Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ häm Britaniä Ğiraqtağı saylawlardan soñ xalıqara yardämneñ artuına ömetlänä


Saylawlarda Ğiraq xalqınıñ çağıştırmaça aktiv qantaşuınnan soñ BMO, Yewropa Berlege häm NATOdan Ğiraqnı tözekländerü eşlärendä yardäm täqdim itte. AQŞ häm Britaniä ike yıl elek AQŞ citäkçelegendä Säddam Xösäinne bärep töşergännän soñ däwam itkän xalıqara büleneşneñ betüenä häm Ğiraqqa yardämneñ artuına ömetlänülären belderä. Ämma Ğiraqnı säyäsi häm iqtisadıy tözekländerü eşlärenä tiz arada yardämneñ artuın iminlek öçen borçılular totqarlarğa mömkin.

Ğiraqtağı saylawlanıñ näticäläre äle bilgesez. Berniçä kön kötärgä kiräk bulaçaq. Ämma qayber möhim xalıqara oyışmalardan yardäm täqdimnäre inde xäzer ük kilä başladı. BMO, Yewropa Berlege häm NATO saylawlar näticäsendä qanunlı xakimiät barlıqqa kilüen tanıp yardäm täqdimnären yañarttı. Yözlärçä million dollarlıq yardäm, yaña konstitutsiä äzerlärgä, iminlek köçlären, xäkimnärne öyrätergä bulışlıq täqdim itelde. Şul uq waqıtta iminlek problemaları ilne tözekländerü eşen qatlawlandıraçaq dielä.

NATO Ğiraqta yuğarı ofitserlarğa künegülär birü öçen ber yözläp xezmätkären Bağdadqa cibärde. Ämma başqaladan cittä xärbi citäkçelär äzerläw öçen citärlek uqıtuçılar taba almadı. Düşämbe könne NATO general'' sekretare Jaap de Hoop Scheffer Ğiraqtağı häm annan cittäge künegülär turında bolay dide.

AUDİO: Xäzer bez künegülär birü eşeneñ berençe öleşen oyıştırıp cibärdek häm ul bara. Belüegezçä, künegülär mäs''äläsendä bezneñ niätlärebez kübräk. Bağdad yanında künegülär akademiäse açarğa niätlibez. Häm bez xäzer näq şunı eşlärgä cıyınabız. Minemçä, bu saylawlardan soñ, il eçendäge künegülärdän tış, çittäge NATO mäktäplärendä künegülär dä artır.

BMO General'' Sekretare Kofi Annan yaña konstitutsiä äzerläwdä häm anı referendum aşa ütkärüdä yardäm täqdim itte. İminlek citmäw säbäple bu saylawlarda Ğiraqta BMOnıñ barı 40-lap qına saylaw xezmätkäre eşläde. Häm alar da Bağdadnıñ nıq saqlanğan yäşel zonasınnan çıqmadı diärlek. BMO saylawlarnı oyıştıruçı ğiraqlılarnı ildän cittä künegülär aşa ütkärep bu saylawlarda meñnärçä ğiraqlınıñ eşenä tayandı.

275 wäkildän torğan Milli Mäcles üktäber ayında referendumğa çığarılaçaq yaña konstitutsiäne äzerlärgä tieş. BMO wäkile Fredd Eckhard bez Ğiraq räsmiläreneñ bu eştä yardäm sorap möräcäğät itüen kötäbez dide.

AUDİO: Bez yaña oyışuçı küp kenä däwlätlärgä konstitutsiä yazuda kiñäşlär täqdim ittek. Bezgä İminlek Şurası, ägär dä Ğiraq xakimiätläre yardäm sorasa alarğa da yardäm itü wäkaläte birde. Bez konstitutsiäneñ barlıq aspektlarında, säyäsi xoquqlar, keşe xoquqları turında kiñäşlär biräçäkbez.

Uzğan yılnıñ iyün ayında BMO İminlek Şurasınıñ Ğiraqta xakimiätne küçeş çorı xökümätenä tapşıru turındağı rezolütsiäse anda maxsus BMO iminlek köçläre buldırunı da küzdä totqan ide. Ämma BMOğa barı ber genä däwlät, Fici ğına, ul da bulsa keçkenä iminlek köçläre genä birde. BMOdağı Rumıniä ilçese Mihnea Motoc Azatlıq radiosına Rumıniä BMO xezmätkärlären saqlaw öçen 100 keşelek törkem cibärergä buldı dide. BMO xezmätkärlären saqlarğa Gruziä dä yözlärçä xärbi täqdim itte.

Şul uq waqıtta düşämbe könne Pol''şa Ğiraqtağı 2400 xärbieneñ öçtän beren bu ay axına annan çığaraçağın belderde. Bu yıl axırına Pol''şa Ğiraqtan barlıq xärbilären çığarırğa teli.

Ğiraqtağı xärbiläre sanı belän ikençe urında torğan Britaniäneñ BMOdağı ilçese Emyr Jones Parry bu saylawlardan soñ dönya cämäğätçelegeneñ Ğiraqtağı qatnaşlığı artırğa tieş dide.

Düşämbe könne AQŞ Däwlät Departamentı süzçese Richard Boucher da Waşington saylawlarda ğiraq xalqınıñ çağıştırmaça aktiv qatnaşuı xalıqara yardämneñ artuına kiterer dip ömetlänä dide. Yewropa Komissiäse prezidentı Jose Manuel Barroso bu yılda Ğiraqnı tözekländerü eşlärenä östämä 260 million dollar yardäm bireläçägen rasladı. Yewropa Berlege şulay uq 22-nçe fevral''dä yıl sayın 700-dän artıq politsiä xezmätkäre häm xäkimnär äzerläw prorgammasın raslar dip kötelä.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG