Accessibility links

Mäskäw üzeneñ çäçän säyäsäten respublikanı torğızuğa iğtibar wä aqçanı arttırıp saqlap qalmaqçı


Bügen Mäskäwdä Rusiä xökümäteneñ Çeçnäne torğızuğa bağışlanğan utırışı ütte. Äxmät Qadırovnı ütergän şartlawdan soñ uzğan atnada kötelmägän säfär belän Groznıyda bulıp qaytqan prezident Putin Rusiä ğäskärläreneñ çäçän başqalasın ni däräcädä cimerüen üz küze belän kürgän ide. Ber atna elek ütkärgän xökümät utırışında ul iqtisadi täräqqiat häm säwdä ministrı German Grefkä Groznıynı tözekländerü eşen üz qulına alırğa quştı. Häm menä atna azağında Gref üze Çeçnädä bulıp qayttı.

Prezident Putin kebek German Gref tä Groznıyda kürgännärennän üzenä kürä ber tetränü kiçerüen äytte, çäçän başqalasınıñ mäğlüm "Minutka" mäydanındağı xäräbälärne ul Hollywood filmnarında ğına kürgän sürätlärgä tiñläde. İke suğış kiçergän şähärneñ şundıy xälgä kilüe öçen kem cawaplı buluı xaqında Rusiä ministrı berni äytmäsä dä, "inde yañadan qoru, tözekländerü waqıtı çitte, bez üzäk xakimiatneñ Çeçnäne torğızu eşenä moña qädär tieşle iğtibar birmäwen açıqladıq" dip belderde. Şuşı süzlären ul säfäre barışında "Reuters" agentlığına äytte, anda ul şulay uq, Çeçnägä kilüemneñ töp maqsatı respublikadağı wäzğiatne üz küzlärem belän kürü, andağı citäkçelär belän oçraşıp, Çeçnäne torğızuğa yünältelgän federal'' programmalarnı ğämälgä quyu eşen küzdän kiçerü dip tä belderde. Rusiäneñ federal'' xökümäte, berençe çäçän suğışı, yäğni 1996-nçı yıldan soñ respublikağa ber milliard dollardan artıq aqça cibärüen äytä, läkin Putin prezident itep saylanır aldınnan ğına başlanğan ikençe suğış häm Çeçnädä kiñ cäyelgän korrupsiä säbäple şuşı finans yardäm respublika häm anıñ başqalasın üzgärtügä ällä ni zur tä''sir yasamadı, anıñ zur öleşe ezsez yuğaldı. Berniçä yıl däwamında qorğan çäçän säyäsäteneñ Äxmät Qadırov ülemennän soñ tämam yuqqa çığuı aldında qalğan Putin wäzğiatne Mäskäw öçen uñaylıraq saqlap qalu maqsatında xökümät utırışında uq Groznıyğa kiçekmästän finans yardämne arttıru häm monı küzätep baru eşen German Grefkä tapşıru kürsätmäsen birgän ide. Prezident quşqaç Rusiäneñ iqtisadi täräqqiat wä säwdä ministrı eşkä şunda uq kereşte - anıñ Groznıyda äytkän süzlärenä qarağanda, Çeçnäne torğızu eşe bik ciñel xäl itelä ala. Anıñ şuşı kütärenke ruxtağı belderüen respublika prezidentı wazifaların başqaruçı Sergey Abramov ta cöpläp tora. Gref belän oçraşqannan soñ ul, bez öç säğät eçendä soñğı dürt yıl eşendä xäl itä almağan mäs''älälärne xäl ittek dip belderde. Düşämbe könne Mäskäwdä federal'' xökümätneñ Putin citäkçelegendä uzğan yaña utırışında German Gref üz säfäreneñ näticäläre belän tanıştırdı häm prezident wä premyer-ministrdan Çeçnäne torğızu öçen qaralğan aqça külämen arttırunı ütende. Ul, ägär dä bez respublika iqtisadın tiz arada torğızırğa telibez ikän, moña aqça birüne bermä-ber arttırırğa tieşbez dide. Vladimir Putin üz yağınnan, şuşı eşneñ näticäleräk buluına ireşü öçen Çeçnäne tözekländerü mödirelege Mäskäwdän Groznıyğa küçärgä tieş dip belderde. Berük waqıtta Kreml'' Çeçnägä yaña prezident ezläw eşen dä alıp bara. Märxüm Qadırovnıñ ulı, 27 yäşlek Ramzan, ätise ülügä berençe vitse-premyer itep bilgelänsä dä, respublika başlığı urınına saylana almıy, Çeçnä Konstitutsiäse prezidentnıñ 30 yäştän olıraq buluın taläp itä. Groznıydağı qayber ähellär Putingä möräcäğät itep, şuşı yäş taläben üzgärtüne ütensä dä, Mäskäw moña barmayaçağına işarä itä. Rusiä Üzäk saylaw komissiäse räise Aleksandr Veşnyakov, Konstitutsiäne üzgärtü öçen xoquqi mömkinlek yuq, çönki andıy täqdim belän barı tik Çeçnä prezidentı ğına çığa ala, ä ul älegä saylanmağan dip belderde. Ramzannı tiz genä xökümätkä bilgeläw dä, anı niçek tä bulsa da qänäğätländerü, Ramzan qulı astındağı iminlek xezmätkärläreneñ federal'' üzäkkä tuğrılığın saqlaw maqsatında eşlände digän xis qaldıra.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG