Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ Ğıraqta qıyın wazğiättä, anı xäl qıla aluı şikle


Ğıraqtağı AQŞ administratsiäse moña çaqlı bulmağan qıyınlıqlar aldında tora. Alar arasında Ğıraq totqınnarınıñ cäberlänüen kürsätkän foto-räsemnär säbäple tuğan krizis belän eş itü häm Muqtada al-Sadr köçlärenä qarşı köräşü in qıyınlardan sanala.

Soñğı berniçä atnada Washingtonğa Ğıraqta zur qıyınlıqlar belän eş itärgä turı kilde häm äle xäl itelmägännäre dä bar. Alar arasnda Abu Ğraib törmäsendä Ğıraq totqınnarınıñ cäberlänüen kürsätkän fotolar säbäple tuğan tiskäre reaksiäne beterergä tırışu iñ kiskene bulıp tora. Böten dönyada taralğan şuşı fotolar belän bäyläneşle skandal äle üzeneñ iñ yuğarı noqtasına citmäde. Çärşämbedä qayber amerikan kongresmennere belän senatorlarına äle cämağätçelekkä mäğlum bulmağan video tasmalar häm fotolar kürsätelde. Pentagonnıñ tikşerüe näticäsendä tabılğan bu materiallar tağı da räximsezeräk häm yauızıraq dip belderelä. Prezident Buşnıñ Respublikannar Partiäsennän bulğan qayber kongresmen hem senatorlar , Bu AQŞnıñ dingez artındağı köçläreneñ iminlegenä qurqınıç tudıraçaq dip , alarnı cämağätçelekkä faş itmävne yaqlap çıqtılar. Şuşı skandal AQŞ administratsiäsen qıyın xäldä qaldırdı häm saqlanu ministere Rumsfeldne kongress komitetlarında qıyın soraularğa cavap bireregä mäcbür itte. Rumsfeld Çärğämbe könne Senattan Afğanistan häm Ğıraqtağı opperatsiälärne finansiäläv öçen östämä 25 miliard dolar soradı häm xäzerge qıyınlıqlarğa qaramastan, Washington soñğı çiktä Ğıraqta uñışqa ireşäçäk dip belderde.

Audio

"Min Afğanistanğa qarıym häm anda azat itelgän 25 milion keşe küräm, xatın-qızlar tauış birä häm tabipqa kitä alalar. Min Ğıraqqa qarıym häm anda da här närsä uñay tämamlanır dip ömet itäm häm ışanam."

Ğıraqta April ayı AQŞ xärbiläre öçen iñ küp qorabanğa säbäp bulğan ay buldı. Fallujahda AQŞ köçläre bäreleşlärne tuqtatuğa häm anı Ğıraqlı citäklägän iminlek köçläre kontrolenä birügä ireştelär. Läkin, ğısyançılar äle dä auır qoralların tapğırmağanar häm AQŞ generalı Conway qoralsızlandıru eşe mäñgelekkä dävam itä almıy dip kisätte. Şähär äle dä AQŞ xärbiläreneñ nindider däräcädä qamauında tora. Karbalada amerikannar radikal şiğıy ruxanise Muqtada al-Sadr köçlärenä qarşı suğışa. Soñğı könnärdä Mahdi armiäse dip atalğan al-Sadr köçläre belän Nacaf, Basra häm xätta Bagdatta da böreleşergä turı kilde. Al Sadr kiçä Nacafta xäbärçelär belän oçraşqanda , yuğarı däräcädge Şiğıy citäkçeläre quşqan xäldä militsiäsen qralsızlandıraçağın , yuqsa qarşılıq kürsätüne dävam itteräçägen belderde.

Audio

"Mahdi armiäsen taratu dini xakimdarlardan bäyle. Ägär dä alar Mahdi armiäsen taratu öçen färman çığarsalar , bez anı taratırbız. Yuqsa ul ilne häm anıñ izgelegen saqlau öçen köräşen dävam itteräçäk . Mahdi armiäse nindider bülgälänüne buldırırğa tırışqan nidider ber partiäneñ taraftarı tügel."

Ğıraqta suverenlıqnı Ğıraqlılarğa tapşıru öçen altı atna vaqıt qaldı. Şuşı xökümät niçek tüzeläçäk häm ul kemnärdän toraçaq digän mäsäläneñ äle xäl itelmägän buluı da, vazğiätne qatmarlandıra. BMOsınıñ mäxsus väkile Loxdar Brahimi BMOsı tarafınnan bilgelängän ekspertlär xökümäten tözüne täqdim itä. Läkin, täsiren yuğaltudan qurıqqan qayber Ğıraq citäkçeläre moña qaşılıq kürsätälär. Ber ük vaqıtta Washington da iminlek bulmauı säbäple, Ğıraqlılarğa tulı suverenlıq tapşırılmayaçaq dip işarä itte. Qısqası, Washington Ğıraqta qıyın xäldä qaldı. Ul altı atnadan soñ xakmiätne tulısınça tapşırsa, anda stabillekneñ bulmauı säbäple, vatandaşlar suğışı qabınıp kitäçäk. Anda toruın dävam itsä, Ğıraqta ğına tügel, ä büten regionda anti-amerikanizm köçäyäcäk. Qayber analizçılar äytkänçä , Washongtonnıñ Ğıraqtağı xäzerge problemmaları, anıñ Ğıraqqa intervensiä yasauı belän xata eşlägänen kürsätä.

Färit İdelle, Praga .
XS
SM
MD
LG