Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqta yaña waqıtlı konstitutsiä qabul itelde


Ğiraqnıñ nihayät yaña Konstitutsiäse bar. Düşämbe könne ilneñ waqıtlı idarä şurasındağı şığıy wäkilläre äzerlängän ölge belän kileşergä buldı häm şulay itep Konstitutsiäne tulısınça qabul itü öçen yul açıldı. Düşämbe könne şulay uq küçeş çorında däwlät idaräsen oyıştıru turındağı qanun da raslandı, şuşı çor kiläse yılda ütäçäk ğomumi saylawlarğa qädär däwam itär dip farazlana.

Atnalarça barğan qızu bäxäslär häm imzalaw tantanasın törleçä kiçekterülärdän soñ nihayät qabul itelgän şuşı konstitutsiä alay da waqıtlı ğına bulaçaq, xörmätle tıñlawçılar. Ğiraqtağı qayber säyäsätçelär, misal öçen Waqıtlı şura äğzası Äxmät Çäläbi, anı ğomumän, konstitutsiä dip tügel, ä fäqät däwlät belän idarä itü öçen äzerlängän waqıtlı qanun dip kenä bäyäli.

Audio, Äxmät Çäläbi

Niçek kenä atalmasın, şunıñ nigezendä kiläse yılnıñ ğinwarenä qädär ildä maxsus mäcles cıyılaçaq häm Ğiraqnıñ daimi konstitutsiäse inde şunda äzerlänäçäk. Xäzergese isä maqsat itep berençe çiratta ildäge xakimiatne bu cäydä ul amerikannardan ğiraqlılarnıñ üzlärenä tapşırılğannan soñ niçek itep oyıştırunı quya. Şuşı waqıtlı konstitutsiä nigezendä ildä şulay uq waqıtlı, yäğni küçeş çorı xökümäte qorılaçaq, Ğiraqtağı idarä tulısınça añarda bulaçaq häm ul süz wä dini irekleklärne saqlawnı, qorallı köçlärneñ sivil kontroldä buluın tä''min itärgä tieş bulaçaq, konstitutsiä monı ayıruça bilgeläp ütä. Ul şulay uq Ğiraqnıñ federal'' däwlät buluın iqrar itä häm ilneñ tönyağında yäşägän kördlärneñ bügenge köndäge möstäqillegen tanıy. Läkin körd avtonomiäseneñ kiläçäktä nindi räweştä buluın häm anıñ çikläre qayda ütäçägen bilgeläwne xäzerge Konstitutsiä kiläçägen qabul itäçäk Mäcleskä qaldıra. Şul Mäcles kiläse yılnıñ qinwarenä qädär cıyılırğa tieş bulaçaq, häm tağın ber möhim qazanış - andağı urınnarnıñ 25 protsentı Ğiraq xatın-qızları öçen aldan uq bülenep quyıla. Älege konstitutsiä Ğiraqnıñ Waqıtlı idarä şurası äğzaları tarafannan äle uzğan çärşämbedä ük imzalanırğa tieş ide. Läkin bu ike märtäbä kiçekterelde. Ğaşurä bäyräme könne Bagdad häm Kärbala şähärlärendä bulğan şartlawlarda kimendä 180 keşeneñ ülüe säbäple ildä 3 könlek matäm iğlan itelde, şul säbäple konstitutsiäne imzalaw urınlı bulmas digän qararğa kilende. Comğa könne isä Waqıtlı idarädäge şığıy wäkilläre inde kileşengän ölgegä yaña östämälär kertergä tırışıp qaradı, alar qabul itelmägäç imzalawdan baş tarttı. Alarnı ike närsä borçıy ide - berençedän, konstitutsiädä islamnıñ Ğiraqtağı xoquqi sistema nigezen täşkil itüe turında berni äytelmäw, häm ikençedän, kiläse konstitutsiäne qabul itkändä öç wilayät qarşı çıqqan oçraqta anı kire qağu mömkinlegen qaldıru. Şığıylar şulay itep kiläçäktä öç körd wilayäteneñ çamadan tış taläplär quya aluınnan şürläde. Uzğan atna azağında inde telgä alınğan Äxmät Çäläbi, Şuranıñ başqa äğzaları Muaffaq äl-Rubai häm Ğäbdelğäziz äl-Xäkim belän Näcäf şähärenä barıp töp şığıy citäkçese baş ayatolla Ğali äl-Sistani belän oçraştı. Andağı söyläşülärdä şığıy yağı milli berdämlekne saqlap qalu maqsatında üz qarşılıqlarınnan älegä waz kiçärgä buldı. Häm düşämbe könne Ğiraq, Saddam çorınnan soñ berençe märtäbä üzeneñ yaña konstitutsiäsen qabul itte.

Audio, alqışlar

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG