Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tönyaq Koreä Quşma Ştatlar belän satulaşuın däwam itä, Pxenyanğa amerikan belgeçlärennän torğan wäkillek kilde


Küptän tügel genä üzendä küpläp yuq itü qoralları eşläp çığaru niätennän waz kiçüen beldergän Liviä başqalarğa da ürnäk bula ala. Misal öçen, şikle atom programmaları belän tanılğan Tönyaq Koreä öçen. Şuşı kommunistik ilneñ citäkçelege sişämbedä Amerika Quşma Ştatlarına üzendä atom qoralları citeşterüne häm sınawnı tuqtatunı täqdim itte, läkin monıñ öçen Waşingtonğa üzenä azıq-tölek belän yardäm itü häm "zolım küçäre" illäre isemlegennän çığaru taläben quydı.

Kommunistik Tönyaq Koreäneñ üz atom programması uñayınnan amerikannar belän satulaşuı ber dä yañalıq tügel, läkin anıñ sişämbe könne bäyän itelgän soñğı täqdime şulay da iğtibarnı cälep itärlek. Näq menä sişämbedä Pxenyanğa berniçä amerikan belgeçennän torğan ber wäkillek kilep töşte. Alar Tönyaq Koreädä 5 kön bulaçaq häm şul säfäre barışında alarnı Yoñbyoñ atom qorılmasına da alıp baraçaqlar dip xäbär itelä. Ber yıl elek Tönyaq Koreä andağı xalıqara küzätüçelärne ildän quıp çığarğan ide. Könbatış, berençe çiratta amerikan yağı uylawınça, Yoñbyoñda Tönyaq Koreäneñ şikle atom tikşerenüläre häm sınawları ütkärelä. Elek äle monı niçekter tikşerep bula ide, xäzer isä bu mömkin tügel. Amerikan belgeçläre Tönyaq Koreägä nindider ber räsmi wäkilek bularaq tügel, ä şäxsi säfärilär sifatında kilde. Alarnı citäklägän John Lewis, Quşma Ştatlardağı Stanford universitetı professorı, Pxenyanğa yul totar aldınnan Pekindä bolay dip belderde.

Audio, John Lewis

"Bez fäqät şäxsi säfärilär bularaq barabız. Min üzem professor, bez berniçek tä räsmi törkem tügel, şuña da bezneñ räsmi söyläşülär belän bernindi dä bäyläneşebez yuq" di sişämbedä Pxenyanğa kilgän amerikan ğalime John Lewis. Anıñ şuşı süzlärenä qaramastan, älege säfär barıber mäğlümat çaralarınıñ iğtibar üzägendä tora. Ägär dä alar çınnan da Yoñbyoñ atom qorılmasına barsa, andıy röxsätneñ näq menä amerikan belgeçlärenä birelüwe xosusi säfärgä östämä ähämiat östiäçäk. Citmäsä, törkemdä ğalimnär genä tügel, Quşma Ştatlar Kongressınıñ Tışqı elemtälär komitetında eşläwçe ike xezmätkär, häm elek Los Alamostağı atom tikşerenüläre üzägen citäklägän Sigfried Hecker dä bar. Bu inde üzennän üze, kire Waşingtonğa qaytqannan soñ alarnıñ Tönyaq Koreädä ni kürgännäre, anıñ atom programması turında ni äytüwenä zur iğtibar bireläçägen, moña şul isäptän, Bush xakimiate yağınnan da qızıqsınu bulaçağın añlata. Läkin törkem äğzalarınıñ yuğarı ğilmi äzerlegenä häm däräcäsenä qaramastan, alarnıñ Tönyaq Koreä atom programmasınıñ ni qädär alğa kitüwen açıqlawı ikele dip uylıy, Germaniäneñ Trier universitetında şuşı ilne öyrängän Sebastian Harnish. Programma xaqında nindi dä bulsa citdi fikerlärgä kilü öçen alarğa zamança cihazlar kiräk bulaçaq, läkin Tönyaq Koreä xakimiate monı röxsät itmiäçäk, şuña kürä dä älege säfärneñ ähämiate kübräk säyäsi ölkädä genä bula ala di Harnish.

Audio, Sebastian Harnish

"Monıñ öçen Tönyaq Koreä yağınıñ eşkärtü qorılmasın tulısınça açuı, ä qunaqlarnıñ şul eşkärtüneñ bulu-bulmawın, anıñ ni däräcädä yıraq kitüwen açıqlaw öçen texnik mömkinlekläre buluwı kiräk. Min Tönyaq Koreäneñ qorılmanı ul qädär açuına şiklänäm" di Sebastian Harnish, häm bu säfärne röxsät itep Tönyaq Koreä yağı fäqät, Quşma Ştatlar eşendäge bäxäslärne quyırtıp cibärergä genä teli digän fiker belderä. Waşingtonda çınnan da Tönyaq Koreä belän niçek eş itü mäs''äläsendä törle fikerlär yäşäp kilä. Prezident Bush älegä, Pxenyan atom programmasınnan waz kiçmi torıp, aña bernindi dä taşlamalar yasamaw yağında bulsa, xätta anıñ üz respublikan partiäsendä dä Tönyaq Koreä belän turıdan-turı söyläşülär başlawnı alğa sörüçelär bar.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG