7 sentäber könne respublikada dönya kürgän gäcitlärneñ iğtibar üzägendä dä soñğı aralarda Rusiäne genä tügel, ä bar dönyanı teträndergän Beslan faciğäse tora. Här matbağa älege xaqta yaza, terrorğa qarşı çığa, qayğınämälär bastıra, matäm köne uñayınnan törle keşelärneñ fikerlären kiterä. Gäcitlär bitlärendä xalıqtan soraşular da urın alğan. Mäsälän, Восточный экспресс qazanlılardan Xökümät sezne yaqlıy aluğa ışanasızmı, dip sorıy. Şähri Qazan isä, sez balalarığız mondıy xäldä qalmasın öçen närsä eşlädegez, digän sorawğa cawap ezli. Ä Время и деньги gäcite Çto delat’ – Närsä eşlärgä, digän soraw quya. Älege sorawğa Bötentatar ictimaği üzäge räise Räşit Yağfarov, Çeçen suğışın tuqtatu öçen söyläşülär başlarğa kiräk, dip cawap birsä, 26 yäşlek dizayner Leonid Ovçinnikov terroristlarğa qarşı tağın da qırısraq çaralar qullanırğa täqdim itä. Mäğärif ministrı urınbasarı Vera Bogovarova isä, qurqınıçsızlıq çaraların, bigräk tä mäğärif oyışmalarında, köçäytergä çaqıra. Tatarstan yäşläre üzeneñ 7 sentäber sanında Rusiädä soñğı yıllarda bulğan iñ öre terror aktlarınıñ xronikasın kiterä. Şulay uq älege gäcittä Riman Ğilemxanovnıñ Prezident ni äytergä teläde digän isem astında Vladimir Putinnıñ Rusiä xalqına möräcäğäten tıñlağannan soñ tuğan uyları belän urtaqlaşa. Bez xäzer dä milli totrıqlılıq, üzara dus, añlaşıp yäşäw, tigez xoquqlılıq turında küp söylibez, ä tormışta barısı da kiresençä – möselmannardan, İslam dinen totuçılardan büki yasap beterdek, İslamskiy terrorizm digän terminnı ber tartınusız qullanabız, dip yaza Riman Ğilemxanov.
Älege temadan tış sişämbe Tatarstan gäcitlärendä cirle problemalar xaqında da şaqtıy ğına yazmalar oçratıp bula. Mäsälän, Damir Ğismetdin Tatarstan yäşlärendä urın alğan Tekälär häm ğadilär digän mäqäläsendä citäkçelärneñ yullarda maxsus nomerlı maşinalarda bernindi dä qarşılıqsız, yış qına tärtip bozıp yörüläre xaqında söyli. Soñğı yıllarda tormış küzgä kürenep üzgärä, böten yaqtan kapitalizm çalımnarı küzätelä. Läkin ber närsä – ğadi keşe turında qayğırtu mäs’äläse haman säwit çorındağıça qala birä, dip zarlana mäqälä avtorı. Ä Başqortstannıñ Tuymazı şähärennän Tahir Ğäliev şul uq gäcit bitlärendä üzläreneñ respublikalarında radio, televideniedä tatar tele, tatar mädäniäte bötenläy betep baru xaqında söyli. Berniçä misal arasında ul menä nindine dä kiterä. Başqortstannıñ Yuldaş kanalı respublikada yäşäwçe xalıqlarnıñ Yañawıl şähärendä ütkän Berdämlek festivalen kürsätte. Şunda festival’ne açıp cibärüçelär mäydanğa cıyılğan xalıqnı üç teldä - başqort, rus häm... ingliz telendä sälämlädelär, dip ğäcäplänä Tuymazıdan Tahir Ğäliev. Ä atnasına xäzer öç märtäbä çığa başlağan Восточный экспресс üzeneñ sişämbe sanında Qazan şähäreneñ toraq idäräse yärdämendä fatirsız qalğan Cälälievlär ğailäse xaqında yaza. Alarnıñ şäxsi yortların yul tözü säbäple sütkännär, ä yaña birgän fatir inde başqa keşegä satılğan bulıp çıqqan. Xäzer Cälälievlär ğailäse bu oçraqta kemne mäxkämägä birergä soñ, digän sorawğa cawap ezlilär.
Gölnaz İlgizär
