Accessibility links

AİDS Köne: Rusiädäge xällär


Bügen dönyada AİDS köne. Russiädä AİDS auıruına kitergän virus yoqqan keşelärneñ sanı ber milion tiräsendä dip xisaplana. Moña qarşı köräş öçen bilgelängän fondlarnıñ citärlek bulmauı häm xökümätneñ iğtibarsızlığı säbäple, problem yaqın kiläçäktä kiskennäşäçäk. Däres, bügenge köndä AİDS säbäple hälak buluçılar sanı Russiädä zur bulmasa da, kiläse yıllarda ul artaçaq.

Russiädä AİDSqa kitergän virus infeksiäseneñ berençe dulqını yaqınça 10 yıl elek mäğlum buldı. Läkin, näticäse älegäçä kisken bulmadı. Russiädä bügengäçä 5 meñnän kimeräk keşe AİDStan hälak buldı dip belderelä. Läkin, bu üzgäräçäk kebek. Holandiäneñ elekke Sovetlar Berlegendä yoğışlı xastalıqlarğa qarşı köräşüçe AİDSqa qarşı Könçığış-Könbatış Fondınıñ başqarma direktorı Reean van der Brak bu xaqta radiobız xäbärçesenä bolay dide.

Audio

"Bez ike-öç yıl eçendä bu xastalıqtan ülüçelär sanınıñ kinättän artuın küräçäkbez. Berençe 100 meñ keşe 2007-nçe yılda ülä başlayaçaq. Bu törkemdäge keşelär virusnı 96-nçe 97-nçe yıllarda eläktergännär."

Van de Braknıñ oyışması AİDS çireneñ cäyelüenä qarşı häm cämağätçelektä häm törmälärdä köräş alıp bara häm bu mäsälädä Rusisäneñ sälämätlekne saqlau häm yustisiä ministerlege belän xezmätätşlek itä. Anıñ süzlärneçä, Kremlneñ bu yoğışlı xastalıqqa reaksiäse bik yomışaq buldı. Ağımdağı federal budjetta köräş öçen nibarı 5 milion dolar bilgelängän. Van de Braknıñ xiaplaularına qarağanda, Russiädä AİDSqa qarşı programma öçen yılına 220 belän 250 milion dolar arasında aqça kiräk. Dönya Sälämätlekne Saqlau Oyığması häm BMOnıñ AİDS agentlığı rapportlarına qarağanda, kiläse dulqın AİDS epidemiäse Russiädä, Hindostan häm Qıtayda bulaçaq. Bu inde unar milion keşe bu çir belän auırayaçaq digän süz. BMOsı Spid Agentlığı başlığı Peter Piot , bu çirne dönya iminlegenä qurqınıç tudırğan atom terrorizmı belän çağıştırdı. Şulay uq yoğışnıñ Yevropa Berlegeneñ könçığış çiklärenä qädäre cäyelü qurqınıçınıñ buluın da äytte. Braknıñ fikerençä, Russiä üzenneñ AİDS politikasın üzgärtmägän xäldä . çir taralaçaq häm kiläse berniçä yılda Russiädä 4 milion tiräsendä yäşüsmergä bu virus yoğaçaq. Küpkenä ruslar bu çir tik narkomannarğa häm homoseksualarğa ğına qarıy dip uylıylar. Läkin, bu xata. Dönyanıñ başqa töbäklärendä bulğanı kebek Russiädä dä bu çir censi mönäsäbät yulı belän cämağätçelekkä berençe oçraqta xatın-qızlarğa küçö.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG