Qazan yañadan Böyek İdel yulı uza torğan şähär wäkilläreneñ oçraşu urınında äylände. 26 üktäber kiçendä UNESCO oyışması, Qazan şähär idäräse qatnaşlığında «Böyek İdel yulı» proyektınıñ yaña ber öleşe başlandı. Bu yulı fänni cıyınıñ töp teması – mäğärif häm zamança texnologiälär. Zamanında milli xäräkät wäkilläre, Tatarstan möstäqillege öçen köräşkän waqıtta, respublikanıñ başqa däwlätlär belän çiklären İdel yılğasınıñ töbennän uzdırırğa täqdim itkän ide. Xäzerge waqıtta, İdel berläşterüçe faktor bulıp tora. Kaspiy, Baltiq, Qara diñgez buylarında, İdel yarlarında urnaşqan däwlät wäkilläre tarafınnan, inde berniçä yıl rättän, urtaq mirasnı saqlaw häm totrıqlı üseşne tä’min itü mäs’älälären tikşerü bara. 2004 yılnıñ cäyendä İdel yulı buylap oyıştırıla torğan säfärlärneñ soñğısı ütte, ämma proyekt anıñ belän genä tämamlanmadı. Şuşı könnärdä Qazanda bara torğan xalıqara seminar älege «Böyek İdel yulı» proyektınıñ däwamı bulıp tora. Seminarğa proyektqa kergän däwlätlär, mädäni häm mäğärif oyışmalarnıñ wäkilläre qatnaşa. UNESCO oyışmasınıñ Qazandağı mäktäbe, İdärä häm biznes institutı da, seminarnı oyıştıruğa üz öleşen kertte. 26 üktäber kiçendä, «Qazan» milli mädäni üzägendä xalıqara cıyınıñ açılu tantanası buldı, ä 27 üktäberdä, fänni cämäğätçelek, notıqlar tıñladı, seksiälärgä bülenep eşläde. UNESCOnıñ informatsiä häm kommunikatsiä komitetı wäkilläre, seminarda çığış yasap şuşı xalıqara oyışmasınıñ belem birü programmaları belän tanıştırdı. UNESCO wäkilläre äytkänçä, alar cirle mäğärif sistemaları belän xezmättäşlek itärgä äzer. UNESCOnıñ kommunkatisiä häm informatsiä bülege wäkile Richard Charlz Holmkvist, Azatliq radiosına birgän interwyusında tübändägelärne äytte: «UNESCOnıñ 6 räsmi tele bulsa da, oyışma, dönyanıñ küp törle buluın häm küp tellärdä söyläşüen kürergä telär ide. Oyışma az sanlı xalıqlarnıñ tellären saqlaw häm alarnıñ kübräk qullanuğa yunälgän programmalarına teläktäşlek kürsätä.» Seminar barışında «Böyek İdel yulı» proyektı qısalarında, belem birü programmasınıñ töp nigezlämäse tikşereläçäk. Şulay uq, anda UNESCO mäktäpläreneñ eşçänlege tikşereläçäk, belem birü programmalarında zamança texnologiälärne qullanu turında süz baraçaq. Älege fänni cıyın, «Qazan» milli mädäni üzägendä 29 üktäbergä qädär däwam itä.
Bikä Timerova. .
