Bez, çirattağı atnalıq matbuğat küzätüendä Sezne, “Söyembikä” jurnalınıñ 2004nçe yılğı 1 sanı belän tanıştırabız.“Söyembikä” ul- xatın-qızlarnıñ bötentatar aylıq ictimaği- säyäsi häm ädäbi- näfis jurnal. Sotsializm çorında ul 1926nçı yıldan “Azat xatın”iseme belän çıqtı. Ä 1991nçe yılda “Söyembikä”itep üzgärtelde. Ni öçen “Söyembikä”- çönki revolyutsiägä qädär tatar xatın-qızlarınıñ jurnalı “Söyembikä”iseme astında basılğan bulğan. Häm bügenge köndä jurnalnıñ iseme üz isemenä qaytarıldı dip äytergä dä bula.
Bügen bezdä qunaqta “Söyembikä” jurnalınıñ bülek möxärrire İlsöyär İxsanova. Mikrofonnı aña biräbez.
Tatarlar yäşägän ğailädä “Söyembikä”jurnalın belmägän keşe yuqtır. Bälki anı küpläre “Azat xatın” dip tä belä torğandır.
Çönki ul küp yıllar buyı şuşı isem astında çıqtı. Häm ul waqıtta anı tirajı da 500 meñgä citkän çaqları bar ide. “Söyembikä”neñ tirajı bügenge köndä 16625 danä.Ämma tatar jurnalları arasında bezneñ jurnal iñ küp tirajlı jurnal.Ä isemen üzgärtügä kilgändä inde “Azat xatın” digän töşençä – ul, xatın –qız närsädän azat soñ? Ğailädänme, öy eşlärennänme, baladanmı, irdänme? 1913nçe yılda tatar xatın-qızlarınıñ mänfäğätlären qayğırtqan “Söyembikä” isemle jurnalıbız çıqqan bulğan , şunıñ öçen dä bez anı “Söyembikä” dip üzgärttek.
Mälikä Basıyr:
Bügenge “Söyembikä” närsälär turında yaza soñ? Şular turında söyläp kitsägez ide.”
İlsöyär İxsanova: Bügenge “Söyembikä” jurnalı- zaman belän atlıy torğan jurnal. Xatın-qızlarnıñ eçke dönyasın, tışqı problemaların, ğailä häm karyera mäs`älälären , ğomumän, xatın-qızlarnı qızıqsındırğan böten problemaların üz eçenä ala torğan jurnal ul –“Söyembikä.”Ä uquçılarına kilgändä anı irlärdä bik qızıqsınıp uqıylar.Şunıñ öçen dä inde bez xatın-qıznı niçek yaratırğa , anı niçek xörmät itärgä, niçek anı yäş itep saqlarğa irlärgä dä äkren genä añlatabız.
“Söyembikä” jurnalınıñ küp kenä quşımtaları da bar. Ütkän yılnı bersen ayırım jurnal itep , başqa çığardıq. “Asılyar ” dip atala ul . Yäşlärne jurnalıbızğa tartır öçen anı yäş qızlar , häm yäş yegetlär öçen çığarabız. Anı yäşlär bik yaratıp qabul ittelär. Anı bez Gölnur Safiullina belän min- İlsöyär İxsanova çığarabız.
MB: Tağın nindi quşımtalarığız bar?
Audio “Xäzinä” digän quşımtanı Zälidä Äkbärova äzerli. Anda yort eşlärenä öyrätü; tegü, çigü aşarğa äzerläw, matur bulırğa, bala tärbiälärgä kiñäşlär birelä. “Oya” digän quşımta da bar. Bügenge yäş ğailälärneñ problemaları turında ayırım –ayırım materiallar çığa; eçkeçe irlär belän yäşägän xatın-qızlar turında, balaların taşlap kitkän irlär turında, yalğız xatın- qızlarğa psixolog kiñäşläre birelä. Şulay uq “Tele barnıñ ile bar”digän quşımtada tuğan telebezneñ böten neçkäleklären, matur süzlären uquçılarğa citkerergä tırışabız.
Mälikä Basıyr:Xörmätle radio tıñlawçılar, Sez“Söembikä” jurnalınıñ bülek möxärrire häm “Söyembikä”jurnalınıñ tutaşlar häm yäş xanımnar öçen maxsus quşımtası “Asılyar”jurnalı möxärrireneñ berse İlsöyär İxsanovanı tıñlıysız.
Ä xäzer sezgä xörmätle İlsöyär İxsanova “Söyembikä” jurnalınıñ soñğı sanında närsälär basılğanı turında söyläp kitär.
İlsöyär İxsanova: Fevral' sanı äle uquçılarıbız qulına kermäde, ämma tipografiägä töşep kitte inde, basılıp yata. Andağı ber yazma turında ğına äytep kitmäkçe bulam: “Kiçer änkäy qayta almadım”,-digän yazmanı bik küplär yaratıp uqırlar.
Ä uquçılarğa barıp citkän soñğı sanı ul ğinwar sanı. “Söyembikä”neñ bu sanında keşene uylandıra torğan, keşeneñ küñelenä genä tügel, añına da barıp citä torğan materiallar da kübräk buldı. Şundıy yazmalarnıñ berse bulğan yazma Vera xanım Minkina turında.Tatar xalqı arasında anı belmägän keşe yuqtır. Teatr söyüçelärdä , Vira apanı belüçelär dä bik qızıqsınıp uqırlar ul yazmanı.
Annan soñ G. Kamal tuuına 125 yıl tuldı. Anıñ yubileyı uñayınnan “Öç yazmış, yäki mäxäbbät xikmätläre” dip atalğan yazma birelä.Bu öç buınnıñ mäxäbbät tarixı turında. Anıñ ber öleşen Roza Kamaletdinova yazdı, häm süzne G.Kamalnıñ onığı Dilärä Dautova däwam itä.
Tatarstan eçke eşlär ministrlığınıñ matbuğat üzäge xezmätkäre Älfiä Safina yazğan “Kendek ceben kem kisär? digän yazma uquçılarnıñ bersen dä teträndermi qalmas. Üzeneñ ğäziz balasın ütergän analar turındağı, qotoçqıç waqiğa turında, bu yazma.
Berniçä yıl inde “Şähri Qazanğa 1000 yäş” digän säxifäbez çığıp kilä . Bu sanda tarix fännäre doktorı Rawil Ämirxannıñ “Qazan Kremle” yazması birelä. Qazan Kremle inde ul şundıy cir, anı küpme qazısañ da annan cäwhärlär çığıp tora. Bik küp serlär saqlıy torğan Kreml' turındağı mondıy yazmalarnı uqıtuçılar, mäktäp balaları däreslärdä mäğlümat itep qullanabız, dip yazğan xatlar kilä bezgä.
Xatlar digännän “Ni xäleñ bar keşe?”,-digän säxifäbez, ul tik uquçılarnıñ xatlarınnan ğına tora. Bu säxifä bezne uquçılar belän bäyläp torğan ber asıl cep bulıp tora.
Ä “Asılyar“nıñ soñğı sanında “Şäp yeget” säxifäsendä Musa Malikovnı birdek. Ul xäzer Germaniädä belem ala. Almaz Zakirov isemle student yegetebez yazğan “Yarattım min Amerikanı” digän yazması da yäşlär öçen bik qızıq bulır.
Bezne törle illärdä aldıralar ,uqıylar. Bezne Amerikada da Finländiädä dä, Avstraliädä dä, Germaniädä dä dä uqıylar. Bezneñ indeks 73002. Aña törle elemtä bülegendä yazılırğa mömkin . Ä inde Avstraliädä alır öçen anı ber täğäyenlängän keşe aşa alıp bula. “Söyembikä ” jurnalı, xörmätle uquçılarıbız , qızlarıbıznı, änilärebezne, äbilärebezne xätta ätilärebezne dä tärbiäli torğan jurnal.Sez anıñ belän üzegezneñ eç serläregez belän urtaqlaşa aluığıznı da istä totsağız ide. Mälikä Basıyr: Xörmätle tıñlawçılar! Bu atnalıq küzätüe tapşıruında Sezne Söembikä jurnalınıñ soñğı sanı belän tanıştırdıq. Bezdä qunaqta “Söyembikä” jurnalnıñ bülek möxärrire häm ayırım jurnal bulıp çıqqan “Asılyar” quşımtası möxärrire İlsöyär İxsanova buldı. Tapşırunı alıp bardı Mälikä Basıyr.
Azatlıq radiosı Qazan byurosı.