Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarlarda möselman mäğärif sisteması nindi bulırğa tieş?


Çärşämbe könne Tarix institutında “Tatarlarda möselman dini mäğärif sisteması: tarixı, xäzerge xäle, kiläçäge” digän fänni-ğamäli konferensiä uzdı. Köne buyı däwam itkän konferensiädä ğalimnär, tatar cämäğätçelege, dini oyışma wäkilläre, yäş belgeçlär qatnaştı. Çığışlarda kübräk bügenge köndäge häm inqilabqa qädär bulğan dini uqu yortları, tögälräk äytkändä mädräsälärdäge belem birü sisteması çağıştırıp qaraldı. 19 ğasırda mädräsälär tatar bayları tarafınnan finanslansa, xäzerge köndä dini uqu yortlarınıñ xälläre awır buluı äytelde. Mäsälän “Möxämmädiä” mädräsäseneñ eçke häm tışqı qiäfäte şul qädär fäqir. Qazannıñ 1000 yıllığı uñayınnan obyektlarnı finanslaw programmasına küp obyektlar kertelgän, ä Möxämmädiä mädräsäse isemlektä yuq. Xätta bäyrämgä kiläçäk qunaqlardan oyat dielde konferensiädä. Äytergä kiräk, bu mädräsädä çit töbäklärdän kilep dini belem aluçı millättäşlärebez dä şaqtıy. Alarnıñ kübese qızğanıçqa tuğan telen belmi. Konferensiädä älege tema buyınça da şaqtıy fiker alışular buldı. Ğomumän, dini uqu yortlarında tatar tele az birelä. Bilgele bulğança, 90 yıllar başında dini belem birüçe belgeçlär qıtlığı kilep bastı. Häm kadrlar aşığıç räweştä äzerlänä başladı. Ä sıyfat yağın älläni tikşermädelär. Uqıtuçılarnıñ kübese tatar tele, tatar xalıq traditsiälären belmi. Bu xaqta “Möxämmädiä” mädräsäseneñ uqu eşläre buyınça prorektorı Zölfät Gabdullin

Härber uqıtuçı üzeneñ uqıta torğan fänen yaxşı belergä tieş. Ämma bezneñ dini uqu yortlarındağı uqıtuçılarınıñ küpçelege qızğanıçqa tatar telen, traditsiälärne belmi. Şuña kadrlarnı üzebezneñ mädräsädä tärbiälärgä kiräk.

Konferensiädä şulay uq dini belem alu belän genä alğa kitep bulmaw turında da fikerlär yañğıradı. Ğäräp illäreneñ kübese uqu sisteması täcribäsen Yevropa illärennän aluları äytelde. Alğa kitkän illär belän elemtädä yäşärgä kiräk häm respublikadağı mädräsälär belän genä çiklänmiçä, dönyawi belem alu öçen çit il uqu yortlarına çığıp täcribä alu kiräklegen assızıqladı ğalimnär. Säyäsätçe Räfıyk Möxämmätşin elekke zamannarda mädräsälärdä xätta çit illärdä çıqqan kitaplarnı qullanu tıyılğan buluın bilgeläp uzdı. Bilgele, bügenge köndä dini uqu yortlarında dönyawi fännärgä iğtibar şaqtıy birelä. Mäsälän Rossiä İslam universitetında 3000 säğätneñ 1000 genä dini fännärgä nigezlängän. Monnan tış ğalimnär tağın Mäğärif ministrlığı belän Tatarstan möselmannarı Diniä näzaräteneñ urtaq eşçänlege, dini uqu yortı betergän studentlarnıñ eşkä urnaşu mä’sälälären, dini belem birü programması, däresleklär turında söyläştelär.

Landış Xarrasova

XS
SM
MD
LG