Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qazanda Xäter köne ütte


Milli añı isän-imin bulğan här tatar keşese oktäberneñ urtasın tetränep kötep tora. 1552nçe yılda, iske stil' belän 2nçe oktäberdä, xäzerge kalendar' buyınça 12nçe oktäberdä İvan Groznıy ğäskärläre qazan xanlığın yawlap alğan, tatar xalqınıñ tarixi däwläten cimergän. Soñğı 12-13 yılda Xäter köne Qazannıñ üzäk uramnarında meñnärçä keşe qatnaşlığında iskä alına ide. Bıyılğı Xäter köne şulay uq ğibrätle häm dulqınlandırğıç şartlarda ütte. Säğät 12dä İrek Mäydanında Konsertlar zalı aldında meñgä yaqın keşe cıyıldı. Döres, qayber mäğlümat çaraları häm räsmi orğannar 3-4 kenä yöz keşe cıyıldı, xäzer millätçelär az, xalıq alarğa iyärmi, dip söyenderergä aşıqtı. Ämma, bıyılğı Xäter könendä kütärelgän şiğer'lärneñ, mitingta yasalğan çığışlarnıñ eçtälege şaqtıy aktual' häm kisken ide. «Däwlätle millätneñ genä qädere bar», «Tatar, tezlänep ozaq yäşädeñ, köräşkä bas», «Ostanovit' povışenie tsen», «Deputatlar, referendumda qabul itelgän xalıq xoquqların saqlağız» – şiğärlär menä şundıyraq ide. Bigräk tä, şovinistik qotıruğa, imperiäçel säyäsätkä qarşı, milli üseşne yaqlap äyteläse süzlär küp ikän. Onıtıla başlağan Azatlıq süze dä yañğıradı bu könne.

Bu mitingta tatar xalqınıñ tarixı, başınnan ütkän faciğäse, bügenge xäle turında yalqınlı çığışlar buldı. Säyäsätçelärneñ notıqlarına qüät birep cırçılar, şağirlär Miñğol Ğäliev, Näcibä Safina, Ğabdraxman Xämidi häm başqalar çığış yasadılar. Annarı cıyılğan xalıq qazan uramnarı buylap Kreml'gä, Söyembikä manarası yanına kilde. Qazannı saqlap şähit kitkän qorbannar ruxına namaz uqıldı.

İñ ğibrätlese – Xäter köne çaralarına Tatarstan şähärlärennän, Semberdän, Yoşkar-Oladan, Ufadan wäkillär kilüe genä dä tügel. Xätta Çallıdan Qazanğa yulğa çıqqan avtobusnı totqarlap qalu da ällä ni şaqqatırmıy. 12nçe oktäberdä ütkän Xäter köne çarasına kilüçelär arasında Qazanda yäşäwçe tatar jurnalistları, millätneñ qaymağı bulğan zıyalılar bik küp tügel ide. Ğädättä milli cıyınnarğa kilüçelär genä şunda buldı. Radiojurnalistlar, mikrofon, diktofon totıp yörüçelär bötenläy kürenmäde. Xäter köne turında barı tik Efir kanalı ğına reportaj kürsätte. Anda da Zöfär Däwlätşin mäydanğa kilüçelärneñ sanı az, ä bäyräm 15endä tügel, ä yal köne bulğanğa 12nçe oktäberdä ütkärelä, dip xilaf mäğlümat tarattı. Xäyer, aña hiç tä üpkälärgä kiräkmi. Ul Xäter könendä yañğırağan awazlarnı, KamAZ maşinasına utırtılğan Söyembikäne häm anıñ saqçıların kürsätte. Xätta mäydanğa ni öçen kiterelgännären belmägän ike şäkertne kürsätü dä zıyanğa tügel. Bu şäkertlärneñ Xäter köne mäğnäsen añlamawı, 451 yıl elek bulğan faciğäne belmäwe siskänderä torğan açı xaqiqät.

Rimzil Wäli

XS
SM
MD
LG