Mixail Xodorkowski düşämbedä Mäskäüdä törmägä utırtılğannan soñ prezident Putin , ägär dä prukoror milliarderne qulğa alırğa quşqan ikän , dimäk säbäbe bar dip çığıp äytte häm potensial investorlarnı tınıçlandıru öçenbulsa kiräk, atlanğan bu adımnıñ 1990-nçe yıldağı privatizatsiägä täsire bulmayaçaq dide. Ämma küzätüçelär fikrençä, Putin üzenä tanış territoriädä tügel , YUKOS mäsäläsendä ul bälkim dä suqırlarça eş itä. Ul investitsiälärgä täsirne xisaplıy almağan kebek Russiäneñ könbatıştağı imicine bulğan tiskäre täsirne dä uylıy almıy.8 millird dollarğa iä dip qaralğan Xodorkowskinıñ qulğa alınuı küplär öçen Kremlneñ eleke xucaları yäğni ''simya '' belän yañaları ''siloviklar'' arasındağı xakimiät köräşe. Analitiklar, qatı qul säyäsäte taraftarları Xodorkowskinı Putin xakimiätenä (yäğni alda torğan parlament saylawları häm prezident saylaularında) qurqınıç tudıruçı dip taswirlap prezidentnı häväfle yul saylarğa etärde dip söyli. Carnegie Endowmentnıñ Mäskäü bülegennän Lilya Şevtsova süzlärençä, prezidentqa äle tirä yağındağılarnı kontrol itü, tuqtatu qıyın çönki Xodorkowski mäsäläsendä yasalğan här törke kompromis , şäxsi ciñelü yäki zäğiflekne kürsätü bulaçaq. Bilgele bulğança Xodorkowskigä xärämläşü häm salımnan qaçu ğäyepläwläre quyıla anıñ advokatı Anton Drel düşämbedä press konfresniädä bolay dip äytkän ide (audio)
Xodorkowski mäsäläse Putinnıñ sovetlardan sonğı Russiädä ekonomik reforma, irekle bazar häm qanun tärtipnıñ garantı digän imicine çiksez zian kiterä ala. Üktäber başlarında Dönyanıñ top bizenes liderları cıyılğan häm Xodorkowskinıñ dä qatnaşqan forumda Putin kübräk çit investitsiälären cälep itü öçen qanun häm qağıydälärne reformalarğa wäğdä birgän ide. Xodorkowskinıñ Yukon firması AQŞnıñ Ekson Mobil şirkäte belän multi –milliard dollarlıq eş başqaraçaq dip söylänelä. Putin bu maceranıñ AQŞ belän yaqın mönäsäbätlärenä yasıyaçaq täsirne uyladı mikän. Waşington bit Mäskäüneñ tışqı säyäsätendä töp prioritet bulıp tora. Xodorkowskinıñ Kremldä dustları yuq . Kremlneñ kisätülärenä qaramastan ul Putin oponetların yaqlap kilde. Dikäber saylaularında namzät isemleklärendä Yukos räsmiläreneñ toruın Kreml hiç şiksez kürgänder. Putinnıñ düşämbedä ilneñ bizenes dairäläre belän söyläşüne kire qağıp, mäsäläne mäxkämägä tapşıruı, bankir, industriäçelärgä zur orım buldı. Bügen premier Kasyanov finans bazarın stabillaştıru öçen här kem üz öleşenä turı kilgänne eşlärgä tieş dip äytsä dä üz planın açıqlamadı. Russiädä dä başqa urınnarda da Kremlneñ oponentnı belän eş itüe, qanunnı başbaştaqlarça qullanuı şok täsiren yasadı.Rusiädä bolay da ällä ni bilgele bulmağan qanun tärtip eşlärenä YUKOS yaña şiklär östäde häm yaña soralar tudıra.
färidä xämit, praga
färidä xämit, praga