Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğıraqta AQŞ köçlärenä qarşı kemnär suğışa?


Ğıraqta partizannar qayberäwlär äytkäneçä''Ramazan höcümnäre'' başlap cibärde. Yäkşämbedä Bagdadta qunaq yortına raketa atuı belän başlanğan bu häcümnär düşämbe häm sişämbedä intihar höcümnäre belän däwam itte. 4distädän artıq keşeneñ häläk buluına , yözlärçä keşeneñ yaralanuına säbäp buldı. . Bu höcümnärne kem oyıştıra digän sorawğa birelgän cawaplar törle.

Prezident G.Bush häm ölkän xärbi räsmilär sonğı atnalarda Ğıraqta barğan partizan suğışı öçen östämä ğäskär kiräkmi digän qaraşta. Prezident sonğı höcümnärne, AQŞ , koalitsion köçlär, häm sivil administratsiäneñ Ğıraqnı tözekländerüdä berençe aylarda ireşkän uñışqa qarata ''ömetsez'' reaksiä dip añlata. Ğıraqtağı amerikan räsmiläre kiçä , iyül ayında urtaça alğanda AQŞ köçlärenä könenä 12 höcüm oyıştırılsa xäzer könenä 33 höcüm oyıştırıla dip belderde. 1nçe may yäğni Bushnıñ zur bäreleşlär bette dip iğlan itkän könnän soñ 117xärbi häläk buldı. İntervensiä waqıtnda 114 amerikan soldatı ülde. Prezident Bush yaña höcümnär öçen Saddamnıñ Baath partiäsenä turılıqlılar häm çit il yäğni ğäräb häm möselman suğışçları cawaplı alar xäzer AQŞ häm anıñ berktäşlärenä höcüm itü öçen Ğıraqqa kilä dip söyli. Ğıraqta älegä waqıtta ciñel qoraldan alıp raketalarğa qädär här törle qoral , amunitsiä citärlek.Çit il suğışçıları partizan suğışına küpme öleş kertä fikerlär törle. Pensiädäge amerikan polkovniğı Kenneth Allard ul elek yevropada xärbi razvetkada eşlägän radiobızğa birgän ängämädä bolay dip söyläde:bälkim dä Ğıraqnıñ eleke xärbi ofitserları höcümnärne oyıştıra, misal öçen yäkşämbedä Bagdadta al Raşid qunaqxanäsenä atılğan küp başlı raketalar kebek qatmarlı qorallarnı bu keşelär qullana, kamil bulmağan qoral,( cimergeç täsirle) törle şartlağıçlarnı çit il suğışçılarına birä. Bälkim dä ğıraqlı komandirlar , dini ideologik säbäptän anda kilgän möselman suğışçlarına intihar höcümnäre oyıştırta.Allard minemçä çit il suğışçları intihar höcümçese itep qullanularına bik şat dip söyläsä dä, artıp kitkän sonğı höcümnärgä qarata ul qarşı toru öeçn berdänber yul zäğif noqtalarnı nıqlap saqlau küpläp xärbilär urnaştıru , partizannarnıñ amunitsiä lagerlarına kerüen tuqtatu dip äytä. Ämma ul nindider säbäptän Waşingtondağı citäkçelek moñı añlamıy di. Allard (audio) Rumsfeld häm başqaları bu tör suğışta tınıçlıqqa ireşügä qarağanda xökümätne bärep töşerü öçen azıraq xärbilär kiräklegen bik aqırın añlıy. Elek pentagonda häm däwlät departamantında küzläw analitığı bulıp eşlägän Antony Cordesman qaraşınça, bälkim dä kübräk xärbilär yardäm itär, tik bu Amerikanıñ Ğıraqtağı problemasına tulı cawap tügel.Cordesman süzlärençä(audio)

Älege waqıtta bik köçle qarşı köçlär bar ,ämma müğlümät tuplaw çeltäre zäğif häm moñı yaxşıtu ciñel tügel, çönki Vietnamda bulğan kebek täcribäle keşeläbez yuq, bu bezneñ in zur probelmabız bulıp tora. Tel belüçelär citmi täbäk turında ,bigräk tä Ğıraqtağı cirle mäsälälär turında belüçe, eş itä alaçaq keşelärgä qıtlıq bar. Cordesman, Allardnıñ cirle ğıraqlılar belän çit il suğışçıları eşne büleşä digän fikerenä dä qarşı çığa .Ul çit il keşeläre suğıştan elek tä Ğıraqta bar ide, suğış başlanğannan soñ da ütep kerde, ämma alar törle ayrım törkemnär di.Cordesman koalitsiä köçläre törle cirle törkemnärgä qarşı da suğışırğa tieş, misal öçen tönyaqta terrorist çeltäre Ansar al islam, Baath partiäsänä turılıqlılar, şiğı häm kördlär säbäplä tınıçsızlanğan sönnilär häm çit il köçlärenä doşmança qarağan ğadi ğıraqlılar. dip äytä. Cordesman (audio) bu törkemnär bik törle , alarnıñ niätläre , törle , ämma tözekländerü eşlären tuqtatu häm AQŞnı quıp çığaru urtaq mäqsat bulıp tora.Alarnıñ här berse oportunistik höcüm metodın qullanaçaq Cordesman fikernçä in yamanı AQŞta barğan suğış, Bush administratsiäse Vietnamnan sabaq almağan. Ul çaqta Prezident Jonhson, prezident Nixon xalıqnı suğıştağı uñışlarğa ışandırırğa tırıştı. Ämma alarnıñ äytkännäre belän här kön fronttan kilgän xabärlär qapma qarşılıqlı ide. Cordesman Amerika tarixi bälkim dä Ğıraqta qabatlana dip belderde.

färidä xämit, praga
XS
SM
MD
LG