Gazetanıñ yazuınça, Çeçennärneñ höcüme belän Putinneñ saylaulardağı ciñüe arasında bäyläneş bar. Russiä prezidentı Çeçnägä qarata üzeneñ räximsez mönäsäbäte säbäple kütärelde. Anda xärbi idarä urnaştıruı çeçennärdä näfrät uyattı. Läkin, Qızıl Maydandağı terror belän prezident arasındağı bäyläneş tiräneräk häm anı añlarğa kiräk. Ber näräs açıq- prezident Putin , ütkäne häm pratikası säbäple demokrat tügel. Bu bigeräk tä Çeçnädäge saylaularnıñ näticäsendä kürende. Putinneñ Çeçennärgä qarşı başlatqan suğıştağı växşileklärdän soñ, anıñ partiäsenä yaqınça 80 protsent tauış birelde dip iğlan itü, saylaulardağı xärämläşülärneñ açıq ürnäge bulıp tora. Yevropada İminlek häm Xezmätätşlek Oyışmasınıñ küzätüçeläre saylalarnıñ ğadel buluına qatı şik belderdelär. Saylaualdı kampaniäsendä Putin medianı kontrol itte, bäysez tauışlarnı auızlıqladı häm üz taraftarlarına zur ästenleklär birde. Saylaualdı kampaniäse başlanmastan uq Putin üzenä qarşı çıqqannarnı tezländerde. Tänqitçelärneñ berse, Xodorkovskiy törmägä yabıldı. Anıñ töp ğäyebe Russiädä çın liberal partiälärneñ bersen yaqlauı ide. Moña ayırım ber vaqiğä genä dip qararğa yaramıy. Putinne tänqitlärgä cörät itkän televidneiä stansiäläre yabıldı. berezovskiy kebek opponentlar isä qulğa alınmas öçen ildän qaçıp kitärä mäcbür qaldılar. Xodorkovskiynıñ qulğa alınuı, Russiädä sovet çorındağı kebek qanunnarnıñ täñgällek buldıru öçen tügel, ä keşelärne xakimdarlarğa buysındıru qoralı itep qullanıluın kürsätte. Partiälär grajdannıq cämğiätendä tamır salğan oyışmalar tügel, ä prezidentnıñ telägen çağıldırğan Potemkin auılları bulıp tora. Yäkşämbe saylaularında Dumağa berençe märtäbä kerä alan Anavatan, kompartiäneñ tauışın alır öçen Putin keşeläre tarafınan bu yılda tözelgän partiä. Jäkşämbe saylaularında Putin partiälärenä tauışlar ağıla başlağaç, Könbatışnıñ reaksiäsendä nindi dä bulsa tänqitle fiker sizelmäde. Toni Böair häm Könbatışnıñ başqa citäkçeläre Gorbaçev çorında bulğanı kebek Putinne täbriklärgä aşıqtılar. Bu inde Kreml xucası belän Qızıl Maydandaşı terror arasındağı başqa ber bäyläneşkä kiterä. Putin terrorrqa qarşı suğışnı üzeneñ maqsätläre öçen osta faydalandı. Üzen Könbatış berektäşe itep kürsätkän Russiä Ğıraq suğışına çaqlı Saddamğa maddi yardäm häm kiñäş belän yardäm itte İrandağı teokratlar belän xezmmtäşlek itä. Mäskäv 11-nçe sintäber vaqiğösennän soñ ber ay uzğaç, Teherandağı fundamentalist rejim belän 300 milion dollarlıq qoral kileşüe tözede. Eneregiä öçen ixtiacı bulmasa da, atom qoralı eşläp çığaruğa yardäme bula alğan atom reaktorı tözüenä yardäm itä. Ukraina belän çik bäxäse çığardı. Putin Yevropa diplomatlarınıñ üz aktivlığın täqitläse urınğa AQŞnı tänqitläv belän mäşğül bulularına qänäğät. Yevropa Berlegeneñ AQŞqa qarşı çığuı anıñ köntärtibenä tulısınça turı kilä. Putin äle KGBda eşli başlağanda uq Russiäneñ geopolitik maqsäte Yevropanı AQŞtan ayırıp Könbatışnı bülgäläv ide. Russiä Yäşeren Militsiä dävläte bulıp qalğan möddätçä, bez räxät kenä yoqlıy almıybız.
Färit İdelle, Praga.
Färit İdelle, Praga.