Accessibility links

Кайнар хәбәр

Amerikannar 315 ğiraqlını Äbü Ğraib törmäsennän azat itte


Comğa könne Ğiraqtağı amerikan xärbi köçläre yamanatı bar dönyağa taralğan Äbü Ğraib törmäsennän 300-dän artıq totqınnı azat itte. Aña qädär anda Ğiraqqa kötelmägän säfär belän kilgän amerikan saqlanu ministrı Donald Rumsfeld bulıp kitkän ide. Ul, Äbü Ğraib totqınnarın cäberläwdä ğäyeplängän amerikan xärbiläre tieşle cäzanı alaçaq dip ışandırdı.

Azat itelgän berençe totqınnar, avtobusqa utırıp Äbü-Ğraib törmäsennän kitep bara. Quşma Ştatlarnıñ Ğiraqtağı xärbi başlığı urınbasarı general Mark Kimmit elegräk, comğa könne cämğese 315 keşene azat itü xaqında iğlan itkän ide. Bu eş kiläse atnada da däwam ittereläçäk, Äbü Ğraibtağı totqınnar sanı kisken räweştä kimeteleçäk dip belderä amerikan xärbi citäkçelege. Şuşı törmädä totılğan qayber ğiraqlılar öçen uñay xäbärlär kiçä anda Quşma Ştatlarnıñ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld bulıp kitkännän kilde. Anda ul, Äbü Ğraib tiräsendäge cäncal Amerikanıñ Ğiraqnı totrıqlandıru tırışlıqlarına zur zian kiterde dip belderde, läkin şunda uq, bu bezneñ ilne demokratiäläşterü maqsatına ireşü telägen yuqqa çığarmayaçaq dide. Soñğı aylarda bez biredä törle cäberläwlär eşlänüen açıqladıq häm bu bezneñ barıbız öçen dä teträndergeç närsä buldı dip äytte Rumsfeld Äbü Ğraib törmäsenä kilgäç. Şunda uq ul şuşı cäberläwlärne qıluda ğäyeplängän keşelärgä tieşle cäzasın birüne dä wäğdä itte, dönya irekle demokratik sistemanıñ, yäğni Quşma Ştatlarnıñ, üz gönahların yäşermi genä açıq eş itüen küräçäk dip belderde amerikan saqlanu ministrı Donald Rumsfeld. Anıñ şuşı törmägä kilüen belgän totqınnar, "New York Times" basması yazuına qarağanda, "bez nigä monda?", "kübebez ğäyepsez" digän yazular kütärgän bulğan. Ministr Äbü Ğraibtä totqınnar belän söyläşmäsä dä, törmä citäkçelege häm xezmätkärläre belän oçraşqanda yänä ber märtäbä, cäberläwlär barı tik azsanlı amerikan xärbiläre yağınnan ğına bulğan, bu Amerika östenlek birgän qimmätlärne bötenläy çağıldırmıy digän qaraşın qabatladı. Ul arada anıñ urınbasarı Paul Wolfowitz, atnakiç amerikan senatında uzğan çirattağı tıñlawlarda, qayber ğäskärilärneñ Äbü Ğraib törmäse totqınnarına qarata ğämälläre Jeneva Kileşülären bozu bulıp tora digän fikerneñ döreslegen tanırğa mäcbür qaldı. Oppozitsiädäge demokratik partiä wäkile senator Jack Reed saqlanu ministrı urınbasarınnan, "keşene 72 säğät buyı yoqlatmaw, başına 72 säğät buyı qapçıq kiderep anıñ toyu xislären tutıqtıru - bu sezneñçä keşelekleme" dip soradı. Wolfowitz moña:

Audio, Paul Wolfowitz

"Minemçä bu keşelekle tügel, miña şulay toyıla" dip cawap birde. Pentagonnıñ ikençe yuğarı wäkile general Peter Pace tä, senator Reednıñ, berär çit däwlät amerikan ğäskärien zindanda, şärä kileş, başına qapçıq kiderep, qulların kütärgän kileş çümäläp utırırğa mäcbür itsä, monı soraw alu ısulı itepme, ällä Jeneva kileşüen bozu bularaq bäyälär idegezme" digän sorawına..

Audio, Peter Pace

"Min monı kileşüne bozu bularaq bäyälär idem" dip belderde. Senat tıñlawlarında süz Ğiraqtağı Äbü Ğraib törmäse genä tügel, Guantanamodağı totqın urını turında da bardı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG