Accessibility links

Кайнар хәбәр

“Tatarstan”jurnalınıñ 10 sanına küzätü


“Tatarstan” jurnalınıñ bu 10 sanı Tatar matbuğatı turındağı Azat Axunovnıñ tänqidi yazması belän üzenä cälep itä. Ul bu yazması belän jurnalnıñ 7 sanında Waxit Şärapovnıñ “Çuyın qälämnär”dip atalğan yazmasına bäxäskä quşıla. Avtor Tatarstan massaküläm mäğlümat çaraları tiräsendäge ğädäti bulmağan wäzğıyätne küzdän ütkärä , tatar gazetaları häm jurnallarınıñ näticälelege häm maqsatçanlığı probleması ölgerep citkänlege, alarnıñ däräcäsen kütärü turında fiker yörtä. Ämma “Tatarstan” jurnalı redaksiäse , bäxäskä kergän avtorlarnıñ bar fikerläre belän dä kileşmi, - dip iskärtä jurnal üz isemennän. Tik şulay bulsa da, “Tatarstan” jurnalı üze dä bik tatar problemasın kütärüdä yuğarı basqıçta tora almağanın üz bitlärendä iqrar itsä dä, bu yazmanı bastırıp jurnalistlarnı açıqtan -açıq söyläşügä çaqıra.Ä Azat Axunovnıñ närsäne açıqlıysı kilä soñ ? Başta ul bäysez matbuğat turında fiker yörtä. Anıñ äytüençä, bäysez matbuğat närsä turında yaza soñ?,-dip isemlägän bülegendä, bäysez matbuğat ul kübräk şäxsän keşeneñ mänfägat'lären alğa çığara. Ä bügenge köndä andıy matbuğatnıñ berençe maqsatı tabış, kerem, çığım belän bäyle. Häm dä ul ikençedän, şulay uq rus matbuğatına da xas bulğan närsä, gäzitlärne yazdırıp aluçı äbünäçelärneñ küläme häm alarnıñ ixtıyacın kürü belän bäyle. Ä bu inde tatar äbünäçelären saqlap qalır öçen, alarnıñ ixtiacın ütärgä , alar arbasına utırırğa mäcbür, digän süz. Mondıy matbuğatnı bäyäsez matbuğat dip äytep bulamı soñ?,-dip Tatarstanda basılıp çığuçı gäzitlärneñ eçtälegen tänqitläp tezep kitä. Monda inde, “elep aldım, selkep saldım” sänägenä eläkkän gäzitlär: “Urtaq tüşäk”, 26 meñ danä belän bastırıluçı “Aqçarlaq” gäzitlären uqığanda , “çäçlär ürä tora” di ul. Ä tatarça yazılğan gäzitlärne şähärdä aldıruçılar bik az. Awılda yäşägän, millätne qoyuçı uquçılarğa , milli qimmätlärgä qurqınıç tudıruçı Mäskäw dä tügel, N'yu-York ta tügel , ä Qazan şähäre.”,- di ul. Ruxi yaqtan bu gäzitlärgä yaqın torğan ”Bezneñ gäcit” belän töreklär çığara torğan “Zaman-Tatarstan” gäcite dä bik yıraq kitmägän. Xatın-qız belän ir-atnıñ cämiğı qıluı turındağı yazmalar belän tulğan bu gäzitlär, şulay itep kibetlärgä dä çıqmıyça awıllarğa tarala. Häm anda üz eşen başqara. “Däwlät xezmätendägelär”dip atağan isem astındağı bülegendä Azat Axunov, däwlät basmalarına kilgändä, alarnı, ni öçen respublikanı tänqitlägän äsärlär tudıra almıysız dip sügü, älbättä döres bulmas ide. Çönki alarnı ğämälgä quyuçı da, alarğa xezmät xaqı tüläwçe dä, şuşı respublikanıñ xakimiäte. Häm şuşı uq xakimiät alıp barğan säyäsätkä xezmät itüçe basmalar. Ul Qazanda da şulay, häm Rossiä buyınça başqa töbäklärdä dä şulay. Ä şulay da Rossiä gäzitlärendä eşläwçe jurnalistlarnıñ real' faktlarnı kiterep täqdimle tänqit belän çığuın Mintimer Şäymiev xuplıy,- di yazma avtorı. Ä bezneñ respublika gäzitläre baş möxärrirläreneñ cirle xakimiätlärne tänqitlärgä yöräkläre citmi,- dip “Watanım Tatarstan” belän “Şähri Qazan” gäziten pux-prax kiterä. Alarnıñ ikese dä ber tösle häm ber ük törle närsälärne yaqtırtuları turında tezep kitä. Baş möxärrirlärne üzgärtep toruğa da qaramastan , gäzitlär ğädättägeçä eşläwlären däwam itälär, di ul. Möstäqillek öçen köräşüne çağıldırğan , gäzitlärdä tatar teleneñ qullanılışın kiñäytü mäs’äläläre turındağı yazmalarnıñ bulmawı, xalıqnıñ milli üzañın üstererlek materiallar basılmawı, bu gäzitlärgä “yäş köçlär” taläp itä axrısı, di avtor. Nişlärgä?- digän sorawğa Azat Axunov, TR Prezidentı Mintimer Şäymiev , xalıqnı telefon belän tä'min itüdä awropaçılardan ürnäk alırğa täqdim itsä , ä nigä soñ äle bezgä matbuğatta bu yunäleşne qullanmasqa?-di ul. Monıñ öçen redaksiälärgä artıq bulmas ide, zamança iqtisat qanunnarın cigep, bazar mönäsäbätlären öyränü maqsatı belän ezlänülär alıp barunı tä'min itü öçen , tağın ber möxärrir wazıyfasın kertü. Ägär Tatarstannıñ çınlap ta yuğarı däräcäle mädäni mäğrifätle,şärexle xalqı bar ikän, respublikanıñ üseş kürsätkeçe bulıp torğan, anıñ waqıtlı matbuğatı da şul yuğarılıqta bulırğa tieş.”-dip tämamlıy fikeren Azat Axunov. Bu bäxäskä tağın kem quşılır, bez sezgä jurnalnıñ aldağı sanında söylärbez. Jurnalda pozitiv materiallar da şaqtıy. Şundıylar arasında tatar möxitendä cırlar avtorı bularaq tanılğan Äxmät Sattarov “Tatarstan” jurnalı uquçılarına tağın ber yağı belän açıla . Ul da bulsa , Mäskäw Kreml'neñ ölkän metrdotele bulıp eşlägän ikän. Bu keşe un yıldan artıq Sovetlar Soyuzınıñ yuğarı dairädäge partiä citäkçelärenä xezmät kürsätkän. Jurnal bitlärendä şaqqattırırlıq tağın ber tatar keşese turında Rafis İzmaylov yazması birelä.Ul distälärçä iñ biek taw tübälärenä kütärelgän ğalim häm al'pinist Al'bert İsxaqov belän äñgämä ütkärgän. Tamırları belän Başqortstan häm Tatarstan belän bäyle bulğan, ä bügenge köndä Mäskäwdä yäşäwçe tatar keşese Rossiä belän Tatarstan älämnären Fransiädäge Monblan tawı tübäsenä qadağan. Ul 8040 metrlı biekleklärgä dä kütärelgän al'pinist. Başqortstandağı küplär mengän 1452 metrlı İrämäl tawınıñ bieklege belän çağıştırsaq, çamalarğa bula inde ul Al'bert İsxaqov mengän tawlarnıñ bieklegen. Şulay uq “Tatarstan” jurnalınıñ bu oktäber sanında tatar sänğäten çit illärdä tanıtqan talantlı rässam İskändär Rafiqov belän Liliä Gilyazovanıñ äñgämäse birelä. Ğ.Tuqay isemendäge TR däwlät büläge iäse tatar xalıq rässamı İskändär Rafiqov 75 yäşlek yubileyın häm icat ölkäsendä 50 yıllıq eşçänlegen 25 oktäberdä Tinçurin teatr binasında uzdıraçaq. Mälikä Basıyr Qazan.
XS
SM
MD
LG