70-80 yıl elek tatar awıllarında şundıy xällär bulğan. Yäşlär kiçke uyınnarğa yılğa buyına, taw başına barıp, ber-bersenä taqmaq äytep, bieşep, cırlaşıp küñel açqannar. Nişliseñ, yäşlek bit. Ber yäş yeget belän qara küzle neçkä bille qız arasındağı oçqınnar da şul waqıtta qabınğandır. Gel genä tuğaylıqta, urmanda yal kiçäläre ütkärep bulmıy, könnär salqınaya.
Qaya inde ul awıl yäşlärenä dvoryan, morza balaları kebek zatlı salonnarda arfa, skripka tıñlawlar, aq perçatka kiep, tönge ballarda qoçaqlaşıp iyüllär. Elekke mäçet binasındağı klubqa cıyılıp, şunda taqmaq äyteşkännär. Aldan uq äzerlängän quırtılğan könbağış orlıqları, yäğni semeçkene şartlatıp aşaw, qabığın idängä tökerep, başnı ğorur basıp toru da şäp yegetlär hönäre bulğan.
Xäzer inde zamanalar başqa. Ämma küptän tügel Tatarstannıñ Könçığış rayonınıñ keçkenä ber awılınnan şundıy xäbär kilde. Klubta garmun da, garmunçı da, muzıka qoralları da, magnitofon da yuq ikän. 21nçe ğasırnıñ yäşläre kiçen klubqa çığıp, qızdırğan könbağış orlığın kirtlätälär dä, mäzäklär söylilär, tönlä eşläwçe kibettän sıra kitertep, kümäkläp çömerälär ikän. Portugaliädäge futbolı da kiräkmi, ällä nindi säyäxät turındağı macaralı televidenie uyınnarınıñ, kitap-jurnallarınıñ potı ber tien. Garmunnıñ bulmawın da onıtqan yäşlär xäzer bötenläy biergä telämi ikän.
Şuşı qotoçqıç xälne Qazanda işetep qalıp, “Yaña Ğasır” radiosı aşa här kiçtä tatar diskotekası köyen uynatırğa buldılar. Pänceşämbe kiçendä berençe tatar diskotekası efirğa çıqtı. 9 belän 10 arasında “Azatlıq” radio tapşıruın tıñlıysıñ da, şunda uq radionı sündermiçä, yäşlär diskotekasın tıñlıysıñ. Garmun kiräkmi, barı tik yaxşı radio alğıç qına tabası. Tönge 12gä qädär tatar, ingliz yäki törek köylärenä räxätlänep biesen yäşlär. Bu radiodiskoteka belän tatar yäşlären mawıqtıru fikere kemgä kilgänder – “Yaña Ğasır” radiosı citäkçeläre Miläwşä Aytuğanovağamı yäisä Vyaçeslav Lopatingamı, ä bälki Şämsiä Cihangirovağamı, belmibez. Tatar häm çit il estradasın quşıp uynatu üzgärep, kamilläşep torsa, bälki şähärlärdä, awıllarda ber yulı ber ük köygä yäşlärçä bii başlamabızmı? Menä bu xikmät bulır ide.
Yuğisä, 21nçe ğasır tatar yäşlärenä könbağış çertlätü, sıra çömerep yal itü ber dä kileşmi. Bolay da qarşılıqlı xällär küp. Ber yaqtan bişär million tonna ikmäk üsteräbez, ikençe yaqtan keşegä yallanıp, cir qazırğa da rizalaşabız. Äxmät isemle ber awılda maxsus parniklar tözep, şunda qıyar-promidor üsterergä könyaqtan qaytqan başqa millät keşeläre alınğannar. Ä tegelär ber dä santıy tügel. Eşne oyıştırğannar, ä qıyar-pomidor üsterer öçen säğätenä 10 täñkä tüläp yallağannar. 10 säğät eşliseñ dä, yöz täñkä kesädä. Ay ütkän sayın öç meñ täñkäne şığırdatıp kesägä salasıñ. Läkin bit bu 21nçe ğasır, iqtisatı, agrokompleksı alğa kitkän Tatarstan. Çın äkämät. Cirdä yäşäwçelär üzläre eşne oyıştırıp, uñış üsterep, şähärgä iltep satarğa sälätle. Ä beznekelär qaywaqıt qızdırğan könbağış çirttergändä genä qıyu bulıp çığa.
Gel genä alay tügel älbättä. Bügen genä äle ber señlekäşebez Yevropanıñ iñ çibär üsmer qızları yarışında berençe urınnı alıp, Qazanğa qaytıp töşte. Yäşel Üzändä yäşäwçe 12 yäşlek Daniä Ğobäydüllinağa ciñüçe qalfağın Törkiä prezidentı üze kidergän. Maxsus soraştım, bu mäktäp yäşendäge tatar qızı biügä dä, cırğa da osta ikän. Anıñ könbağış semyänkası çertlätep, kiçke uyınğa çığuın küz aldına kiterep bulmıy. Ä bälki radio oyıştırğan tatar diskotekasına kiler. Kem belä.
Rimzil' Wäli, Qazan.
Qaya inde ul awıl yäşlärenä dvoryan, morza balaları kebek zatlı salonnarda arfa, skripka tıñlawlar, aq perçatka kiep, tönge ballarda qoçaqlaşıp iyüllär. Elekke mäçet binasındağı klubqa cıyılıp, şunda taqmaq äyteşkännär. Aldan uq äzerlängän quırtılğan könbağış orlıqları, yäğni semeçkene şartlatıp aşaw, qabığın idängä tökerep, başnı ğorur basıp toru da şäp yegetlär hönäre bulğan.
Xäzer inde zamanalar başqa. Ämma küptän tügel Tatarstannıñ Könçığış rayonınıñ keçkenä ber awılınnan şundıy xäbär kilde. Klubta garmun da, garmunçı da, muzıka qoralları da, magnitofon da yuq ikän. 21nçe ğasırnıñ yäşläre kiçen klubqa çığıp, qızdırğan könbağış orlığın kirtlätälär dä, mäzäklär söylilär, tönlä eşläwçe kibettän sıra kitertep, kümäkläp çömerälär ikän. Portugaliädäge futbolı da kiräkmi, ällä nindi säyäxät turındağı macaralı televidenie uyınnarınıñ, kitap-jurnallarınıñ potı ber tien. Garmunnıñ bulmawın da onıtqan yäşlär xäzer bötenläy biergä telämi ikän.
Şuşı qotoçqıç xälne Qazanda işetep qalıp, “Yaña Ğasır” radiosı aşa här kiçtä tatar diskotekası köyen uynatırğa buldılar. Pänceşämbe kiçendä berençe tatar diskotekası efirğa çıqtı. 9 belän 10 arasında “Azatlıq” radio tapşıruın tıñlıysıñ da, şunda uq radionı sündermiçä, yäşlär diskotekasın tıñlıysıñ. Garmun kiräkmi, barı tik yaxşı radio alğıç qına tabası. Tönge 12gä qädär tatar, ingliz yäki törek köylärenä räxätlänep biesen yäşlär. Bu radiodiskoteka belän tatar yäşlären mawıqtıru fikere kemgä kilgänder – “Yaña Ğasır” radiosı citäkçeläre Miläwşä Aytuğanovağamı yäisä Vyaçeslav Lopatingamı, ä bälki Şämsiä Cihangirovağamı, belmibez. Tatar häm çit il estradasın quşıp uynatu üzgärep, kamilläşep torsa, bälki şähärlärdä, awıllarda ber yulı ber ük köygä yäşlärçä bii başlamabızmı? Menä bu xikmät bulır ide.
Yuğisä, 21nçe ğasır tatar yäşlärenä könbağış çertlätü, sıra çömerep yal itü ber dä kileşmi. Bolay da qarşılıqlı xällär küp. Ber yaqtan bişär million tonna ikmäk üsteräbez, ikençe yaqtan keşegä yallanıp, cir qazırğa da rizalaşabız. Äxmät isemle ber awılda maxsus parniklar tözep, şunda qıyar-promidor üsterergä könyaqtan qaytqan başqa millät keşeläre alınğannar. Ä tegelär ber dä santıy tügel. Eşne oyıştırğannar, ä qıyar-pomidor üsterer öçen säğätenä 10 täñkä tüläp yallağannar. 10 säğät eşliseñ dä, yöz täñkä kesädä. Ay ütkän sayın öç meñ täñkäne şığırdatıp kesägä salasıñ. Läkin bit bu 21nçe ğasır, iqtisatı, agrokompleksı alğa kitkän Tatarstan. Çın äkämät. Cirdä yäşäwçelär üzläre eşne oyıştırıp, uñış üsterep, şähärgä iltep satarğa sälätle. Ä beznekelär qaywaqıt qızdırğan könbağış çirttergändä genä qıyu bulıp çığa.
Gel genä alay tügel älbättä. Bügen genä äle ber señlekäşebez Yevropanıñ iñ çibär üsmer qızları yarışında berençe urınnı alıp, Qazanğa qaytıp töşte. Yäşel Üzändä yäşäwçe 12 yäşlek Daniä Ğobäydüllinağa ciñüçe qalfağın Törkiä prezidentı üze kidergän. Maxsus soraştım, bu mäktäp yäşendäge tatar qızı biügä dä, cırğa da osta ikän. Anıñ könbağış semyänkası çertlätep, kiçke uyınğa çığuın küz aldına kiterep bulmıy. Ä bälki radio oyıştırğan tatar diskotekasına kiler. Kem belä.
Rimzil' Wäli, Qazan.
