Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qanun kem yağında?


Sverdlov ölkäse cirendä ağımdağı yılnıñ 19 yünendä qabul itelgän cirle üzidarälär turındağı yaña federal qanunnı ğämälgä kertü protsessı bara. Cirle xakimiätlärgä xalıq ixtıyacların xäl itüdä kübräk mömkinçelek buldıru xoquqların birügä yünältelgän qanunnı urınnarda ällä añlap betermilär, ällä üzlärençä borırğa mataşalar. Härxäldä, Tübän Sırğa rayonınıñ Mixaylovski şähäre tiräsendäge awıllarnı “Şähär okrugı” itü turındağı initsiativa aldınğı cämäğätçelek tarafınnan bik zur qarşılıq tudırdı.

- “Mixaylovski tiräsendäge tatar häm başqort awılların şähär okrugı itep yasaw, berençedän, awıl xalqı öçen qaralğan taşlamalarnı kimetä, şähär başlığınıñ awıl cirläre baylığı östennän avtoritar xakimlegen köçäytä, cir häm milek öçen salımnarnı arttırırğa mömkinçelek tudıra, mäğärif, mädäniät ölkäsendä dä awıl xalqı zur zıyan küräçäk, - dip sanıy Rifqät İsmagilov, - Mondıy xäl tarixta berençe tapqır ğına tügel. Perspektivasız awıllar, industriäläşterü çorların üttek inde. Näticädä tel dä yuğaldı, tärtip tä bette. Bu bez ğomumi massada erep yuğalabız, başqort telen, tatar telen, mädäniätıbıznı qurqınıç astına quyabız digän süz”.

Rifqät Tağat ulı İsmagilov Ufa Şigere awılında tuıp üskän keşe. Bügenge köndä ul ekonomik fännär kandidatı, Yekaterinburg awıl xucalığı akademiäse dotsentı. Tuğan yağı problemalarına bitaraf qala almıyça, başqort häm tatar awılların kertep, Mixaylovski şähäre okrugın ayıru turında noyäber ayına bilgelängän referendumnı ütkärergä qarşı oyıştırılğan initsiativ törkemne citäkli ul. Rifqat äfände bu cirlärneñ tarixı, qazılma baylıqları turında küp kenä fänni beleşmälär tuplağan. Ufadan bäysez ekspert çaqırtıp kitergän.

Bötendönya başqort qorıltayı başqarma komitetı tarafınnan ekspert itep cibärelgän, töp xalıqlar xoquqları buyınça ictimaği qurqınıçsızlıq problemaları belgeçe Änwär äfände Yumagulov, barlıq dokumentlarnı töptän öyrängännän soñ, referendum ütkärü turında qabul itelgän qararnı nigezsez dip taptı. Anıñ fikerençä, referendum qayber eş iäläreneñ milliardlap dollar kerem alırğa yunältelgän mänfäğätlären yaqlaw eçen oyıştırılaçaq. Bu cirlärdä 50 million tonna neft, 50 milliard kubometr gaz, platina häm başqa qazılma baylıqlarnıñ buluı inde isbat itelgän. Bu baylıqlarnı üzlärenä alu niäte belän, awıl xalqın mäñgelek baylıq – cirdän, xucalıq itü xoquqınnan mäxrüm itü protsessı bara di ul.

Rifqät İsmagilov, Änwär Yumagulov häm initsiativ gruppanıñ başqa äğzaları awıllarğa yörep, xalıq belän aralaşqannar, bu turıda küp kenä süzlär alıp barğannar. Rifqät äfände äytüençä, reformalardan arıp betkän xalıq bu xällärne belmi. Xalıq arasında añlatu eşläre alıp baruçı yuq. Ä üz mänfäğätlären yaqlarğa omtıluçılar xalıqnıñ belmäwennän faydalanıp qalırğa tırışalar.

Mondıy xälgä yul quymas öçen, initsiativ gruppa xatlar belän ölkä xakimiäte citäkçelärenä, ölkä duması deputatlarına, Sverdlov ölkäse Qanunnar Cıyılışı wäkillär palatasına häm başqa küp kenä räsmi orğannarğa möräcäğät itte.

Bu keşelärneñ maqsatı – qanunsız referendumnı buldırmaw, awıllarnı ayırım üzidarägä berläşterep, üz cirläre belän üzläre idärä itärgä xoquq birü. Öç yöz yıldan artıq tarixı bulğan awıllarnı şähär qaramağına birep, xalıqnı cirsez qaldıruğa yul quymaw.

Bügenge köndä üz cirenä bitaraf bulmağan bu keşelär räsmi orğannardan cawap kötä.

Fäwiä Safiullina, Yekaterinburg
XS
SM
MD
LG