Accessibility links

Кайнар хәбәр

Putin Yukos mäsäläsendä oçraşıp söyläşü täqdimen kire qaqtı


Uzğan şimbädä Rusiäneñ tanılğan eşquarı, Yukos neft kompaniäse citäkçese Mixail Xodorkovski qulğa alındı. Rusiäneñ general prokuraturası aña 7 törle ğäyepläw belderde. Yukos kompaniäse bu ğäyepläwlärne kire qağa. Rusiäneñ Eşquarlar Berlege, berniçä oyışma, säyäsi citäkçelär xakimiätneñ ğämälenä täqnit belderep prezidentqa möräcäğät itte. Düşämbedä prezident ta üzeneñ süzen äytte...

Rusiäneñ iñ bay keşese sanalğan, Yukos neft kompaniäse başlığı 40 yäşlek Mixail Xodorkovski şimbä könne İrkutskida "Xakimiät. Biznes. Cämğiät" dip atalğan seminarda qatnaşası bulğan. Läkin barıp citä almağan. İrtänge 5-lärdä anıñ oçqıçı yağulıq salu öçen Novosibirskida tuqtağaç, iminlek xezmätläre oçqıçqa bärep kerep oligarxnı qulğa alğan häm Mäskäwgä qaytarğan. Totqarlaw qararın Mäskäwneñ Basman mäxkämäse çığarğan. Şul uq könne Rusiäneñ general prokuraturası aña 7 törle ğäyepläw belderde. Xodorkovski häm Yukosnıñ elegräk qulğa alınğan ikençe citäkçese Platon Lebedev, zur külämdä üzläşterülär, urlawlar, salımnardan qaçuda ğäyeplänä. Prokuror Tatyana Matyunina süzlärençä, alardan kilgän zıyan milliard dollar belän isäplänä:

Audio (Tatyana Matyunina)

Yukos kompaniäse bu ğäyepläwlärne absurd, Yukosnı qurqıtu niäte dip atadı. Eş şunda ki, şirkät Rusiädä iñ ütä kürenmäle sanala. Dönya bazarına çığu niäte belän Xodorkovski häm anıñ xezmättäşläre Rusiädä berençe bulıp şirkätneñ xisapların açtı, üzläreneñ milliardlağan keremnären iğlan itte. 10 yıl elek bulğan "qırğıy xosusıylaştıru" çorların tikşersäñ, Rusiäneñ här kompaniäsenä bäylänep bula. Ni öçen näq menä Yukos, digän sorawğa, küzätüçelär, monıñ artında säyäsät toruwın iskärtä. Bu saylaw aldı kompaniäsendä Yukos opozitsiädäge Yabloko häm SPS partiäsenä finans yärdäm kürsätä. Zamanında Gusinski belän Berezovski, näq menä säyäsät belän mawıqqannar ide. Xäzer ikese dä sörgendä yäşi. Yukos kompaniäsenä köçle basım başlanğaç Xodorkovski, min ildän kitergä cıyınmıym, ägär mine ildan quırğa telilär ikän, alaysa utırtsınnar, dide

Audio (Mixail Xodorkovski)

Xodorkovski Mäskäwneñ Matrosskaya Tişina dip atalğan törmäsendä utıra. Başqa qarar qabul itelmäsä, dikäberneñ 30na qädär. Atna axırında törle oyışmalar, säyäsi citäkçelär anıñ qulğa alınuwı uñayınnan räsmi belderülär yasadı. Yabloko citäkeçse Grigori Yavlinski, "bu inde biznes belän xakimiät arasındağı mönäsäbät kenä tügel, ildä Stalin yözle zamança kapitalizm tözelä" dide:

Audio (Grigori Yavlinski)

Rusiäneñ Energosistemalar başlğı Anatoliy Çubays, Sänäğätçelär häm Eşquarlar Berlege isemennän çığış yasap, "bu qurqınıç täräqqiätne barı tik prezidentnıñ özderep äytkän süze" tuqtata ala dide.

Audio (Anatoliy Çubays)

Putin bu yulı ozaq köttermäde. Düşämbe ütkän xökümät utırışında ul Yukos tiräsendäge xällärgä ayırım tuqtaldı. "Bu uñaydan minem belän oçraşırğa sorap küp möräcägätlär kilä. Bernindi oçraşu, satulaşular bulmayaçaq" dide ul.

Audio (Vladimir Putin)

Berük waqıtta Putin, Yukos misalın ğömümiläştermäskä çaqırdı, xosusıylaştıru näticälären kire qaraw bulmayaçaq, dip ışandrıdı. Ämmä qanun aldında härkem tigez bulırğa tieş, dip östäde ul, ministr da, ğadi keşe dä, milliarder da. Bu süzär belän kileşmäw mömkin tügel, tik monıñ öçen Rusiädä, kimendä mäxkämä sistemasınıñ üzeneñ tigez buluı kiräk, yağni telefonnan idarä itelgän tügel, ä bäysez buluwı.

Saylaw aldı kompaniäse küzlegennän qarağanda, xakimiätneñ bu adımı älbättä otışlı kürenä. Oçın-oçqa yalğap yäşägän xalıq, çerep bayığan oligarxlarnıñ törmägä utıruına bik şat bulaçaq. Tik menä bu adımnıñ iqtisadqa tiskäre yoğıntısı da bar. Xodorkovski qulğa alınğannan soñ qimmätle qäğäz bazarında Yukos aksiäläre genä tügel, Rusiäneñ ğömüm kürsätkeçe töşä başladı. Ä Rusiägä investitisiä kertergä cıyınğan çit il kompaniäläre qabat uylana.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG