Accessibility links

Кайнар хәбәр

Iminlek Şurasında Ğıraq rezolutsiäseneñ ber tawıştan raslanuı äle berdämlekneñ buluın añlatmıy


BMOsı İminlek Şurası ağzaları Ğıraq rezolutsiäseneñ ber tauıştan raslanuın xuplap çıqsalar da, tauış birüdän soñ uq qayber ağzalar, Ğıraqnıñ iminlege häm tözekländerü öçen ğäskär yaqi maddi yardäm birä almayaçaqların da bäyan ittelär. Radiobıznıñ New Yorktağı xäbärçeseneñ bu xaqtağı mäğlümätläre.

İminlek Şurasında rezolutsiäne yaqlau ber tauıştan bulsa da, anıñ qayber ağzaları Ğıraqqa qarata şuşı berdämlekneñ närsäne añlatuı xaqında qapma-qarşı işarälär cibärdelär. Altı atnağa suzılğan diplomatik aktivlıqtan soñ, AQŞ sponserlığındağı rezolutsiäneñ ber tauıştan qabul itelüe kötelmägän adım buldı. Bu Fransiä, Russiä häm Germaniäneñ Ğıraqnıñ suverenlığın torğızunıñ qätği möddäten bilgeläv turındağı taläbenä qarşı çıqqan AQŞ öçen zur ciñü buldı. Rezolutsiä AQŞ tarafınnan bilgelänep quyılğan Ğıraq İdarä Şurasına konstitutsiä proyektın äzerläv häm saylaular ütkärü möddäten bilgeläv öçen ike ay vaqıt birä. Anda şulay uq AQŞ citäklägän okkupatsiä vaqıtlıça ğına häm xäzer il belän idarä itkän xaqıtlı xakimiät koalitsiäse mömkin bulğan iñ qısqa vaqıtta xakimiätne Ğıraqlılarğa tapşırırğa tieş dip tä äytelgän. Monıñ belän Fransiä, Russiä häm Germaniä tögäl vaqıt bilgelänsen digän taläptän vaçkiçkän buldılar. Şulay da şuşı öç ilneñ ilçeläre tauış birüdän soñ yasağan çığışlarında rezolutsiädä telgä alınğan Ğıraqqa tınıçlıq ğäskärläre cibärergä häm östämä aqça birergä çaqırğan maddäne üti almayaçaqların da belderdelär. Germaniä ilçese Gunter Pleuger , xökümäteneñ suverenlıqnı tizlek belän ğıraqlılarğa tapşıru öçen basım yasaunı dävam itäçägen äytte.

Audio

"Bezneñ fikerebezçä, rezolutisä Ğıraq turındağı soñğı süz tügel. Ğıraqta täräqqiät bulaçaq häm yaña rezolutsiälär qabul itelçäk. Bez Ğıraq xalqı ilne yañaça tözüdä xuca bulaçaqların äytergä telibez."

Pleuger bu xaqta Fransiä ilçese Jon-Mark de la Sablieye häm Russiä ilçese Sergey Lavrov belän bergäläp jurnalistlar belän oçraşqanda belderde. Üz nävbätendä Lavrov bolay dide

Audio

"Ğäskär cibärmisez ikän rezolutsiäne yaqlamasqa tieşsez digän qaraş döres tügel. İminlek Şurası yaqlağan rezlutsiälärne ütävgä barlıq ağzalar da qatnaşmıylar . Mäsälän Russiä Afğanistanda qatnaşmıy. Ul şulay uq Ğıraqqa ğaskär cibärmiäçäk häm bez monı baştan uq belderdek. Läkin, bu bezneñ Ğıraqnıñ suverenlığın torğızunı başqa formada yaqlamasqa tieşlegebezne añlamıy."

AQŞ prezidentı Buş Şurağa raxmät belderde häm bu Ğıraqta tınıçlıq häm demokratiä urnaştıruğa yardäm itäçäk dip äytte. Dävlät sekreatrı Kolin Powell rezolutsiä iğanäçelärneñ kiläse atnada Madridta bulaçaq konferensiäse öçen bik möhim dip belderde. Ul illärneñ şunduq ğäskär cibäräçäklären kötmäven , läkin, rezolutsiä illärgä öleş kertülärenä yardäm itüne küz aldında tota dip belderde. Ber närsä bilgele. Rezolutsiäneñ ber tauıştan qabul itelüe, Buş administratsiäse öçen uñış bulsa da, Washington belän Saddamnı suğış arqılı çitlätügä baştan uq qarşı çıqqan Russiä, Fransiä häm Germaniä arasında urtaq telneñ tabıluı häm ber pozitsiädän çığıp xezmättäşlekneñ urnaştırıluı öçen aylarğa suzılaçaq diplomatik aktivlıq häm törle çaralar kürü kiräk bulaçaq. Ğıraqnı täzekländerü öçen aqça birü mäsäläsendä dä yomartlıq sizelmi. Xalıqara iğanälär mäsäläsendä aldınğı urında torğan Germaniä belän Fransiä bu yulı Yevropa Berlegeneñ 230 milion dolarlıq yardämennän tış östämä aqça birergä ciyınmıylar. BMOsı belän Dönya Bankası Madrid Konferensiäsendä ike miliard dolar yardäm cıu öçen tırışılaçaq dip belderdelär. Läkin, yardäm itärgä telävçelär aqçanıñ Vaqıtlı Xakimiät Koalitsiäseneñ tügel, ä üz kontrolendäge fond qaramağında buluın telilär. Qısqası, İminlek Şurasında Ğıraqqa qarağan rezolutsiäneñ qabul itelüeneñ prinsipta simvolik ähämiäte genä zur digän yomğaq yasarğa bula.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG