Konstitutsiä ölgese turındağı sonğı tawış birü düşämbedä bulaçaq dip kötelgän ide. . Ämma wäkillär proyektqa östämä üzgäreşlär taläp itä başlağaç tawış birü eşe kiçekterelde. Loya cirga citäkçse Sebgatulla Mujadadi in kimendä 7 maddägä üzgäreş kertelüe taläp itelä dip beldergän ide.. İke atnadan artıq dewam itkän intensiv söyläşülärdän soñ wäkillär köçle prezidentlıq idaräse turında kileşte dip xabär itelde. Moñı waqıtlı prezident Hamit Qarzai täğqdim itkän ide. Ämma qayber üzgäreşlär kertelep prezidentnıñ aftoritetı yomşartıldı. Misal öçen Ministlar, baş xakim häm üzäk bank idaräçeläreneñ täğäyenlänüen parlament raslauı zarur digän maddä kertelde.Prezident xakimiäte loya cirgada in bäxäsle mäsälä buldı. Hamid Karzai ägär dä ölgedä yazılğanıça prezidentlıq sisteması raslansa ğına iyün ayındağı saylawlarğa qatnaşaçağın qabatlap kilä.Mäclestä mucahed citäkçeläre, ,şulsanda tadcik häm üzbäklärdän torğan tönyaq berektäşlege liderları premier häm köçle parlamentnı östenräk kürä. Radioznıñ äfgan mäsäläläre belgeçe Amin Tarzi qaraşınça Qarzai häm mucahid komandirları kompromisqa ireşkän . Tarzi süzlärençä (audio) prezident xökümät ministırların bilgeläwdä kontrolen yuğalta .Bez prezident belän yuğarı mäxkämäneñ mönäsäbäte nindi bulır belmibez.Ämma qayberäwlär mäxkämä, proyektta qaralğannan bäysezräk bulaçaq dip söyli
Tarzi prezident xakimiätenä kontr balans bularaq, wäkillär ilneñ konstitutsiä häm qanunnnarınıñ ğämälgä quyıluın qarap baraçaq yuğarı şura turında kileşkän di . Tarzi bolay dip söyli.(audio)
Başqa ber komromis nigezdä prezident xakimiäte östennän kontrol urnaştırğan yuğarı şura _Diwane Alinı oyıştıru bulıp tora.Bu şura prezident, yäki parlament çığarğan qanunnar, konstitutsiägä kileşleme qarap baraçaq.
Ämma Tarzi ägär dä diwane Ali konservativlar kontrolendä torsa , Äfganstan İran xälendä qala ala di. Bilgele bulğança İranda saqçılar şurası qanun islamğa kileşle tügel dip añı kire qağa ala.Yäğni prezident urtaçıl bulsa da, anıñ täqdim itkän qanunnar blokadalansa, tuqtatılsa ilgä faydası bulmayaçaq. İranda Xatami näk şul xäldä.Qayber analitiklar, konstitutsiä ölgesendäge kompromisnı Qarzai öçen cinü dip bäyäli.Ämma Tarzi, Qarzainı , prezidentlıq sistemasın yaqlawçılarnıñ ciñep çığuı nigezdä Diwanı Alidäge konservativlarnı ozın möddätle ciñügä alıp baraçaq dip söyli .Tatulaştıru komitetı konstitutsiäneñ 3.maddäsenä kertelgän üzgäreş belän kileşte. Ul xäzer mondıy: ber genä qanun da ilneñ izge dine islamğa häm konstitutsiä bäyälärenä qarşı bula almıy.Bu älbättä islamnıñ konservativ räweştä täfsillänüenä häm keşe xoquqlarınıñ bozıluına kiterä ala. Konservativ köçlär sonğı çiktä här närsäne islamğa qarşı dip kürsätä ala.Konstitutsiä proyektında xatın qız xoquqları qaralğan.Ämma yuğarıda äytep kitkän 3maddäne kem niçek itep täfsillär , xatın qız xoquqları da şunnan bağlı bulaçaq dip xäzerdän ük äytep bula torğandır.
färidä xämit,praga
färidä xämit,praga