Accessibility links

Кайнар хәбәр

İrandağı "mullakratiä" parlament saylawlarında küpçelekne yawlarğa omtıla


Comğa könne İranda küptän kötelgän häm äzerlänüe cäncallar belän bilgelängän parlament saylawları uzaçaq. Mäğlüm ki, ildäge xakimiatne üz qulında saqlap qalırğa tırışqan qadimi köçlär 2 meñnän artıq reformaçıl nämzätne parlamentqa saylanu xoquqınnan mäxrüm itkän ide. Küzätüçelär comğa könge saylawlarda qatnaşu däräcäse tübän bulır dip farazlıy.

Könbatıştağı säyäsi fändä xäzer kiñ qullanışqa "mullakratiä" digän töşençä kerep bara, xörmätle tıñlawçılar. Häm inde añlağansızdır, şuşı süz belän bügenge İrandağı xakimiatne bilgelilär. Comğa könne andağı mullalar üzläreneñ şul xakimiaten tağın da nığıtırğa cıyına. İranda çirattağı parlament saylawları uzaçaq häm şularğa äzerlänü çorında ilneñ yuğarı citäkçelegendäge qadimi ruxanilär, inde tawış birügä qädär ük yaña parlament - mäclesne reformaçıl köçlärdän arındıru çaraların kürde. İrandağı bar xoquqi eşçänlekneñ islam qanunnarına turı kilüen tikşerep barğan maxsus xäyät - Saqçılar Şurası, 2 meñnän artıq reformaçıl nämzätne parlamentqa saylanu xoquqınnan mäxrüm itte. Başta bu san 3 meñ yarım tiräsendä ide, soñraq törle qarşılıq çaraları yardämendä qayber nämzätlärne saylaw isemleklärenä kire qaytaru mömkin buldı. Läkin elekke parlamentta küpçelekne täşkil itkän häm yuğarı xakimiattäge mullalarğa qarşı köräş alıp barğan islaxçı, reformaçılarnıñ zur öleşenä Saqçılar Şurası saylanu xoquqın birmäde. Şuña da qayber partiälär xäzer comğa könge tawış birüdä qatnaşudan baş tarttı häm İran xalqın da saylawlarğa barmasqa öndäde. Küzätüçelär fikerenä qarağanda, İrandağı parlament saylawlarında qatnaşu däräcäse çınnan da tübän bulırğa oxşap tora. İran xalqında, anıñ zur öleşen yäşlär täşkil itä, ildäge möselman ruxaniläreneñ il belän niçek idarä itüennän zur qänäğätsezlek xise bar. Ul üzen bıltır bik yaxşı kürsätte. Cirle saylawlarda tawış birü xoquqı bulğannarnıñ barı tik 10-lap qına protsentı qatnaştı. Şuşı xälneñ comğa könne dä qabatlanuı bik ixtimal. Şuña kürä İran mullalarınıñ parlamentqa reformaçıl köçlärne kertmäskä tırışuı häm bu ölkädä küpmeder uñışqa ireşüe axırğı çiktä buş, mäğnäsez ber ciñü bula ala. Elekke parlamentta reformalar yağında toruıçlarnıñ küpçelekkä iä buluına qaramastan, anıñ İrandağı wäzğiatkä ällä ni zur yoğıntı yasıy almawı şunı kürsätä, yañasına kemnärneñ saylanuı xäzer inde möhim tügel. İldäge xakimiat berkem tarafınnan da saylanmağan qadimi dairälär, İrannıñ ruxi yulbaşçısı ayatolla Ali Xamenei häm anıñ tiräsendä tuplanğan mullalar, şul isäptän Saqçılar Şurası da qulında qala birä. Saylawlarğa barunıñ buş eş buluın, xakimiat dilbegäläreneñ barıber xalıq tarafınnan saylanğan parlamentta tügel, ä üz-üzlären bilgelägän berniçä ruxani qulında qaluın añlağan saylawçılar sanı arta bara. Tährandağı 24 yäşlek ber şäkert radiobızğa bolay dip belderde:

Audio

"Min tawışımnıñ berär faydası bulır dip uylamıym, bıyıl reformaçıl nämzätlärneñ zur öleşe töşep qaldı, läkin alar Mäclestä küpçelekkä iä bulğanda da qabul itkän qanunnarı Saqçılar Şurası tarafınnan kire qağılıp kilde. Şul Şura xakimiatkä iä bulğanda saylawlar ütkärü faydasız" di Tähran studentı. Mäclestäge 300 urınğa barlığı 5 meñläp nämzät däğwa itä. Reformaçıl köçlärne çitläşterü häm alarnıñ moña cawap yözennän tawış birüdä ğomumän qatnaşudan baş tartuı yaña Mäclestäge küpçelekneñ bu yulı islam ruxaniläre tiräsendäge qadimi köçlärgä elägüenä kiterä ala.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG