Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ni öçen Ukrainanıñ elekke premier-ministrı Pavlo Lazarenko Quşma Ştatlarda xökem itelä?


Quşma Ştatlarda 5 yıl xökem kötep utırğan Ukrainanıñ elekke premier-ministrı Pavlo Lazarenkonı uzğan atna amerikan mäxkämäse aña aqça yuu, xärämläşüdä ğäyepläde. Yözlägän million dollar açqa yuuda ğäyeplängän elekke türägä törmä yanıy. Ni öçen Ukrainanıñ elekke citäkçesen başqa ilneñ mäxkämäse xökem itä soñ?

Başqa il citäkçeseneñ Amerikada xökem itelüe siräk küreneş. Soñğı tapqır mondıy xäl 1992dä Panama citäkçese Manuel Noriega belän bulğan ide. Narkotik taratuda ğäyeplänep 30 yıl törmägä xökem itelgän Panamanıñ elekke citäkçese äle dä törmädä utıra.

1996-97 yıllarda Ukraina premier-ministrı bulıp torğan, şul arada multi-millionerğa äylängän Pavlo Lazarenko 5 yıl elek Quşma Ştatlarğa kilep säyäsi sıyınu sorağaç, qulğa alındı. Moña qädär ul Şwissar mäxkämäse tarafınnan aqça yuuda, üz ilendä xättä üterüdä ğäyeplängän ide. Şuşı qatlawlı eşne tikşerügä 5 yıl waqıt kitte. Nixayät, uzğan atna San Francisco şähärendä cämäğät mäxkämäse anı aqça yuu, xärämläşü, urlanğan aqça küçerüdä, cämğısı 29 cinayät qıluda ğäyeple dip taptı. Amerikada cämäğät mäxkämäse qararı iñ möxim sanala, xäkimnär anı üzgärtügä bik siräk bara. Xäzer Lazarenkoğa ştraf, berniçä yıl törmä yanıy.

Ni öçen Ukrainada aqça üzläştergän keşe, Amerikada xökem itelä, digän soraw tuarğa mömkin. Eş şunda ki, Lazarenko Ukraina ğına tügel, Amerika qanunnarın da bozğan. Qanunsız yullar belän tabılğan "qara" aqçanı bank xisapları aşa ütkärep anı ağartu ğälämäten yuristlar "aqça yuu" dip atıy. Zamanında Californiädä eşlägän amerikan yuristı häm jurnalist, xäzer Ukrainada yäşäwçe Mary Mycio süzlärençä, amerikan prokurorları Lazarenkonıñ bu aqçalarnı talaw, rişwät yulları belän tuplağanın isbatlağan:

Audio (Mary Mycio)

"Lazarenko oçrağında, prokurorlar anıñ bu aqçalarnı talaw, rişwät yulları belän alğanın dälilli. Bu xällär Ukrainada bulğan, läkin soñnan qanunsız yul belän tabılğan açqalar Amerika banklarında yuılğan."

Lazarenkonıñ, premier urının şäxsi baylıq tuplaw öçen faydalanğanın anıñ advokatları da tanıy, läkin 90-nçı yıllarda Ukraina ğına tügel, bar sovet kiñlegendä türälär şulay eşläde dip, anı aqlağa tırışa.

Radiobıznıñ cinayät häm korrupsiä turında yazuçı belgeçe Roman Kupçinski, Lazarenko eşen yaqınnan küzätep bara. Anıñ süzlärençä, mäxkämädä töp şahit – Ukraina eşquarı Petro Kiriçenko bulğan. "Agrosnabsbıt" şirkäte citäkçese yaxşı kileşülär alır öçen millionlağan dollar açqa häm milegeneñ yartısın Lazarenkoğa birüen söylägän.

Kupçinksi süzlärençä, amerikan xökümäte Ukrainanıñ yuğarı dairäsendäge korrupsiägä küptän borçılu belderep kilgän, Lazarenkoğa xättä kisätülär yasalğan bulğan. Räsmi Kiev bu kisätülärgä küz yomğan, näticädä..

Audio (Roman Kupçinski)

"Näticädä Washington xäräkät itergä buldı, häm Lazarenko qanunsız viza belän Quşma Ştatlarğa kerügä anı qulğa aldı."

Mäxkämä xökem qararın yaqın atnalarda iğlan itergä cıyına. Lazarenkonıñ advokatları şikäyät biräçäk dip kötelä. Näticädä, bu eş äle yıllarğa sızılırğa mömkin.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG