Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ber aydan Gruziädä ütäçäk saylawlar Maastricht oçraşuwı kön tärtibendä


Düşämbedä Hollandiäneñ Maastricht şähärendä Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması illäre tışqı eşlär ministrlarınıñ ike könlek oçraşuwı başlandı. Yıl sayın 55 däwlät qatnaşında ütä torğan bu oçraşunıñ kön tärtibenä bıyıl terrorğa qarşı köräştän tış Görciädäge wazğiät tä kertelgän. Görciäne prezident wazifaların başqaruçı Nino Burjanadze wäkillek itä

Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması dip atalsa da, bu oyışmada Yevropa ğına tügel, ä Üzäk Aziä, Kavkaz illäre, Quşma Ştatlar, barlığı 55 däwlät äğza bulıp tora. Şuşı yıl axırına qädär oyışmada Hollandiä räislek itä, şuña kürä oçraşu näq menä anda ütä. Üzeneñ räislege waqıtında Hollandiä töp iqtibarın keşe belän säwdä itügä qarşı köräşkä yünältte. Oçraşunı açu çığışında Holandiä premier-ministrı Jan Peter Balkenedne bu mäsälägä ayırım tuqtalıp, keşe belän säwdä itü käsebeneñ soñğı waqıtta kürelmägän däräcägä citüwen xäbär itte.

2 kön baraçaq oçraşunıñ kön tärtibendä töp urınnı terrorğa qarşı köräş häm Gruziädäge wazğiät mäsäläse alıp tora. Hollandiä tışqı eşlär ministrı Jaap de Hoop Scheffer üzeneñ çığışında, terror, küpläp üterü qoralları, töbäk-ara konfliktlar -- xäyerçelek häm tirä-yün möxitneñ pıçrana baruwı belän berrättän bar dönyağa yanağan qurqınıçqa äylände, şuña kürä alarğa qarşı barı tik bergäläp köräşep bula dide. Ber ük waqıtta Scheffer terrorğa qarşı köräşkändä, keşe xoquqları kebek qimmätlär turında onıtmasqa çaqırdı. Ägär bez terrorğa qarşı köräşkän bulıp, keşe xoquqları turında onıtabız ikän, monıñ näticäse tiskäre bulaçaq, häm bu bezneñ ciñelüne añlataçaq, dide ul. Kiläse yıldan NATO citäkçese känäfienä utıraçaq Scheffer süzlärençä, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması bu eşlärgä zur öleş kertä ala.

Gruziädäge xällärgä tuqtalıp, Scheffer ber atna elek bulğan qızu waqiğalardan soñ bu il yärdämgä moxtac, kiläse ayda anda ütäçäk saylawlarnıñ ğädel häm uñışlı ütüwe zur ähämiätkä iä dide. Oyışma fikerençä, bu saylawlarnı ütkärü öçen 5 million euro kiräk bulaçaq. Scheffer, şunıñ ber millionnın Hollandiä biräçäk, dip belderde:

Audio (Jaap de Hoop Scheffer)

"Ğinwar ayında Gruziädä ütäçäk saylawlarğa Hollandiä ber million euro biräçäk. Başqa illär häm Yevropa Komissiäse dä yaqın häm yıraq kiläçäktä bu ilgä yärdäm itergä wäğdä itte."

Maastricht oçraşuında Gruziäne, Eduard Şevarnadze çigengännän soñ, prezident wazifasın waqıtlıça başqaruçı Nino Burjanadze wäkillek itä. Düşämbedä, utırış başlanır aldınnan ul Rusiä tışqı eşlär ministrı İgor İvanov belän küreşep aldı. Burjanadze ber atna elek "bärxet inqilabı" waqıtında, Tbilsiğa kilep, opozitsiä belän Şevarnadze arasında aradaşçı bulğanı öçen İvanovqa räxmäten belderde. Ämmä berük waqıtta räsmi Mäskäwne Gruziäneñ bötenlegen şik astına quya torğan adımnar yasamasqa çaqıtdı. Süz Tbilisidan bäysezlek dawlağan 3 töbäk: Abxaziä, Könyaq Osetiä häm Acarstan turında bara. Bu töbäklärneñ citäkçeläre uzğan atnada Mäskäwgä kilep söyläşülär ütkärde. Äytergä kiräk, Mäskäw-Tbilisi mönäsäbätläre Şevarnadze çorında şoma bulmadı. Rusiä Gruziäne çeçen suğışçılarına yärdäm itüdä ğäyepläde, gruziä watandaşlarına viza kertte, Gruziägä barğan gaz torbaların yabıştırğaladı. Nino Burjanadze süzlärençä, Gruziäneñ yaña xakimiäte elektän cıyılıp kilgän üpkälärne onıtıp, tarixnı çista qäğäzdän başlarğa äzer:

Audio (Nino Burjanadze)

"Bez tarixi üpkälärne onıtıp, çista qäğäzdän başlarğa äzer. Läkin, bu xäräkät ike-yaqlı bulırğa tieş. Bezneñ Rusiä kollegalarıbız şunı añlarğa tieş: uzğan atna Mäskäwdä kebek oçraşular, Gruziäneñ möstäqillegen häm bötenlegen şik astına quyğan adımnar bar uñay tırışlıqnı yuqqa çığaraçaq, kiräkmägän qarşılıq tudıraçaq."

Sişämbedä Burjanadze Quşma Ştatlar sekretare Colin Powell belän oçraşırğa äzerlänä. Äytergä kiräk, Gruziädä Rusiäneñ genä tügel, Quşma Ştatlarnıñ da üz mänfägätläre bar. Şunı da äytü lazım, bu mänfägätlär gel genä turı kilep betmi. Misal öçen şul uq, Amerika qatnaşı belän tözelgän, Gruziä aşa, ämmä Rusiäne urap ütäçäk Baqı-Cäyxan neft ütkärgeçe. Tik menä Powell belän İvanov bulğan qarşılıqlar turında Mastrichta küzgä küz utırıp söyläşä almayaçaq. Çönki Powell anda sişämbedä genä kilä, ä İvanov düşämbedä ük qaytıp kitä. Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG