Mäskäv belän Washington arasındağı mönäsäbätlär soñğı vaqıtlarda naçarlana töşte. Monı prezident Putinneñ Ğıraqta 30-nçe ğinvarda saylaular ütkärü planın tänqitläve dä . Sofiada ütkärelgän konferensiädä yasalğan belderülär dä kürsätä. Tänqitlär Könbatış Mäskävne Ukrainadağı prezident saylaularına tıqşınuda ğäyeplägännän soñ kiskennäşte. Putin Russiä taraftarı kandidat Yanukoviçnı açıqtan açıq yaqlağanı kebek, saylaulanıñ räsmi näticäse räveştä iğlan itelmästän ük anı täbriklärgä dä aşıqtı. Ukrain Yuğarı Mäxkämäse saylaularda xärämläşülärneñ buluı säbäple, anıñ nticäsen köçtän çığarğaç ta, ikençe tur saylaularnı yañadan ütkärügä qarşı buluın açıqça belderde. Läkin, Ukrainada ikençe tur saylaular 26-nçe Dikäberdä bulaçaq. Şulay itep Ukrainada saylaular mäsäläse ike il arasındağı mänäsäbätlärgä külägä töşerde. Putin AQŞnıñ Ğıraqqa xärbi intervensiäsenä qarşı çıqqan bulsa da, Saddam bärep töşerelgännän soñ, AQŞnıñ säyäsäten açıqtan-açıq tänqitlävdän totlıp qalğan ide. Ä inde Hindostanda çaqta qorallı bäreleşlär barğanda, demokratik saylaular bula almıy dip belderde häm Washingtonnı xalıqara mäsälälärdä üz diktatın urnaştırırğa tırışuda ğäyepläde. Putin Ğıraqnıñ vaqıtlı premiere Alawi belän oçraşqanda da anda saylaularnı kiläse ayda ütkärüne küz alına kiterä almauın belderde.
Audio
Säyäsätçelär, dävlät eşlekleläreneñ xätere zäğif bula dilär. Putin dä, Ğıraqta bäreleşlär barğanda demokratik saylaular ütkärep bulmıy dip beldergändä, Çeçnädä yaqınça şundıy uq şartlarda beniçä märtäbä ütkärelgän saylaularnı demokratik, ğadel , irekle dip bäyälägänen onıtqan bulırğa tieş. Russiäneñ tışqı eşlär ministere Sergey Lavrov Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Konferensiäseneñ Sofiada bulğan utırışında, Könbatışnı bu oyışmanı elekke sovet respublikalarına täsir itü öçen faydalanuda ğäyepläde. Ul Ukrainanıñ isemen telgä almasa da , tel töbendä närsä yatqanı açıq bilgele ide. AQŞ dävlät sekretarı Powell şunduq reaksiä kürsätte. Ul monda süz täsir turında tügel, ä ber ilgä üzen idarä itäçäk şäxeslärne saylau mömkinlegen birü turında bara dip belderde. Şulay uq Russiädä qanunçılıqnıñ häm mätbuğat ireklegeneñ torışına borçıluın belderde. Mäskävneñ Moldova häm Görcstannan üz ğäskärlären çığaru eşen suzuına da şikayät belderde. Mäskävdäge Carnegie İnstitutı xezmätkäre Dmitri Treninneñ fikerençä, Putin Ukrainadağı vaqiğälär üzen şäxsän kimsette dip bäyäli.
Audio
"Putin Ukrainada bulıp yatqan vaqiğälärne AQŞ oyıştırğan, maqsätı Ukrainadağı xäzerge rejimnı cimerep, anı Könbatış yaqlısı belän almaştıru , Ukrainanı Russiädän ayırıp, anıñ Russiä häm elekke sovet respublikaları belän elemtälären kimetü , Ukrainanı Russiä çigendäge Könbatış tışqı säyäsäteneñ bazası xälenä kiterergä tırışu dip bäyäli."
Trenin mondıy analiznñ obyejtivlığı turında bäxäsläşep bula, salqın suğış modeleneñ çınbarlıq xälenä kilü ixtimallağ bar digän fiker belderde. Mäskävdäge AQŞ-Kanada İnstitutınnan Viktor Kremenyuk da monıñ belän kileşä.
Audio
"Salqın suğış modelenä qayttıq dip äytä almıym. Läkin, anda kire qaytu qurqınıçı bar. Bu citdi qurqınıç. İke yaqnıñ citäkçeläre dä monı añlamasa , Salqın suğışqa kire qaytunı buldırmas öçen aşığıç çaralar kürmäsälär bez anda şıvıy alabız."
Buş administratsiäse Mäskäv belän mönäsäbätlärdä citdi kierenkelek yuq digän fikerdä. Dävlät Departamentı süzçese Ereli Powell häm Lavrovnıñ belderülärennän soñ da, uñay näräslär küp, älbättä qayber mäsälälärdä fiker ayrımalıqları da bar dip belderde. Washingtondağı Kato institutı ğalimı Ted Galen Carpenter radioıbz xäbärçesenä birgän ängämäsendä Buş administratsiäse Putin belän yaxşı mönäsäbättä torırğa teli, çönki ul Russiä, terrorğa qarşı suğış, BMOsı İminlek Şurasında yaqlau, Tönyaq Korea häm İrannıñ atom qoralları mäsäläsendä yardäm itä alır dip ışana , şul säbäple balans totarğa tırışa dip belderde. Läkin, başqa fikerdäge belgeşlär dä bar. George Washington Universitetınıñ professorı James Goldgierneñ fikerençä, Washington elekke sovet kiñlegendä demokratiä häm keşe xoquqların yaqlau mäsäläsen kütärep çığu belän Russiäne çitläşterermen dip borçılmasqa tieş.
Audio
"Bez Russiä turında söylämiçä, Ukrain turında söyli alabız häm söylärgä tieşbez dä. Bu Salqın suğış mäsäläse tügel. Bu AQŞ ciñde, Russiä ciñelde digän mäsälä dä tügel. Bu Ukrainada üzgäreşlär turında. Putin üze Salqın Suğış çorı äytemnäre belän söylävne sayladı. Ul bülgäläv telen qullana. Bezneñ monı qabul itüebez öçen säbäp yuq."
Goldgier Carpenteneñ analizın kire qağıp , Russiä global mäsälälärdä AQŞnıñ yaxşı partnerı kebek ber dä xäräkät itmi, şul säbäple ikeyaqlı mönäsäbätlärne yañadan bilgelärgä kiräk bulaçaq digän fikerdä.
Färit İdelle, Praga.
Audio
Säyäsätçelär, dävlät eşlekleläreneñ xätere zäğif bula dilär. Putin dä, Ğıraqta bäreleşlär barğanda demokratik saylaular ütkärep bulmıy dip beldergändä, Çeçnädä yaqınça şundıy uq şartlarda beniçä märtäbä ütkärelgän saylaularnı demokratik, ğadel , irekle dip bäyälägänen onıtqan bulırğa tieş. Russiäneñ tışqı eşlär ministere Sergey Lavrov Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Konferensiäseneñ Sofiada bulğan utırışında, Könbatışnı bu oyışmanı elekke sovet respublikalarına täsir itü öçen faydalanuda ğäyepläde. Ul Ukrainanıñ isemen telgä almasa da , tel töbendä närsä yatqanı açıq bilgele ide. AQŞ dävlät sekretarı Powell şunduq reaksiä kürsätte. Ul monda süz täsir turında tügel, ä ber ilgä üzen idarä itäçäk şäxeslärne saylau mömkinlegen birü turında bara dip belderde. Şulay uq Russiädä qanunçılıqnıñ häm mätbuğat ireklegeneñ torışına borçıluın belderde. Mäskävneñ Moldova häm Görcstannan üz ğäskärlären çığaru eşen suzuına da şikayät belderde. Mäskävdäge Carnegie İnstitutı xezmätkäre Dmitri Treninneñ fikerençä, Putin Ukrainadağı vaqiğälär üzen şäxsän kimsette dip bäyäli.
Audio
"Putin Ukrainada bulıp yatqan vaqiğälärne AQŞ oyıştırğan, maqsätı Ukrainadağı xäzerge rejimnı cimerep, anı Könbatış yaqlısı belän almaştıru , Ukrainanı Russiädän ayırıp, anıñ Russiä häm elekke sovet respublikaları belän elemtälären kimetü , Ukrainanı Russiä çigendäge Könbatış tışqı säyäsäteneñ bazası xälenä kiterergä tırışu dip bäyäli."
Trenin mondıy analiznñ obyejtivlığı turında bäxäsläşep bula, salqın suğış modeleneñ çınbarlıq xälenä kilü ixtimallağ bar digän fiker belderde. Mäskävdäge AQŞ-Kanada İnstitutınnan Viktor Kremenyuk da monıñ belän kileşä.
Audio
"Salqın suğış modelenä qayttıq dip äytä almıym. Läkin, anda kire qaytu qurqınıçı bar. Bu citdi qurqınıç. İke yaqnıñ citäkçeläre dä monı añlamasa , Salqın suğışqa kire qaytunı buldırmas öçen aşığıç çaralar kürmäsälär bez anda şıvıy alabız."
Buş administratsiäse Mäskäv belän mönäsäbätlärdä citdi kierenkelek yuq digän fikerdä. Dävlät Departamentı süzçese Ereli Powell häm Lavrovnıñ belderülärennän soñ da, uñay näräslär küp, älbättä qayber mäsälälärdä fiker ayrımalıqları da bar dip belderde. Washingtondağı Kato institutı ğalimı Ted Galen Carpenter radioıbz xäbärçesenä birgän ängämäsendä Buş administratsiäse Putin belän yaxşı mönäsäbättä torırğa teli, çönki ul Russiä, terrorğa qarşı suğış, BMOsı İminlek Şurasında yaqlau, Tönyaq Korea häm İrannıñ atom qoralları mäsäläsendä yardäm itä alır dip ışana , şul säbäple balans totarğa tırışa dip belderde. Läkin, başqa fikerdäge belgeşlär dä bar. George Washington Universitetınıñ professorı James Goldgierneñ fikerençä, Washington elekke sovet kiñlegendä demokratiä häm keşe xoquqların yaqlau mäsäläsen kütärep çığu belän Russiäne çitläşterermen dip borçılmasqa tieş.
Audio
"Bez Russiä turında söylämiçä, Ukrain turında söyli alabız häm söylärgä tieşbez dä. Bu Salqın suğış mäsäläse tügel. Bu AQŞ ciñde, Russiä ciñelde digän mäsälä dä tügel. Bu Ukrainada üzgäreşlär turında. Putin üze Salqın Suğış çorı äytemnäre belän söylävne sayladı. Ul bülgäläv telen qullana. Bezneñ monı qabul itüebez öçen säbäp yuq."
Goldgier Carpenteneñ analizın kire qağıp , Russiä global mäsälälärdä AQŞnıñ yaxşı partnerı kebek ber dä xäräkät itmi, şul säbäple ikeyaqlı mönäsäbätlärne yañadan bilgelärgä kiräk bulaçaq digän fikerdä.
Färit İdelle, Praga.