Ğıraq suğışı turında fiker ayırmalıqlarınıñ tirän bulğan ber waqıtta , xökümättä häm BMOda zur täcribä tuplağan ber törkem räsmilär iminlekkä tuğan qurqınıçqa berdäm cawap birü yulların ezli başladı. Sişämbedä K.Annan törle il, oyışmalarnıñ 16 wäkilennän torğan şura oyıştıruın iğlan itte. Anda elek iminlek şurasında utırğan äğzalar , şulayuq mohacirlek sälämätlek saqlau häm xezmät ölkäse expertları bulaçaq.Annan andıy şura oyışıtıraçağın 23nçe sintäberdä BMOsı Ğomumi mäclesendä yasağan çığışında beldergän ide. Annan bu şura terrorğa qarşı köräştän alıp, küpläp üterü qoralların cäyelderüne tuqtatu, yarlılıqnı beterü häm xoquqlarnı saqlawğa qädär törle eşlär belän mäşğül bulaçaq digän ide. Annan çığışı waqıtnda , AQŞnıñ preventiv höcüm dokrinasına da borçılu belderep, bu qanunsızlıq , köç qullanunı arttıruğa kiterä ala dip äytep iminlek şurasın yaña tör qurnıçlarğa qarşı berdäm biräleçäk cawap turında söyläşergä çaqırğan ide. Annan(audio)
Yanağan qurqınıçqa ayrım däwlätlärneñ pre-ventiv köç qullanu mömkinçelegenä qarata İminlek Şurası nindi cawap biräçäk bu turıda uylanırğa tieş. Äğzalar bälkim dä mäğlüm yanawlarğa qarata küreläçäk mäcbüri çaralarğa röxsät birü qısaları turında söyläşülär ütkärergä tieş.
K.Annan bilgelägän şura ber niçä atnadan soñ NYta berençe oçraşuın ütkäçäräçäk. Ul berençe xisabın ber yıldan soñ iğlan itär dip kötelä. Bu şurağa saylanğan şäxeslär arasında AQŞnıñ eleke iminlek mäsälälärendäge kiñäşçese Brent Scowcroft, Rusiäneñ eleke premiere Yevgeni Primakov, Ğäräb ligasınıñ sekretarı Amr-Musa da bar.Dönyadağı sonğı täräqiätkä qarap bu şura täsirle bulır mikän digän soraw quyıp bula torğandır. BMOnıñ töp äzğaları arasındağı fiker ayırmalıqları Ğıraqta rekonstruksiä, yardäm ,tınıçlıq saqlau eşlären çiklärgä däwam itä. Äğza illär İminlek Şurasın üzgärtäçäk reformalar turında kileşä almadı . Yaqınça distä yılğa suzılğan debatlarda BMO Ğomumi Mäclese terrorizmnıñ bilgelämäse turında da urtaq fikergä kilä almadı.Dönya citäkçeläre küpläp üterü qoralları terrorçılar qulına elägä ala dip arta barğan räweştä çan qağa.Şuranıñ oyışuına qarata Waşington reaksiä kürsätmäsä dä, Däwlät sekretarınıñ xalıqara mäsälälärdäge yardämçese Kim Holmes küptän tügel genä K.Annannıñ bu inisiativasın yaqlap çıqtı..Ul NYta tışqı Mönäsäbätlär Komitetında yasağan çığışında (audio) general sekretar Annan yaña tör qurqınıçlarğa qarşı BMO nindi çaralar küräçäk dip sorawda bik xaqlı.AQŞ zamanıbızdağı qurqınıçqa qararlılıq belän cawap qaytardı.Prezident Bush vä Däwlät sekretarı Powell BMOğa äzğa illärne bu qurqınıçlardan qaçmıy eş itergä çaqıruların däwam itä..
Prezident Bush BMO Ğomumi Meclestäge çığışında AQŞ İminlek Şurasında küpläp üterü qorallarınıñ cäyelüenä qarşı köräşü öçen rezolutsiä täğdim itäçäk dip belderde. Fransiä şunduq bu fikerne yaqlap çıqsa da, Rusiä üz täğdimen alğa sörde. Waşingtonda urnaşqan küpläp üterü qoralların taratmaw säyäsäte üzäge direktorı Henry Sokolski, atom qoralların cäyeldermäw kileşüen ğämälgä quyu nığıtılırğa tieş, 3distä yıl ällä ni ähämiät birelmäwe näticäsendä Tönyaq Korea ,İran kebek illär kileşüne bozdı dip äytte. Yaña Şura Global iminlekkä tuğan qurqınıçlarğa qarşı berdäm cawap birü , xalıqara iminlek sistemasın reformalaw öçen nindi täqdimnär yasayaçaq kötergä qala.
färidä xämit,praga
färidä xämit,praga