Accessibility links

Saddam Xösäyen Ğıraq xäkime aldına basaşaq


Ğıraq vaqıtlı xökümäte Bağdatta xakimiätne qulına alğannan soñ ike kön ütkäç, AQŞ elekke prezident Saddam Xösäinne yaña xakimiätlärgä tapşırdı. Anıñ belän bergä elekke rejimnıñ tağı da 11 ölkän şäxse , şul sanda premier urınbasarı Tarıq Aziz , ximik qorallar belän höcümdäge role säbäple Ximik Ali dip atalğan Ali Hassan al-Macid ta bar. Saddamğa qarşı räsmi ğäyeplävlär irtägä mäxkämä zalında alğa söreläçäk.

Saddam Xösäinne vaqıtlı xökümät qaramağına tapşıru tarixi mizgel bulıp tora. 20 yıldan artıq xalıqnı izep-qısıp, cäberläp totqan diktator xökemgä tartılaçaq. Londondağı Ğäräp häm İran öyränüläre buyınça Üzäkneñ xezmätkäre küzätüçe Alireza Nurizadäneñ fikerençä, yaña Ğıraq xökümätenneñ bu adımı isketkeç osta.

Audio

"Saddamnıñ Ğıraq xakimı aldında torıp, üzenä qarşı alğa sörelgän ğäyelävlärne tıñlauı, ul ber kön xakimiätkä kire qaytaçaq dip uylauçılar öçen borılış noqtası bulaçaq."

Ä inde Saddam xakimiäteneñ qorbannarın, cäberlänüläre öçen anıñ cavapqa tartıluı, qänäğätländeräçäk. Saddam uzğan yılnıñ dikäberendä AQŞ köçläre tarafınan totıldı häm ul vaqıtta ölkän AQŞ administratorı Bremer monı dönyağa bolay dip iğlan itte.

Audio

"Bu Ğıraq tarixı öçen olug kön. Yözär meñlägänegez, unar yıllar buyınça bu räximsez keşeneñ qulında cäberlände. Unar yıllar buyına Saddam Xösäin vatandaşlarnı berberenä qarşı quydı. Unar yıllar buyına ul kürşeläregezne kisätte häm alarğa höcüm itte."

Saddam qulğa alınğanna soñ, ul niçek häm qayda xökemgä tartılaçaq, xökem protsesı ğadel bulaçaqmı digän mäsälädä diskussiälär bardı. Ğıraq vaqıtlı xökümäteneñ premiere İyad Allawi kiçä bu soraulatğa cavap birde.

Audio

"Saddam vaqıtında döşmannar häm Ğıraq xalqı östennän bulğan xökem prosteslarınnan ayırmalı bularaq monıñ ğadel xökem protsesı bulaçağına ışandıram."

Saddam häm anıñ 11 xezmätkäreneñ iminlegen älegä AQŞ köçläre tämin itäçäk. Yäğni alarnı AQŞ köçläre saq astında totaçaq. Saddam Pänceşämbe könne mäxkämä aldına basaçaq häm üzenä qarşı alğa sörelgän ğäyeplävlärne tıñlayaçaq. Saddam suğış häm insaniätkä qarşı cinayätlär eşlävdä ğäyeplänä. Alar arasında 1988-nçe yılda Kördlärgä qarşı ximik qorallar qullanu , 1990-nçe yılda Kuveytnı basıp alu , 1980-88-nçe yılar arasında İranğa qarşı suğış alıp baru , AQŞ citäklägän köçlär Ğıraqnı Kuveyttan çigenergä mäcbür itkännän soñ ilneñ Könyağındağı şığıylärnen başkütärüen qanlı räveştä bastıru belän bäyläneşle ğäyeplävlär dä bar. Ğıraqlı advokat Salem Çalabiıñ süzlärençä, Saddam östennän xökem protsesı kiläse yılda ğına başlanaçaq kebek. Ä inde qalğan ğäyeplänüçelär östennän xökem protsesınıñ közen ük başlanuı mömkin. Anıñ belderüenä qarağanda, xakimiätlär tanıqlarnı saqlau programmasın da başlap cibärgännär. Bu inde Ğıraqlılarnı ğäyeplänüçelärgä häm Saddamğa qarşı tanıqlıq itärgä qıulandıru öçen eşlänä.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG