Accessibility links

Кайнар хәбәр

Riad şartlawları öçen Äl-Qaidä ğäyeplänä. Ni öçen xädäf itep ğäräplär saylanğan?


Soñğı mäglümätlärgä qarağanda Söğüd başqlasında bulğan intihar xöcüm näticäsendä 17 keşe xäläk bulğan, 100-dän artığı yaralanğan. Qorbannarnıñ kübese çit ildän kilgän ğäräplär. Söğüd räsmiläre bu xöcüm artında Äl-Qaidä toruwın belderä. Ämmä xädäf itep ni öçen möselmannar saylanğanı äle dä soraw bulıp qala

Yäkşämbegä qarşı töndä Söğüd başqalası Riadta yañğırağan şartlawlar öçen älegä ber kem dä cawaplılıqnı üz östenä almadı. Ämmä Söğüd häm Amerikan räsmiläre bu xöcüm artında Äl-Qaidä oyışması toruında şiklänmi. Polistä kiemenä kienep, politsiä maşinasına şartlatqıç tutırıp xöcüm itkän keşelärne alar Äl-Qaidäçe dip sanıy. Berençedän, şartlatqıç tutırılğan maşina näq menä Äl-Qaidä ısulı sanala. İkençedän, çığışı belän Söğüdi bulğan Osama bin Laden Söğüd patşasınıñ köndäşe bularaq mäglüm.

Tik menä ni öçen xöcümçelär xädäf itep möselmannarnı saylağan – bu soraw älegä cawapsız qala. Riadnıñ şartlaw bulğan Muhaya bistäsendä, nigezdä, kürşe ğäräp illärennän kilgän ğailälär yäşägän. Qorbannarnıñ kübese näq menä ğäräplär. Ägär Äl-Qaidäneñ doşmanı Könbatış yä Söğüd patşası ikän, ni öçen ber ğönahsız ğäräplärne üterergä, dip baş wata räsmilär. Söğüd Ğäräpstanınıñ Britaniädäge ilçese şahzadä Turki Äl-Fäyzal bu turıda menä närsä uylıy:

Audio (Turki Äl-Fäyzal)

"Minemçä, bu çarasızlıqtan kilä. Äl-Qaidäçelär xäzer Söğüd xökümäteneñ köçle basımı astında. Soñğı 6 ayda küp kenä keşe qulğa alındı, alarnıñ qoralları tabıldı. Şuşı wazğiättä alar äle dä närsägä dä bulsa sälätle ikänen kürsätergä teli."

Maynıñ 12sendä Riadta näq şul ısulda başqarılğan xöcüm näticäsendä 35 keşe xäläk bulğan ide. Şul isäptän 8 amerikan watandaşı. Söğüd räsmiläre bu xäcüm öçen Äl-Qaidäne ğäyepläde häm aña qarşı kompaniä başladı. Küptän tügel Mäkkädä bulğan bäreleş waqıtında Äl-Qaidäçe dip sanalğan ike keşe üterelde. Düşämbedä Riadqa kilgän Quşma Ştatlar däwlät sekretare urınbasarı Richard Armitage, Söğüd xökümäteneñ bu tırışlığına xuplaw belderde.

Audio (Richard Armitage)

"Söğüd iminlek köçläre yözlägän terrorçını taptı, alarnı qulğa aldı, yuq itte, oyaların cimerde. Zur külämdä qoral häm şartlatçıq tabıldı. Şul isäptän şartlatqıç tutırılğan Qor''an kitapları."

Richard Armitage soñğı xöcümne dä Söğüd xäkümäten bärep töşerergä telägän Äl-Qaidä başqarğan dip sanıy. Ämmä London İnstitutında Yaqın könçığış belgeçe Daniel Neep, Äl-Qaidä süzen qullanğanda saq bulırğa çaqıra. Bu süz kübräk xöcüm başqaru ısulına qarıy di ul, gärçä çeltärneñ üzen nıqlı strukruralı, ber bersenä buysınğan öleşlärdän torğan berdäm oyışma dip atap bulmıy. Soñğı xäcümgä kilgändä, Neep fikerençä, monda beryulı berniçä säbäp bar:

Audio (Daniel Neep)

"Beryaqtan bu Söğüd belän Könbatış arasına çöy qağu, beryaqtan Söğüdkä eşä kilgän çit il keşelären qurqıtu, östäwenä çit il keşelärenä qarşı başqarılğan xöcüm kübräk iğtibar cälep itä."

Bilgele bulğança, 2001neñ 11 sinätberendä Amerikan şähärlärenä xöcüm yasağan 19 keşeneñ 15e söğüdlär ide. Bu Washington belän Riad araısnda mönäsäbätlärneñ bozıluına kitergän ide. Şuşı yıl başında Quşma Ştatlar Söğüdtäge ğäskären çığaraçağın belderde. Daniel Neep süzlärençä, soñğı xöcüm Söğüd patşası ğailäsenä kisätü bulıp tora. Yänäse, Amerikan ğäskärläre kitkän oçraqta ta, patşa ğailäse tınıçlıqta qalmayaçaq.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG