Tatarstanda, Rusiäneñ başqa töbäklärennän ayırmalı bularaq, respublikada yäşäwçe xalıqlarnıñ tellären saqlaw häm üsterü buyınça maxsus qanun häm däwlät programması eşläp kilä. Yış qına alarnı ğämälgä quyu belän Tatarstanda ğına tügel, xätta üzäk mäğlümät çaralarında da qızıqsınalar. Respublikada eşläp kilüçe älege qanun häm telärne saqlaw buyınça däwlät programması tänqit utına bik yış totıla. Ber yaqtan alarnı tatar telen üsterüdä faydaları az, aqçalar da kiräk xätle bülenep birelmi dip ärläsälär, ikençe yaqtan, kiresençä, tatar telen saqlaw öçen aqçalarnı artıq küp taratuda ğäyeplilär.
Menä küptän tügel genä Mäskäwneñ Nezavisimaya gazetada Qazan jurnalistı Vera Postnovanıñ şuşındıy mäğnädäge yazması dönya kürde. Vera Postnova anda Tatarstanda tellär inqilabın romantiklar uylap çığardı. Läkin anıñ cimeşläre belän ğädättägeçä pragmatiklar faydalandı, dip yaza. Jurnalistka süzlärenä qarağanda, cimeşlär şaqtıy ğına sallı ikän. Yazık do byudjeta dovedet, yäğni Tel byudjetqa qädär alıp barır digän mäqälädän kürengänçä, här ministrlıqqa 2004 yılda 200 meñ sum aqça bülenep birelgän, yılına respublikada tatar telen saqlaw, üsterügä häm latin imlasın kertügä 21 millionnan artıq açqa birelä. Dimäk, iske tellär programması eşlägän 10 yılda tatar telenä 217 millionğa yaqın aqça totılğan. Respublika Ministrlar kabinetınıñ Tellärne saqlaw bülege citäkçese Kim Miñnullin fikerençä, bu sannar döreslekkä turı kilmi. Respublikanıñ barlıq ministrlıqlarına da aqça birelmi, birelgännärenä dä nigezdä aqça alar aşa finanslana torğan uqu yortlarına bara. Şulay uq ministrlıqlar xezmätkärläre öçen oyıştırıla torğan tel kurslarına da kitä bu aqça. Mondıy kurslar inde ikençe yıl eşläp kilä, dip söyli ul.
Citmäsä, latin imlasın kertü öçen qaralğan aqçalar, bu eş respublikada älegä tuqtalıp toru säbäple, birelmi dä ikän. Bu 2003 yılğa qädär qabul itelgän Däwlät programmasında ide. Uzıp baruçı yılnıñ közendä qabul iteler dip torğan yaña programmada isä Tellärne üsterügä 10 yılğa 141 millon sum qaralğan. Xäyer, şuşı sannar belän tanıştırğanda Vera Postnova ber faktnı onıtıp cibärä. Mäskäw tarafınnan birelgän tügel, ä Tatarstan byudjetında qaralğan älege aqçalar tatar telen genä tügel, ä respublikada yäşäwçe bar xalıqlar tellären üsterügä bülep birelä.
Gölnaz İlgizär
