Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tacıqstannıñ elekke eçke eşlär ministrı xıyanät häm fetnä oyıştıru niätendä ğäyeplänä


Tacıqstannıñ elekke eçke eşlär ministrı Yaqub Sälimovqa çärşämbedä räsmi ğäyepläwlär belderelde. Emomali Raxmonovnı prezident itügä öleş kertkän bu keşe xıyanättä häm fetnä oyıştıru niätendä ğäyeplänä. 90-nçı yıllar watandaşlar suğışı waqıtında abruylı komandirlarnıñ berse bulğan Sälimov ul bolğawır çorlar turında küp närsä belä. Anıñ östennän mäxkämä eşe küp kenä iske yaralarnı açırğa mömkin.

Zamanında Tacıqstanda iñ qüätle keşelärneñ berse sanalğan Yakub Sälimov 24 Fivraldä qulları bäylängän xäldä Düşämbegä qaytarıldı. Uzğan yılnıñ yülennän birle Lefortovo törmäsendä totqannan soñ Rusiä räsmiläre anı Tacıqstanğa tapşırırğa buldı. Çärşämbedä Tacıqstan eçke eşlär ministrlığınıñ tikşerü bülege başlığı Bahodur Xomidov aña räsmi ğäyepläwlär belderde: xıyänät, banditizm häm fetnä oyıştıru niäte:

Audio (Bahodur Xomidov)

"Bez tikşerüne elekke ğäyepläwlär nigezendä alıp barabız, ul çaqta Sälimov irektä ide. Xäzer ğäyepläwlär anıñ üzenä, advokatlar qatnaşında uqıldı."

1992dä watandaşlar suğışı qabınıp kitkän çorda Yakub Sälimov Tacıqstanda iñ qüätle keşelärneñ berse ide. 5 yıl buyına xökümät yağında suğışqan Xalıq Frontında ul baş komandirlarnıñ berse ide. 1997dä Rusiä gäzitlärenä birgän äñgämäsendä Sälimov yaña prezidentnıñ niçek saylanuwın añlattı. 92neñ 19 noyäberendä Xucand qalasında ütkän oçraşuda, Parlament häm Xalıq Frontı citäkeçeläre prezident wazifasın başqarğan Aqbarşo İskandarovnı urınınnan çigenderep, bu urınğa, Yuğarı Sovet räise, ämmä ällä ni tanılmağan Emomali Raxmonovnı quyğannar. Sälimov süzlärençä, alar kiräk çaqta Raximovnı ciñel genä alıp quyıp bulaçaq, dip uylağan. Emomali Raxmonov prezident wazifası äle dä başqara. Prezident bulğaç ta Raxmonov Sälimovnı eçke eşlär ministrı itep bilgeli. Sälimov bu ministrlıqnı Saqlanu ministrlığınnan da köçleräk oyışma itep qora. Tacıqstan Armiäseneñ iñ yaxşı cihazlanğan 1nçe Brigadası belän citäkçelek itüne Sälimov üzeneñ tarafdarı, Xalıq Frontınıñ tağın ber komandirı Mäxmüt Xodayberdıevqa tapşıra.

Sälimovnıñ qüäte könnän kön arta bara, küräseñ, şunıñ arqasında ministr belän prezidentnıñ araları bozıla. 1995tä Raxmonov Sälimovnı Törkiägä ilçe itep cibärä, tağın ber yıldan Tamojnya başlığı itep qaytara. 1997dä, Sälimov belän Xodayberdıev qarşı buluğa qaramastan, xökümät opozitsiä belän kileşü tözi. Şul uq cäydä Sälimov ğailäse belän Söğüd Ğäräpstanına kitä. Xodayberdıev ber yılğa yuqqa çıqqannan soñ, 98-neñ noyäberendä Tacıqstannıñ Soğd töbägenä bärep kerä. Bu bäreleşlärdä 200läp keşe xäläk bula.

Tacıq räsmiläre bu fetnäne xökümätne bärep töşerü niäte dip atıy, häm anı oyıştıruda Sälimovnı häm dä elekke premier, opozitsiädäge Milli Yañarış Xäräkäte citäkçese Abdullocan Abdullocanovnı ğäyepli. Tacıqstannıñ general prokurorı Bobocon Boboxonov Sälimovnıñ xäzer inde elekke däräcäse yuq dip sanıy:

Audio (Bobocon Boboxonov)

"Ul Tacıqstan qanunnarı aldında qılğan bar cinäyätläre öçen cawap biräçäk. Ul ul qädäre böyek keşe tügel, xalıq anı xuplamayaçaq."

Sälimov östennän mäxkämä eşe qayçan başlanır, ul matbuğat häm cämägätçelek öçen açıq bulırmı, älegä bilgesez. Boboxonov süzlärençä, Rusiägä Sälimov ülemgä xökem itelmiçäk digän wäğdä birelgän.

Raxmonov menä inde berniçä ay xökümättä, şul isäptän opozitsiä saflarında tazartular alıp bara. İxtimal, Sälimovnı cawapqa tartu yulı belän, ul, üzeneñ bu tazartu eşçänlegen ğädel itep kürsätergä tırışa.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG