Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqta amerikan watandaşın yawızlarça üterü Quşma Ştatlarda näfrät uyattı


Çärşämbedä dönya Ğiraq suğışınıñ yaña ber teträndergeç süräten kürde - "äl Qaidä"gä bäyle dip sanalğan qorallı törkem İnternet aşa üzendäge ber amerikan totığınıñ başın kisüen kürsätte. Şuşı radikal'' törkem monı amerikan ğäskäriläreneñ Äbu Ğraib törmäsendä Ğiraq totqınnarın cäberläwenä cawap itep eşläwen belderä.

Bitleklär kigän törkemneñ 26 yäşlek amerikan Nicholas Bergnı çın mäğnäsendä suyuın kürsätkän video çärşämbegä qasrşı töndä islamçılarnıñ ütä radikal'' ber säxifäsenä quyılğan ide. Anda şulay uq monıñ Äbu Musa äl-Zärqawi tarafınnan eşlänüe bäyän itelde, Washington inde küptännän anıñ "äl Qaidä"gä bäyle buluın äytep kilä. Çığışı belän İordaniädän bulğan häm xäzerge waqıtta Ğiraqta üze tiräsendä ütä-radikal'' ğısyançılar törkemen tuplağan äl-Zärqawi Ğiraqta iñ qanlı höcümnärne oyıştıruda şiklänelä. Martnıñ 2-sendä Kärbala häm Bagdadta şığıy ğäräblärgä qarşı şartlawlar oyıştıru da anıñ eşe dip farazlana. Amerikannar ul çaqta Zärqawine ildäge sönni häm şığıylar arasında dini bäreleşlär başlarğa teläwdä ğäyeplägän ide. Ğiraqtağı berektäşlek şuşı ädämneñ "äl Qaidä" citäkçelärenä yazğan ber xatın eläktergän ide, anda ul alardan, Ğiraqtağı wäzğiatne tağın da totrıqsız itü eşendä yardäm kürsätüen ütenä. Ğiraqqa tözekländerü eşlärendä qatnaşu öçen kilgän Bergne şulay cäzalaw amerikan cämäğätçelegendä köçle näfrät xise uyattı, andağı cämäğät eşlekleläre monı wäxşilek dip atıy. Quşma Ştatlar senatorı, respublikan buluğa qaramastan älegä qädär prezident Bush säyäsätenä tänqiti qaraşta torğan John McCain üz xislären bolay sürätläde.

Audio, John McCain

"Bu qotoçqıç, bu faciğä, bu şulay uq Amerika häm şuşı wäxşilär arasındağı ayırmalıqlarnı kürsätä - bez menä totqınnarnı cäberläw oçraqların açıqladıq häm monı tulısınça tikşeräbez, ä alarda isä keşeçelek digän närsä bötenläy yuq. Menä şuña kürä dä bez Ğiraqta ciñärgä, andıy zatlardan qotılırğa, Ğiraq xalqına alar belän kiläçäktä inde berqayçan da oçraşırğa turı kilmäwenä ireşergä tieşbez" di senator McCain. Ğäräp häm möselman dönyasında isä Bergnı cäzalawğa qarata qarşılıqlı fikerlär belderelä. Töbäktäge mäğlümat çaraları monı yaqtırtuğa zur iğtibar birmäde diärgä bula. Berençe yañalıqlar bulıp anda Gaza sızığındağı çualışlar häm Äbü Ğraib törmäse tiräsendäge cäncal tordı. Ğadi keşelär arasında, Äl-Zärkawi törkeme monı, amerikan xärbiläreneñ Äbu Ğraib törmäsendäge Ğiraq totqınnarın cäberläwenä cawap bularaq eşläde digän qaraş kiñ taralğan. Londonda ğäräpçä çığa torğan "äl-Xayät" basması küzätüçese Häzim Sağıy bolay di:

Audio, Häzim Sağıy

"Küp kenä keşe monı şulay añlayaçaq - amerikannar mona kilep, anı eşläde, monı eşläde, häm Zärqawi üz keşeläre belän Quşma Ştatlar başlap cibärgän eşkä üzençä cawap qına qaytara" di Häzim Sağıy. Nicholas Bergnı suyıp üterep äl-Zärqawi törkeme, Ğiraqta moña qädär totıqlarğa qarata kürsätelep kilgän mönäsäbätne tamırdan üzgärtte. Älegä alarnı şulay yawızlarça üterü kürsätelgäne yuq ide. Döres, uzğan ayda anda ber qorallı törkem üzendäge italian totığın başına atıp üterüne töşergän videotasmanı "äl-Cäzirä" telekanalına cibärde, läkin telekanal anı kürsätüdän baş tarttı. Bälki şuñadır da bu yulı äl-Zärqawi törkeme Bergnı üterüne İnternet aşa bäyän itärgä bulğandır.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG