Accessibility links

Кайнар хәбәр

Terrorğa qarşı köräş turındağı konferensiädä elekke bäxäslär yañardı


BMO ğömümi cıyınına ber kön qala general'' sekretar'' Kofi Annan häm 20-läp ilneñ citäkçese terrorğa qarşı köräş turında söyläşü ütkärde. Alar terrorğa qarşı köräşü öçen bäxäsle mäs''älälärne çişärgä, sotsial'' häm iqtisadıy problemalarnı xäl itärgä kiräk digän urtaq fiker belderde. Ämma alarnıñ terror säbäpläre turında söyläşüe Yaqın Könçığı häm Kaşmir mäs''äläläre tiräsendäge küptänge bäxäslärne yañartuğa qaytıp qaldı.

BMO ğömümi cıyını aldınnan ütkän bu söyläşü aldağı aylarda terrorçılıqqa qarşı utraq säbäyätne bilgeläwdä nindi qıyınlıqlar bulaçağın kürsätte diärgä mömkin.

General'' sekretar Kofi Annan xökümätlärneñ terrorğa cawap bularaq totqınnarnı azaplawına, üterülärenä, şähärlärne bombalawlarına qarşı çıqtı. Mondıy ğämällär terrorçı törkemnärne tağın dä quätländerergä mömkin dide Annan:

AUDİO: Terrorçılıqqa qarşı suğışu öçen terrorşılarğa qarşı suğışu ğına citmi. Bez keşelärneñ küñelen yawlarğa, fikerlären üzgärtergä tieş. Monıñ öçen bez säyäsi bäxäslärne çişü çaraları kürergä, tınıçlıq, tärräqiät, keşe xoquqların nığıtu öçen bergäläp eşlärgä tieşbez. Häm bez bolarnıñ barısın näticäle itep barı tik bergäläp kupyaqlı oyışmalar aşa, berençe çiratta häm barınnan da bigräk BMO aşa eşlägändä genä başqara alabız.

Paqstan prezidentı Pärwäz Möşärräf terrorçılıq belän İslamnı bergä bäyläwçelärne ğäyepläp çığış yasadı. Şul uq waqıtta ul bügenge çişelmägän säyäsi problemalarnıñ kübesendä möselmannar qatnaşuı turında söyläp, alarnıñ qayberläre ömetsezlekkä duçar bulğan dide:

AUDİO: Çit illärneñ okupatsiäse häm xalıqlarnıñ üzbilgelänü xoquqın qısu ömetsezlekkä kiterep intixarçı bombalawlarına häm terror ğämäle öçen töp säbäp bula dide Möşärräf.

Möşärräf üzbilgelänü öçen xoquqıy xäräkätlärne terrorçılıqqa tiñlärgä yaramıy dide. Paqstan Hindstannı Kaşmirdağı möselmannarnıñ üzbilgelänü xoquqına qarşı köç qullanuda ğäyepläsä, Hindstan Paqstannı Kaşmirğa möselman suğışçıları cibärüdä ğäyepli.

Möşärräf şulay uq möselman dönyasın extremizmğa häm suğışşan ısullarğa saq qararğa çaqırdı:

AUDİO: Bez näfrät, ekstremizm häm suğışçanlıq tärbiäläwçe mädräsälärne üzgärtergä tieş. Bez üzebezne sotsial tarmaqlarğa iğtibarnı arttıru, mäğärif, sälamätlek saqlaw standardların kütärü, sotsial ğädellekkä ireşü, möselman dönyasın biläp alğan yarlılıqnı beterü aşa irekländerergä tieşbez.

Äfğänstan prezidentı Xämit Karzai Äfğänstan Talibannıñ terror tärtiben beterde, xäzer kürşe illärneñ töbäktäge terrorçı köçlärne beterüdä yardäm itüe kiräk dide.

Konferensiädäge Fälestin häm İzrail'' wäkilläre yañadan Yaqın Könçığıştağı bäreleşlärneñ säbäpläre turında küptänge bäxäslärgä kerep kitte.

Fälestin tışqı eşlär ministrı Näbil Şaat İzrail''ne suğışçılarğa qarşı köräşne fälestinlelärgä qarşı däwlät däräcäsendäge terror aşa alıp baruda ğäyepläde. Şaat Fälestin citäkçelege härqayda terrorçılıqnı kire qağa diep İzrail-Fälestin nizağın çişüdä xalıqara yardäm soradı:

AUDİO: Bez xalıqara cämäğätçelekneñ bu eştä qatnaşıp, ike yaqnıñ tınıç xalqın saqlawda, bezne tınıçlıqqa qaytarıp, okupatsiä häm terrornı beterep yul xaritası dip ataluçı solıx planın tormışqa aşırıruda yardäm itüenä moxtac.

İzrail'' tışqı eşlär ministrı Silvan Şalom tağın ber märtäbä Fälestin citäkçese Yassir Arafat küplägän terror ğämällärenä yul quydı digän ğäyepläw taşladı:

AUDİO: Yassir Arafatnı, mäs''älän, qayberläregez Fälestin köräşeneñ simovolı itep küräder. Şunısım da belegez, ul şulay uq dönyadağı terror ikonalarınıñ da berese.

AQŞ Senatınıñ Tışqı Mönäsäbätlär Komitetı räise Richard Lugar küpläp üterü qoralların kontrol''gä alu öçen xezmättäşlekne arttıru zarurlığına basım yasadı. Şul uq waqıtta ul Waşington terrorğa qarşı yaña strategiä buldırığa tieş dide.

Respublican Lugar xökümät dönyadağı şartlarnı üzgärtü häm terrorçılarnı izolätsiäläw öçen üzeneñ diplomatik häm iqtisdıy mömkinleklären yaxşıraq qullanırğa tieş dip belderde. Moñarçı xärbi köç belän cawap birügä häm eçke iminlek çaraların nığıtuğa artıq küp iğbtibar buldı dide Lugar.

Naif Aqmal, Praha.
XS
SM
MD
LG