäse, Rusiä ximikları komitetı, Mendeleev isemendäge cämğiät wäkilläre, küp sanlı akademiklar qatnaşa.
Mendeleev qorıltayı 1907nçe yıldan birle ütkärelep kilä. Anıñ berençese Peterburgta oyıştırılğan bulsa, bişençese akademik Arbuzov täqdime belän 1928nçe yılda Qazanda uzdırıla. 75 yıl uzğannan soñ Mendeleev qorıltayı yañadan Tatarstan cirenä qayttı.
Fänni cämäğätçelek arasında Qazan ximiä mäktäbe iñ köçlelärneñ berse dip sanala. Qazan ximiä mäktäbe 19nçı ğasırda uq yazılğan Klaus häm Zinin kebek ğalimnärneñ fänni eşläre yata. Qazan universitetın tämamlağan Aleksandr Butlerov häm başqa ğalimnär dä berençe täcribälären Tatarstan cirendä ütkärgän. 20nçe ğasır başında Qazan universitetında organik ximiä fakul’tetın Aleksandr Arbuzov citäklägän. Qazan ximiä mäktäbenä zur öleş kertep, ul üze fosfor-organik ximiä yünäleşendä eşläwçe fänni mäktäp oyıştıra.Aleksandr Arbuzov Ğilem Kamay kebek tanılğan tatar ğalimeneñ uqıtuçısı. Şuşı danlıqlı millättäşebez ximiä fänendä mışyaq-organik tarmağın üstergän keşe bulıp sanala.
XVII Mendeleev qorıltayınıñ açılışında Mintimer Şäymiev ta qatnaştı. Ul fänni cämäğätçelek aldında notıq belän çığış yasap, ximiklarnı şuşı zur waqiğa belän qotladı. Şulay uq Rusiä Prezidentı Vladimir Putin isemennän qotlaw telegramması da uqıldı. Älege cıyınğa kilä almağan Rusiäneñ sänäğät ministrı İlya Klebanov ta üzeneñ urınbasarın cibärep, ximiä tarmağı belgeçlären xat aşa sälämläde. Mendeleev qorıltayı 22nçe sintäberdä başlanıp, 5 kön däwamında baraçaq. Anıñ qısalarında Rusiä-Fransiä, Rusiä-Amerika fänni simpoziumnarı, plenar utırışlar, tügäräk öställär, fänni-ezlänü eşläre öçen cihazlarnı, fänni açılışlarnı xalıqqa tanıtu çaraları planlaştırılğan.Bikä Timerova, Qazan.
